قبل از وقایع جاری، افغانستان با بحران انسانی رو به رو بود، آن هم با نیم میلیون نفر آواره داخلی به دلیل درگیری و فجایع مختلف، بیش از 800 هزار نفر افغان که به تازگی از ایران و پاکستان برگشته بودند و 14 میلیون نفر (35 درصد از جمعیت کشور) که با گرسنگی رو به رو هستند و نیاز فوری به غذا دارند. تمام این مشکلات قبل از خروج نیروهای متحد خارجی و فروپاشی دولت بود.
به گزارش اتاق ایران، 20 سال بعد حملات تروریستی 11 سپتامبر توسط القاعده، کشوری که به طور گسترده بهشتی برای کسانی که پشت این حملات بودند، محسوب می‌شد – افغانستان – بازهم بدون دولت فعال و با بحران دوجانبه بشردوستانه-آوارگی مواجه شده است. مجمع جهانی اقتصاد در گزارشی به وضعیت آینده مهاجرت افغان‌ها پرداخته است.
طبق این گزارش، شدت بحران واضح بود، چرا که نیروهای ائتلاف به رهبری ایالات متحده شبانه‌روزی تلاش می‌کردند تا شهروندان و افغان‌های متحد خود را که بیشتر در معرض خطر انتقام طالبان قرار داشتند، تخلیه کنند. خرج بی‌قیدوشرط نیروهای ائتلاف تحت رهبری امریکا و اجازه دادن به طالبان برای به‌دست‌آوردن موقعیت و فروپاشی دولت افغانستان، شرایط را تشدید کرد که باعث می‌شود افغانستان در سال‌های آینده یکی از بزرگ‌ترین کشورهای جهان برای آوارگان و مهاجرت باقی بماند.
آوریل 2021، ایالات متحده تصمیم گرفت نیروهای خود را تا پایان اوت بدون توجه به عواقب آن از افغانستان خارج کند. سربازان دیگر کشورهای ناتو هم باتوجه‌به وابستگی آنها به توانایی بالاتر ارتش ایالات متحده، به دنبال امریکا از افغانستان خارج شدند. با خروج سربازان، بخش‌های وسیعی از قلمرو در سراسر افغانستان به سرعت در اختیار طالبان قرار گرفت که منجر به سقوط کابل در 15 اوت شد.
تخلیه با سرعت فراوان برای خروج اتباع خارجی و افغان‌هایی که جانشان بیشتر در معرض خطر بود، صورت گرفت. این تخلیه، شدیدترین نوع در تاریخ اخیر بوده است که بیش از 120 هزار نفر در کمتر از دو هفته با هواپیماهای باربری نظامی از افغانستان خارج شدند. تصویری که به اندازه سقوط سایگون در 45 سال قبل پر آشوب بود.
بحران انسانی و آوارگی ناشی از این رویدادهای اخیر در سال‌های آینده ادامه خواهد داشت، آن هم با بیشترین بار بر دوش مردم افغانستان و کشورهای همسایه. جا به جایی پیش بینی شده هزاران نفر قبل از خروج متحدان، رخ داد اما اینها تنها اقلیتی از مردم افغانستان بودند که با منابع و ارتباطات توانستند این کار را انجام دهند.
قبل از وقایع جاری، افغانستان با بحران انسانی رو به رو بود، آن هم با نیم میلیون نفر آواره داخلی به دلیل درگیری و فجایع مختلف، بیش از 800 هزار نفر افغان که به تازگی از ایران و پاکستان برگشته بودند و 14 میلیون نفر (35 درصد از جمعیت کشور) که با گرسنگی رو به رو هستند و نیاز فوری به غذا دارند. تمام این مشکلات قبل از خروج نیروهای متحد خارجی و فروپاشی دولت بود.
فروپاشی فوری دولت افغانستان، بنیان‌های بسیار شکننده سیاسی، امنیتی و اقتصادی این کشور را در کانون توجه قرار داده است. افغانستان از دیرباز یکی از وابسته‌ترین کشورهای جهان بوده و سالانه میلیاردها دلار کمک‌های غیرنظامی دریافت کرده است. صندوق بین المللی پول و بانک جهانی برنامه‌های خود را در افغانستان متوقف کرده اند و خزانه داری امریکا ذخایر دلاری این کشور را مسدود کرده است. اتفاقی که سقوط قریب الوقوع اقتصادی را بیشتر تسریع می‌کند.
علاوه بر این بخش بزرگی از مردم افغانستان به کشاورزی معیشتی وابسته هستند که از تغییرات آب و هوایی به شکل خشکسالی و سیل‌های فصلی بسیار تاثیر می‌پذیرد. همه این شرایط توفان کاملی را برای آوارگی‌ها و جا به جایی‌های عمده ایجاد می‌کند که اگر نسل‌ها طول نکشد، اما سال‌های زیادی باقی خواهد ماند.
گزارشات اخیر نشان می‌دهد که تقریباً 20 هزار افغان از مرز پاکستان عبور کرده و برخی دیگر هم به ایران فرار کرده اند. جمعیت کنونی بیش از 2.6 میلیون پناهنده افغان را نشان می‌دهد که دومین گروه بزرگ در سطح جهان هستند، این میزان با افزایش آواره‌ها افزایش خواهد یافت.