کیانی‌نژاد: اقتصاد جنسیت نمی‌شناسد
در یک جمله باید دانش و دانایی به روز داشته باشیم تا بتوانیم در کسب و کار‌موفق شویم. درست است سرمایه همیشه نیاز هست اما مهم‌ترین چیز برای انجام فعالیت تجاری و بازرگانی در وهله نخست دانش و مهارت به روز است
آذر کیانی نژاد، نائب رئیس کانون زنان بازرگان خراسان رضوی است و مدیریت شرکت‌های دانش‌بنیان «کیان گسترش سلامت» در حوزه مشاوره و ساخت اتاق‌های تمیز و شرکت «سامانه ساز صنایع خراسان» را در حوزه مشاوره سیستم‌های مدیریت کیفیت و بهره‌وری برعهده دارد. حضور فعال در بخش خصوصی با رویکرد حمایتی و تشویقی برای بانوان دیگر بوده است. گفت‌وگوی ما با این بانوی کارآفرین را در ادامه می‌خوانید.
- چگونه شروع به کار کردید و چه مدت طول کشید تا موفق شدید به یک چهره فعال اقتصادی تبدیل شوید؟
من سال ۷۶ وارد دانشگاه فردوسی مشهد شدم و در رشته شیمی تحصیلات خودم را ادامه دادم. در سال ۸۰ از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شدم و از آن سال در صنعت خراسان مشغول به کارم. ابتدا با توجه به رشته درسی و علاقه‌ام دوست داشتم وارد صنعت بشوم. اول به استخدام کارخانه قند شیرین در آمدم و بعد از آن به شرکت «مهتاب خراسان» رفتم. در سال ۸۴ شرکت خود را تحت عنوان «سامانه ساز صنایع خراسان» به ثبت رساندم. در حوزه مشاوره سیستم‌های مدیریت کیفیت و بهره‌وری کار را شروع کردم و با توجه به تیم تخصصی‌ای که داشتیم توانستیم روی استانداردها و بعضی حوزه‌ها شناخته بشویم.یکی از مهم‌ترین شاخه‌های این حوزه تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهای صنعتی بود. پس از آن با آشنایی با کارخانه‌های مختلف، نیاز تجهیرات پزشکی و دارویی به یک فیلد تخصصی تحت عنوان اتاق‌های تمیز برای ما به وجود آمد. در سال ۹۴ شرکت دوم خودم را به نام «کیان‌گسترش سلامت آسیا» به ثبت رساندم. در این شرکت در حوزه طراحی، ساخت و صحه‌گذاری اتاق‌های تمیز تخصصی شروع به فعالیت کردیم و اولین آزمایشگاه تخصصی اتاق‌های تمیز را افتتاح کردیم. در حال حاضر هر دو شرکت در پارک عمل و فناوری خراسان مستقر است.
- با توجه به اینکه در سطح مدیریتی و به عنوان مشاور فعالیت داشتید بیشترین چالش‌هایی که شرکت‌های دانش بنیان با آن مواجه هستند به ویژه در استان خراسان رضوی را چه می‌بینید؟
دانش بنیان فقط یک عنوان است اما پشت این عنوان یک تاریخچه، تعاریف و الزاماتی وجود دارد. در جامعه ما بیشتر به تولید کالا توجه می‌شود در حالی که، کشورهای دیگر از مرحله تولید کالا گذر کرده‌اند و اهمیت به تولید دانش و فناوری رسیده است. شاید به همین دلیل است که در تولید متأسفانه به درجات بالاتر نرسیدیم. به نظرم حوزه‌هایی مانند خدمات، پشتیبانی، فناوری و آی تی و هوش مصنوعی مواردی از این دست هستند که آینده کسب و کار را رقم می‌زنند. اگر ما به این مرحله برسیم که با دانش و نوآوری و خدمات نوآورانه همگام باشیم به جایگاه واقعی دانش بنیان هم خواهیم رسید.
- چرا در تجارت اول تولیدی‌ها به چشم می‌آیند؛ در صورتی که یک شرکت خدماتی ارزش افزوده و مسیر رشدی که برای خود و دیگران به وجود می‌آورد به مراتب ارزشمندتر و بهتر هست؟
زمان یا تلاش زیادی لازم است تا این تفکر به وجود آید. ما در حوزه دانش بنیان با این ضعف مواجهیم که همه چیز را از دید «کالا» نگاه می‌کنند. مهم‌ترین چالش، تفکر تولید محور است در حالی که طبق شعار سال که توسط رهبری نیز بیان شده است، تولید باید با پشتیبانی همراه باشد. قطعا برای پشتیبانی نیازمند حضور بسیاری از خدمت‌ها و شرکت‌های غیر تولید محور هستیم.
