مسعود براتی
امریکا نه تنها از منظر سیاسی بلکه از منظر اقتصادی نیز نیاز به توافق با ایران دارد. با فروش بیشتر نفت ایران در بازار جهانی، قیمت نفت کاهش یافته که این خود میتواند به مهار بخشی از تورم داخلی امریکا کمک کند.
دولت بایدن یکی از شعارهای انتخاباتی خود را توافق با ایران اعلام کرده بود و از زمان روی کار آمدن دولتش در تلاش بوده به این مهم دست یابد. همچنین با توجه به انتخابات پیشروی کنگره در ۲۰۲۲، بایدن نیاز دارد به دستاوردی چون توافق با ایران دست پیدا کند تا این موضوع بتواند در انتخابات کنگره به کمکش بیاید. بنابراین دولت بایدن از منظر سیاسی به توافق با ایران نیاز دارد.
گزارش تورم منتشر شده توسط وزارت کار ایالات متحده، نشان میدهد شاخص قیمت مصرفکننده (CPI) در ماه نوامبر ۲۰۲۱، برای ششمین ماه متوالی صعودی بوده و ۸/۶ درصد گزارش شده (افزایش ۶.۸ درصدی قیمتها در نوامبر ۲۰۲۱ نسبت به نوامبر ۲۰۲۰ که نسبت به ماه گذشته یعنی اکتبر ۶/۰ درصد افزایش داشته است.) تورم سال ۲۰۲۱ در چهل سال گذشته یعنی از سال ۱۹۸۲ تاکنون بیسابقه بوده و به چالش بزرگی برای سیاستمداران و فعالان اقتصادی امریکا تبدیل شده است.
بیشترین افزایش قیمت در ۱۲ ماه منتهی به نوامبر ۲۰۲۱ مربوط به انرژی بوده است. انرژی بهطور میانگین ۳۳.۳ درصد رشد داشته است. انرژی به دو گروه کالای انرژی و خدمات انرژی تقسیم میشود که در گروه کالای انرژی دو شاخص سوخت نفتی و بنزین افزایش ۵۸ درصدی داشتهاند. این عدد برای شاخص بنزین بالاترین عدد ثبتی از سال ۱۹۸۰ بوده است. تورم مواد خوراکی نیز عدد ۱/ ۶ درصد بوده که از اکتبر سال ۲۰۰۸ تاکنون بیسابقه بوده است.
طبق گزارش وزارت کار امریکا، مواد غذایی و انرژی هسته اصلی شاخص قیمت مصرف کننده محسوب میشوند. از تورم کل ۶.۸ درصدی سال ۲۰۲۱ نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱.۹ درصد آن متعلق به مواد غذایی و انرژی است. همین آمارها اهمیت قیمت انرژی و مواد غذایی را در تورم کلی بیان میکند.
بررسی سبد غذایی هر خانوار امریکایی نشان میدهد ۱۴ درصد از سبد امریکاییها به مواد غذایی و ۷.۵ درصد به انرژی تعلق دارد. با یک حساب ریاضی میتوان فهمید که سهم انرژی از تورم کل ۱.۴ درصد و سهم مواد غذایی ۰.۵ درصد بوده است. کارشناسان با توجه به نقش اساسی انرژی در تورم امریکا، یکی از راهکارهای مهار تورم را کاهش قیمت نفت عنوان کردهاند. طبق اعلام رسانههای غربی، ابزارهای کاهش قیمت نفت امریکا عبارتند از: فشار آوردن و باج دادن به اوپک و اوپک پلاس برای افزایش تولید نفت، آزادسازی نفت از ذخایر استراتژیک خود و سایر کشورهای مصرف کننده نفت و احیای ممنوعیت صادرات نفت امریکا.
