این روزها و دراخبار روزانه ای که به دنیا مخابره می شود و البته شاید بتوان آن را تهدیدی برای اقتصاد کشورهای درحال توسعه جهان سوم به‌حساب آورد خبر سیر صعودی و سرسام آور استفاده های غیرمجاز از یک وسیله مبادله ای به نام ” رمز ارز ” یا همان ” پول دیجیتال ” است.
در سال ۱۹۸۳، ” دیوید شام ” یک گونه پول دیجیتال مبتنی‌بر رمزنگاری اختراع کرد که ” ای‌کش” نام داشت. او در سال ۱۹۹۵ یک پول دیجیتال دیگر به نام “دیجی‌کش” ابداع کرد که روش رمزنگاری آن به گونه‌ای بود که نه بانکی که پول در آن حفظ می‌شد، نه دولت و نه هیچ شخص ثالثی قادر به ردگیری تراکنش‌های مالی نبودند.
نخستین رمزارزی که به صورت نامتمرکز شروع به کار کرد “بیت‌کوین است” که در سال ۲۰۰۹ توسط شخصی با نام مستعار “ساتوشی ناکاموتو ” ایجاد شد و از آنجا که رمزارزها به صورت نامتمرکز اداره می‌شوند، قدرت کشورها برای کنترل اقتصاد که معمولاً از طریق بانک مرکزی اعمال شده را تضعیف می‌کنند.
با فراگیر شدن کاربرد رمزارزها، میزان مصرف برق برای استخراج آنها نیز به طرز چشمگیری افزایش یافته است.
رمزارزها در ایران
پدیده استخراج رمزارزها از قدیم در ایران وجود داشته و خیلی از استخراج‌کنندگان از سال‌ها ۱۳۹۴ هم این کار را انجام می‌دادند اما در مقیاس صنعتی، حدودا از سال ۱۳۹۷ این پدیده مورد توجه قرار گرفت اگرچه برخی برآورد‌ها نشان می‌دهد کمتر از پنج درصد استخراج رمزارز‌های جهان سهم ایران بوده که معادل 700 مگاوات انرژی برق است.
میزان برق مصرفی در صنعت استخراج رمزارز در دنیا 12 هزار مگاوات بوده و سهم میزان برق مصرفی در صنعت استخراج در واحدهای مجاز 300 مگاوات و در واحدهای غیرمجاز نیز 300 مگاوات که البته در برخی کشورها اقدام به تعیین تعرفه‌های مالیاتی کرده‌اند که ویژه مصرف برق برای رمزارزها بوده و در ایران، قیمت برق مصرفی برای استخراج رمزارزها را متفاوت از برق مصرفی خانگی و حتی صنعتی در نظر گرفته و تعرفه صادراتی برای آن تعیین کرده‌است.
ماینر و آخرین آمارهای مصرف برق در ایران
ماینر، دستگاه تولیدکننده رمز ارز است که برای استخراج رمز ارز که نوعی دارایی دیجیتال محسوب می شود باید محاسبات ریاضی پیچیده‌ای توسط رایانه به‌صورت مستمر انجام دهد که مستلزم مصرف برق زیادی است. تاکنون بیش از پنج هزار و 478 مرکز با تعداد 217 هزار و 832 دستگاه به ظرفیت 614 هزار و 717 کیلووات در کشور کشف و جمع آوری شده است.
متوسط انرژی مورد نیاز برای استخراج هر بیت‌کوین به عنوان اولین رمزارز ساخته شده، حدود 300 مگاوات ساعت برآورد می‌شود که این انرژی به صورت متوسط معادل مصرف برق بیش از 35 هزار واحد مسکونی در یک روز است و به استناد تخمین مراجع بین المللی، هم اکنون متوسط مصرف برق سالانه شبکه جهانی ” بیت کوین” در حدود 96 میلیارد کیلووات ساعت برآورد می‌شود که این مقدار از مصرف سالانه برق در کشورهایی مانند بلژیک، فنلاند و اتریش بیشتر است.
خطرات و سود رمزارزها
هشت خطر برای سرمایه گذاری بر روی رمز ارزها وجود دارد که می توان به ترتیب به نوسان بازار ، مسائل قانونی ، طول عمر ، حمایت از مصرف کننده ، دستکاری بازار ، خروج از بازارها ، خطای انسانی و کلاهبرداری‌های رمز ارز اشاره کرد اگرچه سرمایه‌گذاری در رمز ارز ممکن است درآمدی بیشتر از بورس اوراق بهادار یا صندوق سرمایه گذاری داشته باشد. بطور مثال ممکن است با هزار دلار سرمایه‌گذاری در بیت کوین، اتریوم و … در یکسال بیش از 300 درصد سود کسب کرد.
افزایش 11 درصدی مصرف برق کشور در مقایسه با سال گذشته
مصرف برق کشور حدود 42 هزار و 500 مگاوات به ثبت رسیده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته با 38 هزار و 133 مگاوات مصرف، افزایش 11 درصدی را نشان می‌دهد و میزان ذخیره نیروگاه‌ها حدود 1200 مگاوات برآورد شده که محدودیت استفاده از نیروگاه‌های برق‌آبی کماکان وجود دارد.
مراکز استخراج غیرمجاز رمز ارز در کدام استان‌ها قرار دارند؟
بر اساس نقشه پراکندگی کشفیات غیر مجاز مراکز استخراج رمز ارز، از انتهای تیرماه تا دهه اول مرداد ماه امسال، استان های خراسان رضوی، تهران و آذربایجان شرقی بیشترین مراکز استخراج رمز ارز غیر مجاز را به خود اختصاص داده‌اند و در وضعیت قرمز قرار دارند و البته چهار استانِ فارس، لرستان، کرمانشاه و اصفهان نیز بین پنج تا 10 درصد مراکز استخراج رمز ارز را به خود اختصاص داده و در وضعیت نارنجی به سر می‌برند.
وزارت نیرو با معرفی مراکز غیر مجاز استخراج رمز ارزها تا 20 میلیون تومان جایزه پرداخت می کند و البته تاکنون بیش از یک میلیارد و 500 میلیون تومان پاداش به افرادی که مراکز غیرمجاز استخراج رمز ارز را معرفی کرده‌اند پرداخت شده هرچند که بیش از 200 هزار ماینر از مراکز غیرمجاز استخراج رمز ارز کشف شده که مصرف برق آنها معادل سه استان است.
کشف 520 دستگاه استخراج رمز ارز غیرمجاز در استان
بنا بگفته ” جمال معتمدی زاده” مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق استان کهگیلویه و بویراحمد، از سال گذشته تاکنون 520 دستگاه استخراج رمز ارز در مناطق مختلف این استان کشف و ضبط شده که توان مصرفی تمامی دستگاه های کشف شده بیش از یک مگاوات و میزان خسارات ریالی آنها هم بیش از یک میلیاردتومان بوده است.
دستگاه‌های استخراج رمزارز، علاوه بر مصرف بالای برق و استفاده از تعرفه ارزان، خسارت زیادی به شبکه توزیع برق وارد کرده و باعث برخی از خاموشی‌های ناخواسته در شبکه می‌شود و کاهش خاموشی‌ها، بهبود ولتاژ شبکه، کاهش خسارت لوازم الکتریکی مشترکان و شناسایی و جمع‌آوری برق‌های غیرمجاز از مزایای جمع‌آوری ماینرها است.