معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاوری خراسان رضوی گفت: میزان تولید زعفران نسبت به سال گذشته حداقل ۲۰ درصد و نسبت به سال‌های عادی مانند سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹، ۵۰ درصد کاهش داشته است.
به گزارش اعتمادساز، غلامحسین ساربان اظهار کرد: خراسان رضوی در حوزه محصولات زراعی و باغی بالغ بر ۸۰ محصول دارد که محصولات باغی استان ۳۶ محصول و پسته با ۱۳۰ هزار هکتار بیشترین درآمد ناخالص را به خود اختصاص داده است.
وی افزود: زعفران با ۹۲ هزار هکتار در خراسان رضوی بالغ بر ۷۶ درصد وسعت اراضی زعفران کشور را در برگرفته و این استان قطب تولید زعفران کشور است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاوری استان تصریح کرد: گیاه زعفران به شدت تحت تاثیر دو پارامتر اقلیمی شامل دما و بارندگی است و از این جهت، سال زراعی گذشته، سال زراعی مناسبی نبود؛ چراکه با ورود سامانه پرفشار سیبری به استان، دما در دی ماه بسیار کاهش پیدا کرد و به زیر صفر رسید، به طوریکه این گیاه فرصت مناسبی برای رشد و ذخیره مواد غذایی نداشت.
ساربان ادامه داد: علی‌رغم پیش‌بینی‌های هواشناسی، سال بسیار خشکی تجربه کردیم و میزان بارندگی به ۱۱۱ میلیمتر رسید که کمترین میزان بارندگی نسبت به دوره بلند مدت بود و ۵۳.۶ درصد کاهش داشت.
کاهش ۲۰ درصدی عملکرد زعفران در خراسان رضوی
وی با بیان اینکه بالغ بر ۹۹ درصد استان تحت تاثیر خشکسالی شدید قرار گرفته است، عنوان کرد: عملکرد زعفران در سال‌های طبیعی سه‌ونیم تا چهار کیلوگرم در هکتار است اما از سال ۱۴۰۰ وارد دوره خشکسالی شدیم و در سال ۱۴۰۲ میزان بارندگی به کمترین میزان ممکن رسیده و این موضوع باعث کاهش عملکرد محصول زعفران شده است. میزان تولید زعفران نسبت به سال گذشته حداقل ۲۰ درصد و نسبت به سال‌های عادی مانند سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹، ۵۰ درصد کاهش داشته است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاوری خراسان رضوی بیان کرد: برداشت زعفران از نیمه مهرماه آغاز شده و در بخش زیادی از مزارع استان در اقلیم‌های سرد، زعفران جمع‌آوری شده و در اقلیم‌های معتدل تا ۱۰ آذر نیز جمع‌آوری زعفران ادامه دارد؛ پیش‌بینی‌می‌شود از ۹۲ هکتار سطح زیر کشت زعفران استان تاکنون ۶۵ درصد آن برداشت شده باشد.
پیش‌بینی برداشت ۱۵۰ تن زعفران در خراسان رضوی
ساربان خاطرنشان کرد: زعفران در کل خراسان رضوی کشت شده و بیشتر تراکم کاشت اکثرا در شهرهای تربت حیدریه، زاوه، رشتخوار، تایباد و تربت‌جام است. پیش‌بینی ما در ابتدا برداشت ۲۰۰ تن زعفران در استان طی سال جاری بود اما با توجه به برداشت‌ها، در روزهای اخیر مشخص شد که انتظار ما برآورده نشده و بنا بر پیش‌بینی‌ها، میزان تولید زعفران در استان ۱۵۰ تن خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه بالغ بر ۱۱۵ هزار بهره‌بردار در بخش زعفران در استان مشغول به کار هستند، تصریح کرد: هر هکتار زعفران می‌تواند در شرایط عادی در هر روز برای ۲۱۰ نفر شغل ایجاد کند که این میزان در سال جاری با توجه به کاهش عملکرد به حدود کمتر از ۱۰۰ نفر کاهش پیدا کرده است.
