مرز دوغارون تایباد در شرق خراسان رضوی یکی از پرترددترین گذرگاه های مرزی و زمینی کشور محسوب می شود که مسافران هنگام ورود به ایران، با چهره ای نامناسب و نامطلوب روبرو می شوند.
به گزارش اعتمادساز، مرز دوغارون تایباد در شرق خراسان رضوی که یکی از پرترددترین معابر مرزی و زمینی کشور محسوب می شود، روزانه شاهد ورود و خروج ۵۵۰ تا ۶۰۰ دستگاه کامیون ترانزیتی و رفت و آمد هزاران مسافر، تاجر، راننده و مردم دو کشور ایران و افغانستان است.
گذرگاه مرزی دوغارون در همجواری با کشور افغانستان، در فاصله ۲۵۰ کیلومتری مشهد مقدس و ۱۳۰ کیلومتری هرات واقع شده است. همچنین تا کلانشهر تهران و کابل، پایتخت افغانستان، به ترتیب ۱۱۰۰ و ۱۰۰۰ کیلومتر مسافت دارد.
بسیاری از بزرگراه ها و دالان های اقتصادی و تجاری جهان نظیر دالان بین المللی شرق-غرب و شمال-جنوب، دالان حمل و نقلی آسیا-قفقاز-اروپا، دالان ۱۶ هزار کیلومتری جاده ابریشم و بزرگراه آسیایی از مرز دوغارون ایران می گذرد و مهمترین مرز صادراتی کشور به افغانستان به شمار می آید و نیز حلقه وصل افغانستان به اروپا، قفقاز، کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس، دریای عمان و شبه قاره هند است.
چهره ای نامناسب در پرترددترین گذرگاه مرزی کشور
اگر از این ظرفیت های بی نظیر اقتصادی و بازرگانی منطقه بگذریم؛ آنچه که بیشتر به چشم می آید، چهره و سیمای نامناسبی است که به واسطه انبار شدن و دپوی انواع زباله ها، پسماندها و نخاله های ساختمانی در محل آمد و شد مسافران و مردم به وجود آمده و روز به روز به حجم آنها افزوده می شود.
این پسماندها و زباله‌ها در حد فاصل پاسگاه ایست و بازرسی هفده شهریور مرزبانی تا درب ورودی گمرک دوغارون در جاده تایباد-پایانه مرزی دوغارون نمود بیشتری دارد و تا جایی که چشم کار می کند در حاشیه مسیر پراکنده شده اند.
طبق مشاهدات میدانی در محل تجمع زباله ها اغلب پسماندهای پلاستیکی، شیشه‌های نوشیدنی، ظروف یکبار مصرف، قوطی‌های فلزی و تکه های کاغذی و کارتونی یافت می‌شود. در بخش دیگر از دشت وسیع، نخاله های ساختمانی مانند آجر پاره، شن و قطعات سیمانی بلااستفاده دپو شده است.
شایان ذکر است که در برخی نقاط زباله های پلاستیکی به آتش کشیده شده بودند و آثار آن نمایان بود. شهرستان تایباد منطقه ای بادخیز است که در اثر وزش باد، پسماندهای سبک قابلیت جابجایی و گستردگی بیشتر را دارند.
۱۱ هکتار آلودگی و زباله گاه
رئیس اداره حفاظت محیط زیست تایباد اظهار می کند: این زباله ها و پسماندها سطحی وسعت ۱۱ هکتار را آلوده کرده اند که منشاء آنها از به نهادهای فعال در مرز دوغارون بر می گردد.
یوسف اربابی می گوید: نخاله‌های ساختمانی نیز حاصل فعالیت‌های عمرانی، ساخت و سازها و دپوی آنها در محوطه پیرامونی گمرک دوغارون است و همچنین در این رابطه رهاکردن زباله ها توسط مسافران بی تاثیر نیست.
وی ادامه می دهد: یکی دیگر از دلایل به وجود آمدن چنین صحنه هایی، جمع آوری غیراصولی زباله های تولیدی اصناف، مغازه ها و رستوران های موجود در این مرز است.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست تایباد بیان می کند: بررسی تصاویر هوایی و ماهواره‌ای که توسط کارشناسان محیط زیست تهیه شده است، نشان می دهد که هرسال بر حجم زباله ها و نخاله ها افزوده می‌شود.
