همزمان با سی و یکمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران به همت اداره کل کتابخانه‌های عمومی خراسان رضوی و مشارکت کارگروه سنتهای کارآمد حوزه علمیه آئین رونمایی و نقد و بررسی کتاب «سنتهای کارآمد و سبک زندگی طلبگی» برگزار شد.
به گزارش اعتمادساز، حجت الاسلام والمسلمین علی‌اکبر سبزیان، در آئین رونمایی از کتاب «سنتهای کارآمد و سبک زندگی طلبگی» که همزمان با سی و یکمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران به همت اداره کل کتابخانه‌های عمومی خراسان رضوی و مشارکت کارگروه سنتهای کارآمد حوزه علمیه برگزار شد، از این کتاب به عنوان نگاشته‌ای برای تشریح آغاز مسیر طلبگی یاد کرد و اظهارداشت: امیدوار این کتاب ارزشمند چراغ راهی برای جویندگان علم و حقیقت باشد.
وی افزود: در گذشته کتابخانه‌ها به واسطه بخش سنتی امانت کتاب و سالن مطالعه فعالیت داشتند؛ اما امروز با نسل جدید کتابخانه‌های عمومی به عنوان فرهنگسراهای اجتماعی مواجه هستیم. همان طور که می‌دانید کتابخانه مرکزی امام خمینی(ره) مشهد به عنوان بزرگترین کتابخانه جهان اسلام با ارائه خدمات نوین کتابخانه‌ای در حال فعالیت است.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی خراسان رضوی با اشاره به ارائه بیش از 40 خدمت نوین در کتابخانه‌ها، عنوان کرد: امروزه در نسل جدید کتابخانه‌ها بسیاری از افراد دارای نیازهای خاص و محدودیتهای جسمی و حرکتی می‌توانند به راحتی از خدمات کتابخانه‌ای بهره مند شوند.
وی با تأکید بر توجه به نسل کودک و نوجوان جامعه بیان کرد: تلاش ما بر این است تا با توجه به این نسل و برگزاری برنامه‌های متنوع فرهنگی کتاب محور نسلی دانا و آگاه پرورش دهیم.
وی اظهار امیدواری کرد: با ارائه خدمات کتابخانه‌ای به منظور آگاهی بخشی و دانش افزایی در فرهنگسراهای اجتماعی حرکت در مسیر ایجاد ایران کتابخوان پرشتاب‌تر شود.
حجت الاسلام والمسلمین محمدحسن ربانی‌بیرجندی، نویسنده، پژوهشگر و عضو هیئت علمی مرکز تخصصی آخوند خراسانی نیز اظهار داشت: کلمه سنت از «سنت الماء» به معنای ریختن آب به آرامی گرفته شده است. در واقع اشاره به ماندگاری یک رفتار به عنوان یک سنت دارد.
وی با بیان اینکه سنتهای مختلفی از جمه الهی، جامعه و گروه‌های خاص وجود دارد، افزود: با توجه به محتوای کتاب «سنتهای کارآمد و سبک زندگی طلبگی» می‌توان آن را در زمره سنتهای گروه خاص قرار داد؛ چرا که در حوزه‌های علمیه کارهایی که به صورت متداوم انجام می‌شد، تبدیل به سنت می‌شود. این سنتها برخی آموزشی و برخی درسی و پژوهشی است؛ البته سنت در لباس، در منبر و … نیز وجود دارد، در سنتهای قدیمی منبر ابتدا به خوانش احادیث، شعر، داستان پرداخته می‌شد و سپس دامن سخن را جمع کرده و با ذکر مصیبت سیره علما پایان می یافت، لذا این سندی برای وجود سنتهای مختلفی در حوزه های علمیه است.
عضو هیئت علمی مرکز تخصصی آخوند خراسانی در خصوص طبقه بندی کتاب «سنتهای کارآمد و سبک زندگی طلبگی» اظهار کرد: این کتاب در کتابخانه می‌تواند در بخش روش و اخلاق قرار گیرد. شاید از نخستین کتاب‌هایی که در این زمینه به چاپ رسیده است بتوان به «سیاحت شرق» آیت‌الله قوچانی اشاره کرد که تماماً سبک زندگی طلبگی است و به ریزمسائل پرداخته است، اما به واسطه اینکه فاقد استانداردهای نویسندگی است، به کتاب خاطره تبدیل شد.
وی با بیان اینکه سه نوع کتاب‌شناسیِ کتابخانه ای، توصیفی، تفصیلی داریم، گفت: تفصیلی بالاتر از کتاب‌شناسی توصیفی و اجمالی قرار می‌گیرد، به عبارتی در این سبک نویسنده خط به خط یک اثر را خوانده و به بررسی آن می‌پردازد، این امر سبب می‌شود پژوهشگر تبدیل به یک میزان در رابطه با آن اثر شود؛ متأسفانه ایران در این زمینه برخلاف جامعه غرب و عرب اقدامات قابل توجهی نداشته است.