قیمت هر کیلو زعفران نگین حدود ۷۰ میلیون تومان است
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی در خصوص قیمت و صادرات زعفران گفت: سالانه حدود ۲۰۰ تن زعفران به خارج از کشور از جمله امارات صادر می‌شود، سال گذشته صادرات زعفران مقداری رونق گرفت و در حال حاضر قیمت، قیمت مناسبی است. تولید، عرضه و تقاضا روی قیمت تاثیر داشته و قیمت هر کیلو زعفران نگین تا هفته گذشته حدود ۵۷ تا ۶۰ میلیون تومان بود و در روزهای اخیر قیمت افزایش یافته و به حدود ۷۰ میلیون تومان رسیده است.
ساربان در رابطه با طرح خرید حمایتی زعفران اضافه کرد: در سال‌هایی که قیمت کف بازار در کشور پایین بوده و این قیمت برای کشاورز صرفه ندارد، دولت خرید حمایتی انجام می‌دهد که در سال جاری با توجه به کاهش تولید، نیاز به این اقدام نبود و کار خرید حمایتی در دستور کار نیست؛ سال گذشته نیز این طرح اجرا شد اما استقبال صورت نگرفت.
وی در رابطه با حمایت‌های دولت از کشاورزان در زمینه خسارت‌های ناشی از سرمازدگی و خشکسالی اظهار کرد: عمده خسارت‌ها در بخش کشاورزی باید از طریق بیمه جبران شود، در گذشته ما بیمه صندوق خسارت‌دیدگان داشتیم که این صندوق در حال حاضر جمع شده و تمام حمایت‌های دولت در قالب بیمه محصولات کشاورزی است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی افزود: کشاورزانی که محصولات خود را بیمه کرده‌اند می‌توانند از بیمه غرامت دریافت کنند، اگر چه متاسفانه در محصول زعفران به دلیل افزایش قیمت، غرامت‌هایی که پرداخت می‌شود اقناع‌کننده نیست. بیمه در کشور ما مدیریت ریسک بوده و تنها در حد سرپا نگه داشتن مزرعه برای سال آینده کمک می‌شود.
ساربان ادامه داد: بعد از حادثه‌ای که اتفاق افتاد، قرار بود که وام‌های کشاورزان استمهال شود، اما علی‌رغم قولی که داده شد، این عدد کفایت نکرد و در حال حاضر وام‌هایی که استمهال می‌شود زیر ۲۵ میلیون تومان است که دولت تعهد کرده سود و کارمزد را به بانک پرداخت کند. برای وام‌های با مبالغ بیشتر، با پرداخت هشت درصد مبلغ وام، سود و دیرکرد، وام یک سال تمدید شده و سال آینده کشاورز باید با کارمزد ۲۳ درصد با بانک تسویه کند.
تاکنون برند ملی برای زغفران تعریف نشده است
وی در رابطه با برندسازی زعفران خاطرنشان کرد: خراسان رضوی تجار بزرگ، سرشناس و نام‌آوری دارد که برای زعفران زحمت کشیده‌اند و صاحب برند هستند و تقریبا بخش عمده زعفران کشور وابسته به این استان است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاوری خراسان رضوی بیان کرد: در حوزه زعفران دو مشکل اساسی داریم که دغدغه جدی ما در این حوزه است، اول اینکه این محصول منحصر به فرد تاکنون ثبت ژنتیکی نشده و انجام این کار ضرورت دارد، دوم اینکه متاسفانه برند ملی نیز برای آن تعریف نشده و این دو مورد از دغدغه تولیدکنندگان، بهره‌برداران بخش کشاورزی و مدیران استان است.
