دیدگاه دست‌اندرکاران و صاحب‌نظران حوزه سینما در خراسان رضوی در خصوص رونق هنر هفتم متفاوت است به طوری که برخی “فیلم خوب” و برخی دیگر “تنوع خدمات فرهنگی” در کنار پرده نقره‌ای را عامل رونق آن می‌دانند اما به واقع چگونه می‌توان تماشاگر را به سوی سینما کشاند.
به گزارش اعتمادساز، سینما یک رسانه مهم دیداری و شنیداری مبتنی بر فناوری است که افزون بر بعد هنری، یک فعالیت اقتصادی نیز به حساب می آید، تاثیر سینما در دنیای مدرن یک موضوع غیرقابل انکار است، از ظهور این پدیده در قرن نوزدهم تا امروز که سینما به عنوان یک ابزار فرهنگساز در تمام جوامع پذیرفته شده، همواره هنر هفتم به عنوان یکی از پرتقاضاترین شاخه های هنری به شمار رفته است.
به نظر می رسد مهمترین شاخصی که می تواند دلیل بر پویایی و حرکت رو به رشد سینما باشد، آمار فروش امروز فیلم های سینمایی و مقایسه آن با وضعیت بازار سینما در سالهای گذشته است.
“حسین انتظامی” رییس پیشین سازمان سینمایی به مناسبت ۲۱ شهریور، روز ملی سینما، در توئیتی نوشته است: فروش امسال سینما تاکنون ۴۵٠ میلیارد تومان بوده (١٠.۴ میلیون بلیت). سهم دو فیلم اول (فسیل و شهر هرت) به ترتیب ۵٧ و ١٣ درصد از فروش کل است. این دو فیلم، کمدی و از قضا محصول یک کارگردان اند ارقام فروش این دو فیلم ضمنا نشانگر آن است که نگاه مخاطب به سینما در درجه اول، سرگرمی است.
اظهار نظر آقای انتظامی بیشتر ناظر بر جنبه اقتصادی سینما است که به لحاظ جامعه شناسی نیز قابل بحث است، در هر صورت فروش سینما می تواند به این عنصر فرهنگی که در مواجهه با توسعه فناوری و گسترش فضای مجازی، بیم به حاشیه رفتن آن نیز وجود دارد، یک مولفه مهم در رونق آن به شمار آید.
۲ فیلم “فسیل” و “شهر هرت” که امسال فروش بالایی داشتند و به گیشه بسیار کمک کرده اند در زمره فیلم های طنزی هستند که عمدتا جنبه “سرگرمی” برای مخاطب را مد نظر داشته و به عنوان یک عامل مهم در جذب تماشاگر عمل کرده اند، آن چنانکه بعد از گذشت چندین ماه از آغاز نمایش این آثار، هنوز بر پرده نقره ای قرار دارند.
مجبور شدیم نمایش “فسیل” را از سربگیریم
سخنان مدیر سینما “شهر گناباد” در گناباد خراسان رضوی موضوع حضور فیلم های طنز در جذب مخاطب کنونی را تایید می کند، آنچنان که به گفته وی تنها به فروش فیلم “فسیل” بسیار امید داشته اند، به طوری که در صدر پرفروش ترین ها بوده و ناگزیر شده اند با وجود اتمام زمان نمایش آن، برای رسیدن به فروش خوب دوباره آن را روی پرده سینما ببرند.
محمد برادران گفت: کیفیت فیلم ها خیلی خوب نیست و فقط یکی دو فیلم مانند “فسیل” و تا حدی “شهر هرت” که هر ۲ طنز هستند باعث جذب تماشاگر به سینما شده اند و بیشتر فیلم های دیگر اسپانسری هستند و فیلمسازان آنها چندان بحث فروش را در نظر نمی گیرند زیرا پیش از نمایش فیلم، دستمزد خود را از اسپانسر گرفته اند.
سینما صرفا محلی برای فیلم دیدن نیست بلکه اصلی ترین هدفی که در ساخت سینما دنبال می شود، ایجاد یک تفریح سالم برای خانواده ها به منظور در کنار هم قرار دادن اعضای آنهاست.وی به هزینه های بالای ساخت سینما اشاره و بیان کرد: فعالان بخش خصوصی برای ساخت سینما هزینه زیادی می کنند اما مجاز نیستند که فیلم های دلخواه خود را به نمایش بگذارند، مردم هم برای تماشای فیلم خوب به سینما می آیند لذا باید فیلم های خوبی از سوی دست اندرکاران تولید و روانه بازار شود.