همچنین یکی از ابزارهای کاهش قیمت نفت، وارد کردن نفت ایران به بازار جهانی است. در تاریخ ۳۰ نوامبر ۲۰۲۱ (۹ آذر ۱۴۰۰) چاینادیلی، روزنامه دولتی کشور چین، در گزارش خود به این نکته اشاره کرد که: «لغو تحریمها علیه ایران میتواند به کاهش تنشها بین ایالات متحده و جمهوری اسلامی ایران کمک کند و حتی همکاری ایران را بر سر قیمتهای جهانی نفت خام جلب کند، زیرا امریکا اکنون مشتاق است با کاهش قیمت نفت خام، تورم جدی خود را مهار کند.»
خبرگزاری والاستریت ژورنال نیز در تاریخ ۱۹ ژانویه ۲۰۲۲ (۲۹ دی ۱۴۰۰) در مطلبی به انگیزه بایدن برای توافق با ایران پرداخته است: «ایران مقادیر زیادی نفت دارد که میتواند تقریباً بلافاصله به بازار عرضه شود. این ذخایر که در ایران یا در فراساحل نگهداری میشود، در مجموع حدود ۱۲۰ میلیون بشکه تخمین زده میشود که معادل بیش از یک روز نفت مصرفی کل کره زمین است. تحلیلگران همچنین پیشبینی میکنند که ایران میتواند تولید نفت خود را در مدت کوتاهی افزایش دهد. مقامات ایرانی قبلاً اعلام کردهاند که قصد دارند تا اوایل بهار سال آینده تولید خود را به سطح قبل از تحریمها، یعنی چهار میلیون بشکه در روز افزایش دهند.»
گزارش والاستریت ژورنال با اشاره به اینکه افزایش میزان نفت ایران و ورود آن به بازار جهانی، تفاوت واقعی در بازار ایجاد میکند، اعلام میکند که تقاضای جهانی برای انرژی در حال حاضر از عرضه پیشی گرفته است و تولیدکنندگان در تلاش هستند تا این میزان را ادامه دهند.
این گزارش همچنین نقش ایران را در کاهش قیمت نفت جهانی بدین صورت بیان میکند: «علیرغم تعهد برای افزایش تولید، اعضای کارتل اوپک پلاس بهطور معمول از اهداف افزایش تولید ماهانه خود فاصله زیادی دارند. در نتیجه، افزودن عرضههای ایران به میزان قابلتوجهی مقدار نفت خام موجود را افزایش میدهد و در نتیجه میتواند قیمتهای جهانی نفت را تا ۱۰ درصد کاهش دهد. این سناریو به کاهش تحریمهای فعلی امریکا علیه ایران بستگی دارد که دولت بایدن میتواند انجام دهد.»
در انتهای مطلب، وال استریت ژورنال به این نکته اشاره دارد که توافق با ایران میتواند در کاهش تورم امریکا نقش ایفا کند و اینگونه عنوان میکند: «هر توافقی با ایران، صرف نظر از اینکه چقدر ضعیف باشد، توجیه کافی برای دولت بایدن به منظور عقبگرد تحریمها، بویژه صنعت نفت ایران فراهم میکند. اگر این اتفاق بیفتد، نفت خام ایران به بازار سرازیر میشود، عرضه موجود بالا میرود و قیمت نهایی نفت و در نتیجه محصولات تصفیهشده مانند بنزین کاهش مییابد و این به نوبه خود حداقل مقداری از فشار تورمی و اقتصادی را که بایدن در داخل با آن مواجه است کاهش خواهد داد.»
جمعبندی
با توجه به رکوردزنی تورم امریکا بعد از ۴۰ سال، دولت بایدن در تلاش است تا بتواند تورم خود را هر چه سریعتر مهار کند. برای این منظور قصد دارد تا با عرضه نفت ایران به بازار، بتواند قیمت جهانی نفت را کاهش دهد و در نتیجه آن باعث کاهش بخشی از فشار تورمی داخلی امریکا شود. این نشان میدهد که امریکا از نظر اقتصادی به توافق با ایران نیاز دارد. از طرفی هم در تلاش است تا فروش نفت ایران را به عنوان امتیازی به ایران بفروشد. بنابراین امریکا سعی دارد تا با یک تیر دو نشان را مورد هدف قرار دهد./روزنامه ایران