زعفران به ازای هر متر مکعب آب مصرفی می‌تواند ۶۰ هزار تومان درآمد تولید کند
ساربان در پاسخ به این سوال که با توجه به خشکسالی‌های مکرر و پدیده تغییر اقلیم آیا کشت زعفران همچنان توجیه اقتصادی دارد، گفت: بین محصولات کشاورزی استان، بخشی محصولات اساسی از جمله گندم، جو، پنبه، چغندر قند و ذرت هستند که غذای انسان و دام را تولید می‌کنند که جزء محصولات ضروری هستند و نیاز به حمایت جدی دولت در همه زمینه‌ها دارند.
وی ادامه داد: علاوه بر محصولات اساسی، برخی از محصولات، محصولاتی هستند که به میزان یک مترمکعب آب مصرفی، درآمد بیشتری داشته و شغل بیشتری ایجاد می‌کنند که در این زمینه زعفران بعد از پسته همچنان در رتبه دوم درآمد قرار دارد. زعفران به ازای هر متر مکعب آب مصرفی می‌تواند ۶۰ هزار تومان درآمد تولید کند که این عدد در مورد سایر محصولات وجود ندارد و رقم کمتر است، پس همچنان زعفران جزء محصولاتی است که آب کمتری مصرف کرده و به ازای هر متر مکعب آب مصرفی می‌تواند درآمد بیشتری برای کشاورزان به همراه داشته و توجیه اقتصادی دارد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی تصریح کرد: طبق مطالعات انجام شده ۹۳ درصد اقتصاد خانوارهای کشاورز در مناطقی که زعفران کشت می‌شود، مربوط به زعفران است و در فاصله زمانی کوتاهی کشاورز می‌تواند درآمد خوبی کسب کند.
بهره‌وری در بخش کشاورزی همچنان پایین است
ساربان عنوان کرد: متاسفانه بهره‌وری در بخش کشاورزی همچنان پایین است. امکان تولید متوسط ۱۰ کیلوگرم زعفران در مزارع استان وجود دارد، به شرطی که بخشی از اقدامات خوب به‌زراعی را در مزارع رعایت کنیم.
وی در رابطه با مراقبت‌های به‌زراعی لازم برای زعفران اظهار کرد: یکی از مشکلات اصلی مزارع زعفران این است که با کمبود آب مواجه می‌شوند و بسیاری از کشاورزان اول محصول را کشت کرده و پس از آن دنبال منابع آبی هستند، در صورتی که زعفران به آب کافی نیاز دارد. یکی دیگر از راهکارها تغذیه محصول است که می‌تواند نقش چشمگیری در میزان عملکرد داشته باشد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی ادامه داد: کنترل علف‌های هرز مهم‌ترین راهکار است، زعفران توان رقابت با علف‌های هرز را ندارد و متاسفانه در این بخش کشاورزان ما زیاد وقت نگذاشته و هزینه نکرده‌اند، انتظار داریم که به مزارع زعفران توجه ویژه‌ای شده و حداقل دو نوبت وجین در سال توصیه علمی و تحقیقاتی است.
ساربان عنوان کرد: تقریبا هیچ علف‌کشی برای زعفران تولید نکردیم و نباید مصرف شود. از ۲۰ نوامبر ۲۰۱۸ اتحادیه اروپا در رابطه با محصولی که به کشورهای دیگر صادر می‌شود، سخت‌گیری‌های بیشتری داشته و از آنجا که محصولات صادراتی نباید آغشته به سم باشد، تأکید کرده‌ایم که در این محصول از هیچ سمی استفاده نمی‌کنیم.
وی گفت: به این دلیل که بالغ بر ۸۰ درصد زعفران صادراتی است، هیچ گونه سم‌پاشی در هیچ مرحله‌ای برای زعفران توصیه نمی‌شود و این باید مدنظر تولیدکنندگان باشد چون نظارت‌های جهانی دقیقی بر خرید این محصول انجام می‌شود.
ایسنا