برادران از مسوولان دستگاه های اجرایی خواست که به سینما به عنوان یک مرکز فرهنگی توجه ویژه داشته باشند زیرا سینما صرفا محلی برای فیلم دیدن نیست بلکه اصلی ترین هدفی که این هنر دنبال می کند، ایجاد یک تفریح سالم برای خانواده ها در کنار هم است تا یک دورهمی نشاط آور و خانوادگی داشته باشند که تحقق این امر با دیدن یک فیلم خوب، جذابیت سینما را افزایش می دهد.
وی خاطرنشان کرد: سینما “شهر گناباد” که یکی از نمادهای فرهنگی این شهر است، با هزینه بسیار زیاد توسط موسسه “سینما شهر” ساخته شده است و فضای فرهنگی و امکانات مطلوبی دارد، اما اگر حمایت مسوولان از سینما نباشد، این فضای فرهنگی با استقبال مردم مواجه نخواهد شد.
رونق سینما در گرو فیلم خوب
می گویند رونق سینما بسته به نمایش فیلم خوب است اما تعریف “فیلم خوب” چیست؟ فیلمی که جنبه سرگرمی داشته باشد و باعث تفریح و نشاط افراد شود، یا فیلم اجتماعی و معناگرا مبتنی بر واقعیت های جامعه که جنبه عبرت آموزی یا فرهنگ سازی برای مردم داشته باشد؟
از دیدگاه مدیر پردیس سینمایی “برفی” در مشهد که ۲ سالی از تاسیس آن می گذرد، رونق سینما به نمایش فیلم خوب است، وقتی مردم فیلم خوب ببینند و در کنار آن مدیریت سینما و تامین امکانات و وسایل آسایش مردم به خوبی انجام گیرد، سینما هم رونق می گیرد.
ناصر رویین تن گفت: در سه یا چهار ماه نخست امسال فیلم های پرمخاطبی در سینماهای کشور به نمایش درآمد و فروش سینماها هم خوب بود، مشکل اصلی ما در صنعت سینما کمبود فیلم های خوب است و باید مسوولان در این بخش تمهیدی بیندیشند تا سینماها هر سال چند فیلم خوب و پرفروش را روی پرده ببرند.
وی اظهار داشت: از سوی دیگر اگر به دلیل ضعفی که در تولید فیلم های پرمخاطب وجود دارد، زمینه نمایش فیلم های خارجی یا پخش مستقیم بازیهای فوتبال یا سریالهای بخش “نمایش خانگی” در سینماها فراهم شود، کمک خوبی به فروش سینماداران خواهد کرد تا کمبود فیلم خوب و پرمخاطب نیز به نحوی جبران شود.
سینما را مجتمع فرهنگی ببینید
حوزه هنری انقلاب اسلامی در خراسان رضوی تاکنون سالنهای سینمایی زیادی ساخته است که آخرین آن پردیس سینمایی “مهر کوهسنگی” مشهد است که یکی از مشخصات بارز این سینما، محور قرار گرفتن سالن سینمایی در یک مرکز فرهنگی و تفریحی است و این نوع نگاه به ساخت سینما، تلاش حوزه هنری برای تبدیل سینما به یک مرکزی فرهنگی و هنری را نشان می دهد که این امر در کلام رییس حوزه هنری خراسان رضوی هم مشهود است.
مجید عسکری گفت: هرچند حوزه هنری بخش خصوصی محسوب نمی شود اما ساختار سینمایی آن به لحاظ بهره برداری، خودگردان بوده و بودجه ای از دولت دریافت نمی کند و خلاقیت ها و نیازمندی های خاص خود را دارد، از این جهت در فضای عمومی سینما با کم کردن برخی از هزینه‌ها اتفاقاتی را رقم زده است.
وی با اشاره به پرفروش بودن فیلمهای طنز در عرصه سینمای کشور گفت: حوزه هنری با توجه به جایگاه خود تلاش کرده است روی بیشتر دیده شدن فیلم‌هایی که در راستای نگاه انقلاب اسلامی ساخته شده است، تمرکز کند.