وی افزود: برای فعالیت در حوزه کتاب‌شناسی تفصیلی باید به مسئله مهمی همچون یافتن ریشه و کارکرد یک کلمه توجه کرد؛ لذا اساتید برای فعالیت در این حوزه ابتدا باید در فن کتاب‌شناسی مهارت پیدا کرده و سپس به دیگران منتقل کنند.
حجت الاسلام والمسلمین ربانی بیرجندی با تأکید بر اینکه کتاب ثقافه مذهب اسلام است، عنوان کرد: سنتهایی که در حوزه علمیه و زندگی علما رایج بوده، از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چرا که نخستین کاری حضرت علی(ع) برای شاگردانشان شامل تعامل با مردم، عدم وابستگی به حکومت‌ها و … بوده است.
این نویسنده و پژوهشگر خاطرنشان کرد: بزرگترین کتابخانه‌ها در جهان همچون کتابخانه بزرگ آستان قدس رضوی توسط علمای دینی افتتاح شده است. «ذی» کلمه‌ای است که امروز در جهان بسیار کاربرد دارد، حال اینکه این کتاب ذی زندگی طلبگی را واکاوی کرده است.
معرفی هویت حوزه علمیه در طول تاریخ
حجت الاسلام والمسلمین سیدمسعود مرتضوی، نویسنده کتاب «سنتهای کارآمد و سبک زندگی طلبگی» نیز اظهار داشت: حوزه علمیه در طول سالیان و قرن‌ها یک هویت و تعریفی داشته است و هدف از نگارش این کتاب معرفی هویت حوزه علمیه بوده است.
وی افزود: سؤال بنده این است که هویت حوزه علمیه در طول تاریخ چه بوده است. آیا صرف یک ساختمان و تشکیلات بوده، اگرچه این امور مولفه تسهیلگری است، یا اینکه باید هویت دیگری برای آن جستجو کرد. اینکه مرحوم شیخ طبسی با هجرت به نجف اشرف حوزه علمیه هزار ساله نجف اشرف را تأسیس می‌کند و یا میرزاری شیرازی در سامرا حوزه علمیه‌ای را بنا می‌کند، نشان از چه دارد.
مرتضوی تصریح کرد: دغدغه اصی من در این است که هویت اصلی حوزه را در مجموعه‌ای از باورها، رفتاهار و سنتها تعریف کنم که اگر آن را از حوزه بگیریم تسمیه حوزه با خطا مواجه شده و شناخت آن مشکل می‌شود. به تعبیر مقام معظم رهبری که می‌فرمایند: «حوزه علمیه خود دارای سنتهایی است که اگر رها شود و به سمت دانشگاه پیش برود یک عقب‌گرد محسوب می‌شود».
نویسنده کتاب «سنتهای کارآمد و سبک زندگی طلبگی» با بیان اینکه ابتکار خلق این اثر در حوزه علمیه خراسان رضوی شکل گرفت، گفت: در واقع این کتاب حاصل نشست‌ها، همایش‌ها، سفرها و مصاحبه با اساتیدی است که در طول سال‌های 1397 تا 1400 انجام و تنظیم، از دادهها ایده گرفته و در نهایت تبدیل به سیره و جملاتی از بزرگان شده است.
وی تصریح کرد: بارها تأکید شده است که حوزه علمیه خراسان در فعالیت‌های خود باید به سوی تمرکز بر روی ایجاد خروجی حرکت کند، لذا هدف از نگارش این کتاب تحقق این مهم بوده است. این کتاب علاوه بر توسعه کمی دارای خروجی کیفی نیز است همانگونه که از نام کتاب نیز پیداست، این کتاب دارای جلدهای دیگری است که در آینده‌ای نزدیک به چاپ خواهد رسید.
مرتضوی در توصیف کتاب، گفت: این کتاب از سه فصل سنتهای اخلاقی و معنوی، عملی و تبلیغی و علمی و معرفتی تشکیل شده که شاکله اصلی سنتهای کارآمد را تشکیل می‌دهد. حوزه علمیه در تعریف دقیق خود به معنای حوزه سنتی بسیار متجدد است. بازشناسی انجام شده در این کتاب برای این است که به طلبه نشان دهیم این سنتها متعلق به اهل بیت(ع) بوده است.
وی تأکید کرد: تلاش ما بر این بوده تا به واسطه این کتاب یک هویت آفرینی انجام شده و طلبه به عنوان خود در حوزه علمیه افتخار کند.سنتهای حوزه، اثر پختگی تجارب اشخاصی است که اسیر امیال دنیوی نبوده است.
کتاب «سنتهای کارآمد و سبک زندگی طلبگی» اثر حجت الاسلام والمسلمین سیدمسعود مرتضوی در 240 صفحه توسط انتشارات حوزه علمیه خراسان در سال 1402 به چاپ رسیده است.
تسنیم