در این گزارش می‌خواهیم مشخصا به سردرگمی طرف آمریکایی بپردازیم و ببینیم پرانتزهای اختلافی باقیمانده دقیقا شامل چه مواردی است؟
به گزارش خبرگزاری فارس، مذاکرات وین جان گرفته و حالا زمان برای هر دو طرف مساله است. برای ایران و طرف‌های آن‌ور میز مهم است که زودتر مذاکرات به نتیجه برسد و نماینده‌ها دست پر به کشورها بازگردند. ایران که طبیعی است به دلیل رفع هرچه زودتر تحریم‌ها و فشار اقتصادی ناشی از آن زمان را مهم بداند و برای آمریکا هم رسیدن ایران به مرحله گریز هسته‌ای دغدغه شده است. گذشت زمان بیشتر به ضرر آمریکاست. البته این بازی را خود آمریکا شروع کرد اما تمام‌کننده آن قطعا ایران است. چون وقتی ایران به جبران خروج آمریکا از برجام و بی‌تعهدی طرف غربی، درصد غنی‌سازی خود را بالا برد، پیش‌بینی آمریکا را از برنامه هسته‌ای کشورمان برهم زد تا حالا در فوریه ۲۰۲۲ در جایگاهی قرار بگیریم که بدون راستی‌آزمایی و تضمین قطعی واشنگتن به هیچ توافقی رضایت ندهیم اما در این گزارش می‌خواهیم مشخصا به سردرگمی طرف آمریکایی بپردازیم و ببینیم پرانتزهای اختلافی باقیمانده دقیقا شامل چه مواردی است؟
مذاکره غیرمستقیم ایران و آمریکا تا اینجای کار با انجام همه وظایف ایران یعنی تکمیل بحث‌های فنی و اقناع فرآیندهای موجود پیش‌آمده و نقطه کور کار فقط و فقط اقدام سیاسی‌ای است که آمریکا باید انجام دهد. این را سخنگوی وزرات خارجه و امیرعبداللهیان هم بارها گفته‌اند که مذاکرات به مرحله‌ای رسیده که نیازمند کار سیاسی از سوی واشنگتن است تا تکلیف مذاکره نهایی شود. البته ظاهرا یانکی‌ها اقدام سیاسی را با شوآف تعلیق و برداشتن محدودیت‌های هسته‌ای اشتباه گرفته بودند. محدودیتی که هیچ آورده اقتصادی نداشت و نهایتا می‌توانستند با آن عکس یادگاری بگیرند! تیم ایران وارد آن بازی نشد و دولت سیزدهم تاکید کرد ما به رفع کل تحریم‌ها رضایت نمی‌دهیم اما منظور از اقدام سیاسی توسط آمریکا تدوین سازوکاری است که بتواند برای خارج‌نشدن از برجام تضمین بدهد که این مساله نیازمند تصویب در کنگره است اما با این یکی از راه‌حل‌ها پیش‌بردن کانال تضمین از طریق کاخ‌سفید است و اقدام بعدی هم اجرای دقیق راستی‌آزمایی است.
۳ مساله اصلی آمریکا
در کنار این موضوعات آمریکا با سه مساله اصلی هم مواجه است که هر روز پررنگ‌تر از قبل مطرح می‌شود؛ نکته اول میزان غنی‌سازی ایران است که با توجه به کاهش تعهد طرفین، آمریکا از این موضع احساس خطر می‌کند که ممکن است ایران به مرحله گریز هسته‌ای نزدیک شود؛ مساله دوم برای آنها غائله اوکراین است، چون احتمال درگیری در اوکراین قابل چشم‌پوشی نیست و اگر این اتفاق بیفتد آمریکا و تمام اروپا بدون‌شک مشغول این بحران خواهند شد. چون روسیه قاطعانه به دنبال تغییرات مثبت به نفع خودش در کی‌یف است؛ مساله سوم هم فشار چین در تایوان علیه آمریکاست.
درواقع اوکراین و تایوان دارای موقعیت‌های مشابهی در تجربه استراتژیک روسیه و چین هستند و تسخیر هریک از آنها برای سایر اهداف استراتژیک ضروری است. تصرف اوکراین برای روسیه کنترل بر دریای‌سیاه را تضمین می‌کند و تصرف تایوان برای چین امکانی برای عملیات تهاجمی علیه متحدان ایالات‌متحده در اقیانوس آرام مانند ژاپن و فیلیپین خواهد بود. بنابراین اگر تایوان سقوط کند، آغاز یک دومینو برای چین خواهد بود تا موانع تسلط منطقه‌ای خود را از سر راه بردارد. ضمن این‌که این احتمال می‌تواند در نظر گرفته شود که اگر آمریکا نتواند از شرایط پیشنهادی پوتین به‌عنوان مبنایی برای مذاکره در مورد یک توافق صلح پایدارتر و جامع‌تر با مسکو استفاده کند، امکان استفاده چین از فرصت جهت حمله به تایوان، افزایش پیدا می‌کند. پس واضح است که آمریکا از سه جهت در فشار قرار دارد و ترجیح می‌دهد حداقل مذاکرات با ایران هرچه زودتر به نتیجه برسد؛ البته که برخی از افراد نزدیک به تیم مذاکره معتقدند بعید نیست تا پیش از ۱۴۰۱ توافق نهایی شود.