عسکری ادامه داد: با این حال هرچند حضور فیلم های طنز به لحاظ فروش بالای آنها در عرصه سینما لازم است، اما فضای کلی سینمای کشور به سمتی پیش رفته که تمرکزش بیشتر بر میزان فروش فیلم ها قرار گرفته است و حال آنکه باید به سمت نمایش فیلم هایی رفت که محتوای فاخری دارند.
رییس حوزه هنری خراسان رضوی گفت: از سوی دیگر تاثیرات فضای مجازی و پلت فرمها در شرایط کنونی باعث شده است که حضور مردم در فضای سینما کمتر شود.
هر سینماداری باید به صورت مجزا کمپین یا گروهی تشکیل دهد و با بهره گیری از ابتکارات و ابزارهای مختلف مخاطب خود را جذب کند اما سینماداران در فضای عمومی رسانه ای کشور که پلت فرمها می تازند، بیشتر منفعل شده اند.وی خاطرنشان کرد: در گذشته سینماها به صورت مجزا برای بیشتر دیده شدن فیلم های خود تلاش می کردند اما در شرایط کنونی نگاه سینماها به فضای کلان رسانه ای سوق یافته که آیا فیلم، فروش خوبی داشته یا نداشته است.
عسکری بر این نکته تاکید دارد که هر سینمادار باید به صورت مجزا کمپین یا گروهی تشکیل داده و با بهره گیری از ابتکارات و ابزارهای مختلف، مخاطب خود را جذب کند اما سینماداران در فضای عمومی رسانه ای کشور که پلت فرمها یکه تاز میدان هستند، بیشتر منفعل شده اند.
وی اظهار داشت: حوزه هنری انقلاب اسلامی فارغ از اینکه یک فیلم در فضای عمومی کشور فروش خوبی داشته یا نداشته باشد، شاخص های عمومی خود را برای نشر فیلم دنبال می کند لذا در نمایش فیلم هایی که به ظاهر پرفروش نمی رسیدند، به توفیقاتی دست یافته است.
رییس حوزه هنری خراسان رضوی گفت: در فضای سینمایی کنونی اساسا مخاطب کلان سینمایی کم است، با اینکه توجه به برنامه های جنبی در سینما مانند پخش مستقیم فوتبال می تواند به سینما کمک کند اما این یک اشکال جدی در ساختار سینمایی کشور است.
عسکری بیان کرد: اگر بتوان سینما را به مجتمع فرهنگی تبدیل کرد که در کنار آن سایر بخش های فرهنگی مانند کتابفروشی، کتابخانه و یا مرکز بازی یا آموزشهای دیگر برای کودکان و … هم ایجاد شود، به طور قطع سینما در جذب مخاطب و فروش موفق تر خواهد بود.
وی اضافه کرد: با این حال ساخت پردیس های سینمایی در مجتمع های تجاری تا حدی سینما را به سمتی که یک مجتمع فرهنگی برای مخاطب “خانواده” و تامین تفریح و سرگرمی آن باشد، پیش برده است اما صرف ایجاد رستوران در کنار سینما نمی تواند هدف اصلی در تبدیل آن به یک مجتمع فرهنگی را تامین کند.
وی اظهار داشت: از نظر حوزه هنری، مخاطب اصلی سینما خانواده است، لذا در ساخت پردیس “مهر کوهسنگی” مشهد این موضوع به خوبی مدنظر قرار گرفته است به طوری که این پردیس مرکز فروش کتاب و اقلام فرهنگی، چندین سالن، بازار و کتاب و کافه و … را هم در کنار خود دارد.
رییس حوزه هنری خراسان رضوی گفت: در مجموع مشکل سینمای کشور آن است که به سمت ایجاد مرکزی تفریحی – عمومی برای خانواده پیش نرفته و بیشتر به یک تفریح لوکس مبدل شده است.
سینما، جلوه ای از جامعه است
از دیدگاه یکی از فعالان هنری و مدیر مسوول پایگاه خبری سینمای خراسان، موضوع سینما از جنبه های مختلف اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی قابل بررسی و توجه است.