- چه دشواری‌هایی وجود دارد؟
به طور کلی تمام شرکت‌های دانش بنیان با مشکلات فراوان روبرو هستند. مسیر کسب و کار در مشهد و خراسان هم برای خانم‌ها به مراتب ناهموارتر و سخت‌تر است. در حال حاضر وجود شرایط جنگ اقتصادی سایه سنگینی بر روی همه کسب و کارها انداخته است. شرکت‌های دانش‌بنیان هم به واسطه اینکه سرمایه اصلی شرکت مهارت، دانش و تخصص‌شان است و گاهی ممکن است در اشل استارت آپ یا کسب و کارهای نوپا و خرد باشند شاید این شرایط برایشان کمی سخت‌تر باشد که در این صورت لازم است با بهره‌گیری از مشاوران و متخصصان در امور مختلف ریسک فعالیت‌های کسب و کار خود را به حداقل برسانند.
- مشکلاتی که بانوان به ویژه در حوزه مدیریتی در استان دارند، چه مواردی است؟
شرایط کسب و‌کار برای بانوان نه تنها در مشهد و در ایران بلکه در تمام دنیا متفاوت از شرایط آقایان است. این سختی‌ها برای خانم‌هایی که پا به عرصه اقتصاد گذاشته‌اند شناخته و پذیرفته شده است. همزمانی دو شغل برای یک خانم، یکی در بیرون از منزل و یکی در منزل، ایفای دو نقش و گاهی سه نقش برای یک خانم به عنوان کارفرما، همسر و مادر قطعا سختی‌های خودش را دارد و مهارت‌های خاص خود را نیز می‌طلبد.
- آیا در فضای کاری و شغلی برنامه یا ایده‌ای برای بهتر شدن شرایط به بانوان دارید؟
برای انجام کار نباید از دیگران انتظار داشت. ما باید خودمان توانمند بشویم. باید اعتماد به نفس داشته باشیم و کار کردن با همجنس خود را یاد بگیریم. در بخش بانوان به ویژه در شبکه‌سازی و کارگروهی اجتماعی ضعیف هستیم. متأسفانه بانوان از همکاری با هم جنس خود استقبال نمی‌کنند و گاهی بر اساس احساسات عمل می‌کنند. خبر خوب اینکه اقتصاد جنسیت نمی‌شناسد و تنها توانمندی می‌شناسد. به این حال به عنوان یک چشم‌انداز دوست دارم بگویم، امید دارم اتحاد گروهی ما بانوان بتواند در آینده دریچه‌هایی به سوی معرفی توانایی‌هایمان ایجاد کند.
- فراز نشیب‌های شرکت سامانه ساز را چگونه پشت سر گذاشتید و چگونه توانستید این شرکت را توسعه دهید؟
یکی از دشواری‌های من این بود که خانواده‌ام همگی کارمند بودند و اصلا آشنایی با شغل آزاد نداشتیم و تا حدودی مخالف شغل آزاد من بودند لذا تجربه و همراهی برای شروع یک کسب‌وکار نداشتم. وقتی به گذشته نگاه می‌کنم می‌گویم کاش تجربه‌ای داشتم و مستقیم سمت آزمون و خطا نمی‌رفتم؛ طوری که بعد از ده سال شرکت دوم را تاسیس کردم. در زمان تأسیس شرکت دوم تمام قوانین کاری را شناخته بودم اما اگر با تفکر امروزم شروع می‌کردم همکاری با شرکت‌های دیگر را با هدف استفاده از تجربیات و کمک گرفتن از آن‌ها، از آغاز در دستور کار قرار می‌دادم. در زمان‌های مختلف مشکلاتی داشتم و حتی ورشکستگی مالی را هم تجربه کردم که همه این تجربه‌ها توانست من را به سمت بهتر شدن و نهایتا تأسیس شرکت دوم ترغیب کند. از نظر من رمز موفقیت انسان‌ها، تمرکز بر اهداف است و البته نباید همه چیز را شخصا تجربه کرد. فقط بایددر راهی که انتخاب شده است تلاش کرد.
- مجموعه‌های تحت مدیریت شما از نظر کمی و چه کیفی چه دستاوردهایی داشته‌اند؟
در سامانه‌ساز اول از حوزه استان خراسان شروع کردیم اما الان در کل کشور شناخته شده‌‌ایم. در تجهیزات پزشکی و آزمایشگاه‌ها به دست آوردن اعتبار در سطح خصوصی و حتی دولتی خیلی برای ما اهمیت داشته و دارد. در اتاق بازرگانی مرحله‌ای از رشد خودم را به چشم دیدم و این به من کمک کرد که توانمندی‌های خود را کشف کنم. ما در حال برقراری ارتباطات بازرگانی با افغانستان و استرالیا و اروپا هستیم. من فکر می‌کنم اگر قدم‌های آهسته و پیوسته برداریم می‌توانیم موفق باشیم. با دیدی که از سامانه‌ساز به وجود آمد توانستیم شرکت کیان را در سطح ایران معرفی کنیم.
- و اما حرف آخر؟
دریک جمله باید دانش و دانایی به روز داشته باشیم تا بتوانیم در کسب و کار‌موفق شویم. درست است سرمایه همیشه نیاز هست اما مهم‌ترین چیز برای انجام فعالیت تجاری و بازرگانی در وهله نخست دانش و مهارت به روز است.