بررسی‌های میلی‌متری در وین
در این شرایط و در حالی که مذاکرات رفع‌تحریم‌ها در وین به مراحل حساس رسیده، جمع بیشتری از کارشناسان ایران با هدف انجام بررسی‌های دقیق‌تر و رایزنی‌های فنی به روند گفت‌وگوها ملحق شده‌اند تا با بررسی میلی‌متری و دقیق اجازه ندهند اشتباهاتی مثل داستان ساسپند (تعلیق) و لیفت (لغو) تکرار شود؛ اشتباهی که گرچه ظریف خودش آن را پذیرفت اما حامیان او این شب‌ها در گعده‌های خود در کلاب‌هاوس نسخه مذاکرات درست و صحیح را برای دولت می‌پیچند، آن هم در شرایطی که پرونده هسته‌ای را با بیش از ۱۵۰۰ تحریم تحویل تیم رئیسی داده‌اند.
در وین دقیقا چه می‌گذرد؟
درحالی دور هشتم مذاکرات وین از روز سه‌شنبه هفته قبل از سر گرفته شد که روزهای اخیر نمایندگان بانک مرکزی، وزارت نفت و معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت خارجه به وین رفته‌اند و نمایندگان سازمان انرژی اتمی هم به طور مستمر در مذاکرات حضور دارند. البته دور هشتم گفت‌وگوها به‌طورمشخص از ۶ دی در وین آغاز شد و تاکنون بخشی زیادی از متون توافق نهایی هم نگارش شده است. روز جمعه هم سه کارگروه اقدامات هسته‌ای، ترتیبات اجرایی و رفع تحریم با حضور کارشناسان ایران و گروه ۱+۴ تشکیل جلسه داده‌اند. این جلسات مجموعا بیش از شش ساعت ادامه داشت و در جریان این نشست‌های تخصصی ضمن بررسی و مرور متون مربوط به هریک از کارگروه‌ها، موارد اختلافی و ابهامات باقیمانده، مورد بحث قرار گرفت تا پرانتزهای باز زودتر بسته شود.
البته عصر جمعه دیدار یک ساعته‌ای هم میان مذاکره‌کنندگان ارشد ایران و چین و جلسه‌ای نزدیک به دو ساعت میان رئیس هیأت مذاکره‌کننده ایران و انریکه مورا، هماهنگ‌کننده اروپا و دیروز شنبه جلسه دوجانبه هیات‌های مذاکره‌کننده ایران و روسیه به ریاست علی باقری و میخاییل اولیانوف، روسای هیات‌های دو کشور برگزار شد.
سردرگمی یانکی‌ها
با وجود این‌که تیم‌های مذاکره روزهای پرکاری را می‌گذرانند اما مذاکره‌کنندگان چین، روسیه و خود اتحادیه اروپا از سردرگمی آمریکا در تصمیم‌گیری درباره نتیجه مذاکرات گلایه‌مندند. آمریکا نه‌تنها هیچ ابتکار عمل و حسن نیتی در وین ندارد که برای چندمین بار به تکنیک پیش پا افتاده‌ای متوسل شده و تلاش دارد توپ را در زمین ایران بیندازد. مثلا در همین زمینه وندی شرمن، معاون وزیرخارجه آمریکا در مصاحبه با شبکه خبری ام.اس.ان.بی.سی مدعی شده همه گزینه‌های ما مثل همیشه روی میز است. او حالا و در این شرایط هم به جای بیان تعهدات کشورش برای جبران نقض برجام مدعی شده قرار نیست ما هر چیزی را که ایران پیشنهاد می‌دهد، قبول کنیم و در صورتی که ایران به برجام پایبند بماند، ما به طور کامل وارد آن خواهیم شد.
آمریکا از ابتدای مذاکرات، راهبرد مشخصی برای فضاسازی دنبال کرده و مدام به دنبال تحت فشار قرار دادن تیم ایران برای تحمیل هرگونه توافقی است اما ایران فقط دنبال توافقی پایدار و قابل اتکاست که همه تحریم‌های پسابرجامی را بردارد.
با وجود این و طبق آنچه بین ایران و ۱+۴ می‌گذرد، جلسات برگزارشده پس از بازگشت هیأت‌ها به وین در فضایی رو به جلو و سازنده بوده و در مورد موضوعات باقیمانده بحث‌هایی جدی صورت گرفته، بنابراین در این نقطه، تفاهم در وین فقط به اتخاذ تصمیمات لازم از سوی طرف‌های غربی نیاز دارد و اگر این کشورها تصمیمات لازم را به ویژه در دو حوزه رفع تحریم‌ها و موضوعات هسته‌ای بگیرند، می‌توان در مدت زمانی کوتاه مذاکرات را به جمع‌بندی رساند هرچند دور هشتم یکی از طولانی‌ترین دورهای مذاکرات است که شرکت‌کنندگان اصلی در آن مشغول تکمیل پیش‌نویس متن توافق و تصمیم‌گیری در مورد برخی موضوعات اختلافی هستند.