اربابی اضافه می کند: این تصاویر همچنین نشان می دهند که سهم اداره کل گمرک دوغارون در دپوی نخاله‌های عمرانی بیشتر است و آن هم مربوط به تخریب‌ها و عملیات‌های عمرانی صورت گرفته در گمرک است.
این مقام مسئول تصریح می کند: بر اساس برآوردها، حدود ۶ میلیارد تومان هزینه جمع آوری پسماندها و زباله هاست که دستگاه و نهادهای اقتصادی مستقر در مرز دوغارون می توانند با همکاری یکدیگر نسبت به آن اقدام کنند.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست تایباد عنوان می کند: این مقوله بسیار مهم، بارها در کارگروه مدیریت پسماند شهرستان و کمیته هماهنگی مرز دوغارون مطرح شده و انتظار می رود مسئولان مربوطه در برابر آن اهتمام ویژه داشته باشند.
اربابی بیان می کند: سازمان حفاظت محیط زیست، نهاد ناظر عالی است و وظیفه ای برای جمع آوری پسماندها ندارد؛ اما با برگزاری پویش های مختلف، جهت پاکسازی طبیعت با همکاری و همیاری قشرهای مردمی اقدام کرده است.
وی ابراز می کند: شهرداری باید زباله های اصناف و رستوران های مرز را تحویل گرفته و جمع آوری کند تا به جای تخلیه در طبیعت و پیرامون محوطه گمرک، در زباله گاه تایباد تخلیه شود.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست تایباد خاطرنشان می کند: همچنین در محوطه گمرک و پایانه مرزی دوغارون، تعداد سطل های مکانیزه فلزی کم است و با توجه به اینکه این فضا مورد تردد مسافران قرار می گیرد، باید تعداد سطل ها با به کارگیری ملاحظات امنیتی افزایش یابد.
اربابی در پایان اذعان می کند: این پسماندها باعث بیماری و تهدید سلامت عمومی و آلوده شدن خاک می شود و نیز نیاز به ایجاد فضای سبز در مجموعه مرز دوغارون بیشتر احساس می شود.
قوانین چه می گویند؟
با بررسی اصول و مواد قانونی در می یابیم که تخریب محیط زیست تخلف محسوب شده و جریمه هایی دارد. در اصل ۵۰ مادر قوانین کشور، یعنی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، آمده است که «در جمهوری اسلامی، حفاظت محیط زیست که نسل امروز و نسل های بعد باید در آن حیات اجتماعی رو به رشدی داشته باشند، وظیفه عمومی تلقی می گردد. از این رو فعالیت های اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیرقابل جبران آن ملازمه پیدا کند، ممنوع است.»
همچنین ماده ۹ قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست می گوید که «اقدام به هر عملی که موجبات آلودگی محیط زیست را فراهم نماید ممنوع است. منظور از آلوده ساختن محیط زیست عبارت است از پخش یا آمیختن مواد خارجی به آب یا هوا یا خاک یا زمین به میزانی که کیفیت فیزیکی یا شیمیایی یا بیولوژیکی آن به طور زیان آور به حال انسان یا سایر موجودات زنده و یا گیاهان و یا آثار و ابنیه باشد تغییر دهد.»
ماده ۱۹ قانون حفاظت از خاک نیز می آورد که « تخلیه و دفن مواد آلاینده اعم از مایع و جامد در خاک در غیر از مکان های تعیین شده ممنوع است. مرتکب علاوه بر جبران خسارت زیست محیطی، به جزای نقدی دو تا پنج برابر خسارت وارده محکوم می شود.»
به گفته بسیاری از کارشناسان «توسعه پایدار» در گروی آینده ای مطلوب برای جوامع بشری است که در آن شرایط زندگی و استفاده از منابع، بدون آسیب رساندن به یکپارچگی، زیبایی و ثبات نظام های حیاتی، نیازهای انسان را برطرف می‌سازد. این نوع از توسعه، بخشی از توسعه انسانی و مرتبط با نسل آینده و حفظ محیط زیست است.
فارس