آنطور که اعضای اتحادیه صادرکنندگان خشکبار در نشست اخیر کمیسیون کشاورزی اتاق تهران گوشزد کردند، صادرات پسته ایران پس از سال ۹۷ و اجرای بخشنامه رفع تعهد ارزی، روند نزولی خود را آغاز کرد و کشورهای خریدار پسته، به سمت آمریکا، ترکیه و به‌تازگی پاکستان روی آورده‌‌اند. به گفته مجید بازیان نایب‌‌رئیس اتحادیه صادرکنندگان خشکبار، حجم تولید پسته ایران طی سال ۹۷ به‌شدت کاهش یافت و میزان برداشت و آنچه که به بازار داخل عرضه شد، بیش از ۵۰ هزار تن نبود و با پیاده‌‌سازی مقررات رفع تعهد ارزی، صادرکنندگان از عرضه بین‌‌المللی این میزان تولیدات بازماندند.

وی با بیان اینکه در این سال و با غیبت ایران، پسته آمریکا بخش عمده‌‌ای از بازار صادراتی کشور را از آن خود کرد، افزود: تولید سالانه پسته در ایالات‌متحده به ۵۵۰ هزار تن رسیده‌‌است و بازارهای خواهان پسته هیچ‌گاه منتظر نمی‌‌مانند تا پسته ایران را دریافت کنند و با کوچک‌ترین وقفه در تجارت این محصول، دیگر کشورها محصولاتشان را جایگزین پسته و سایر فرآورده‌های خشکبار ایران می‌کنند. بازیان افزود: طی سال ۹۸، صادرکنندگان پسته از ایران مجبور شدند برای بازگشت به بازارهای صادراتی، هر تن از این محصول را به قیمت ۵ هزار دلار عرضه کنند در حالی که طی سال ۹۵، نرخ صادرات پسته ایران حدود ۱۰ هزار دلار در هر تن بود.

وی گفت: میزان صادرات پسته ایران طی سال ۹۵ در حدود ۱۳۸ هزار تن و به ارزش ۲/ ۱میلیارد دلار بود، در‌حالی‌که در سال ۹۹، به‌‌رغم صادرات ۲۰۳هزار تن پسته، ارزآوری این محصول رقمی حدود ۳/ ۱میلیارد دلار بیشتر نبود. وی دلیل این اتفاق را اعمال مقررات رفع تعهد ارزی برای صادرکنندگان و نیز ایراد در نرخ پایه صادراتی عنوان کرد و یادآور شد که نرخ پایه صادراتی پسته باید اصلاح شود در‌حالی‌که وزارت جهاد‌کشاورزی اعتقادی به اصلاح در این بخش ندارد.

  تهاتر خرما با پاکستان

این در حالی است که به گفته امیرحسین زرگرزاده، از صادرکنندگان خرمای ایران، فعالیت تجار پاکستانی برای خرید خرمای استعمران ایران طی سال‌های اخیر تشدید شده و تجار این کشور با رفت‌‌و‌‌آمد به خوزستان، خرمای استعمران این منطقه از ایران را خریداری و صادرات‌‌مجدد می‌کنند.

به گفته وی، تجار پاکستانی حتی به کرمان نیز رفت‌‌و‌‌آمد کرده و خرمای شاهانی این منطقه را از کف بازار جمع می‌کنند.زرگرزاده یادآور شد که در حال‌حاضر پاکستان، بازارهای بیش از ۳۰ ساله خرمای ایران در جهان را تصاحب کرده و آنطور که در رفت‌‌و‌‌آمدهای مقامات دولتی این کشور به ایران دیده می‌شود، به‌دنبال تهاتر خرما با ایران هستند. این صادرکننده خرما تاکید کرد که امسال به‌طور قطع، پاکستان بازار صادراتی خرمای ایران را بیش از سال‌های گذشته در اختیار خواهد گرفت.

در همین رابطه، زین‌‌العابدین هاشمی دبیر اتحادیه صادرکنندگان خشکبار نیز گفت: پاکستان با بسیاری از کشورها از جمله بازارهای صادراتی خشکبار ایران، تعرفه ترجیحی برقرار کرده است و طی سال‌های اخیر، تجار این کشور به شکل حرفه‌‌ای به تجارت جهانی خشکبار قدم گذاشته‌‌اند.

وی افزود: یکی از کشورهای خریدار خرما ایران، لهستان است که تجار این کشور اعلام کرده‌‌اند که دیگر خرما از ایران خریداری نمی‌کنند چرا‌که با برقراری تعرفه صفر‌درصد میان لهستان و پاکستان، واردات و خرید خرما از پاکستان برای آنها به‌صرفه‌‌تر است.هاشمی افزود: این در حالی است که تجار آمریکایی به‌طور چشمگیری در هند فعال شده و با تجار این کشور به‌طور مستقیم وارد مذاکره شده‌‌اند که پسته ایران را خریداری نکنند و پسته آمریکایی را جایگزین پسته ایران کنند.