سیدحجت طباطبایی گفت: وقتی از جنبه اقتصادی به سینما می نگریم، جنبه فروش فیلم در سینما از دیدگاه سینمادار یا تولیدکننده فیلم مدنظر قرار می گیرد و دیگر از نظر آنان چندان مهم نیست که فیلم از طریق پلت فرم به نمایش درآید یا اینکه صرفا در سینما باشد، اما سینما صرفا به معنای سینماداری و در نظر گرفتن جنبه اقتصادی آن نیست بلکه بیشتر جاذبه هایی است که مخاطب را به آمدن به سینما و دیدن یک فیلم ترغیب کند.
رونق سینما به طور قطع به تولید فیلمهای کمدی متکی نیست، اما بنا به دلایل جامعه شناسنامه و نیاز مخاطب به خنده، سینمای ما بیشتر به این سمت رفت که طنز بسازد که البته ضرر زیادی برای فرهنگ کشور داشت و ذائقه مخاطب را تغییر داد.به گفته وی، سینما در صورتی می تواند موفق باشد که مخاطب سازی کند و برای افکار مخاطبان تولید فیلم داشته باشد، این مخاطب سازی زمانی شکل می گیرد که فیلم در سینما پخش شود و مخاطب تصمیم بگیرد که برای تماشای یک فیلم به سینما رفته و از آن لذت ببرد.
وی به معضل جدی سینمای ایران در شرایط کنونی اشاره و بیان کرد: سینمادار برایش فرقی نمی کند که چه فیلمی روی پرده برود، او می خواهد فیلم فروش خوبی داشته باشد لذا طبیعی است که روی پخش فیلم های کمدی تمرکز کند تا فروش آن و در نهایت درآمدش بیشتر شود، که البته این موضوع کمکی به فرهنگ نمی کند.
مدیر مسوول پایگاه خبری سینما خراسان گفت: از طرف دیگر فیلم های اجتماعی هم بیشتر به سمت موضوعات تلخ و سیاه در جامعه سوق پیدا کرده اند که نمایش آنها در سینما نه تنها به جذب مخاطب کمکی نمی کند بلکه بیشتر به دلسردی او می انجامد.
طباطبایی اظهار داشت: رونق سینما به طور قطع به تولید فیلم های کمدی متکی نیست، اما بنا به دلایل جامعه شناسنامه و نیاز مخاطب به خنده، سینمای ما بیشتر به این سمت رفته که طنز بسازد که البته ضرر زیادی برای فرهنگ کشور داشته و ذائقه مخاطب را تغییر داده است لذا به عقیده من دولت باید به تولید فیلم های فرهنگساز کمک کند، ساخت فیلم های صرفا مفهومی و معناگرا هم کمک زیادی نمی کند زیرا مخاطب زیادی ندارد، تولید فیلم باید در جهت فرهنگ جامعه ساخته شود زیرا فیلمساز فردی از جامعه و سینما تجلی جامعه است.
پیگیری برای تنوع برنامه های سینما
مدتی است سینماداران خراسان رضوی انجمن صنفی تشکیل داده اند تا از این طریق مطالبات و مشکلات خود را پیگیری کرده و به راه حل های موثری در حوزه رونق سینما دست یابند.
مدیر پردیس سینمایی سیمرغ و مسوول انجمن صنفی سینماداران خراسان رضوی، نمایش فیلمهای جشنواره فیلم فجر در سینماهای شهرستانی، پخش مستقیم بازیهای فوتبال از جمله بازیهای جام باشگاه های آسیا، پخش فیلم های خارجی و افزایش نمایش های مردمی را کمک شایانی به اقتصاد سینما در استان دانست.
امیرحسین دبیرزاده گفت: امسال دوره متفاوتی در بازیهای جام باشگاه های آسیا با توجه به حضور بازیکنان مطرح در تیم ها شاهد خواهیم بود که درخواست پخش مستقیم این بازیها از سوی انجمن صنفی سینماداران خراسان رضوی به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان داده شده و مدیرکل این اداره نیز در نامه ای به مدیر مربوطه در وزارتخانه، خواسته سینماداران را اعلام کرده است.
وی اظهار داشت: اگر سایر دستگاه های اجرایی مانند شهرداری که قبلا در زمان شیوع کرونا اقدام به خرید تعدادی بلیت برای حمایت از سینماها کرده بودند، تعدادی بلیت خریداری کرده و به کارکنان خود اعطا کنند، این اقدام موثری در حمایت از سینماها خواهد بود.
اگر متولیان همراهی کنند تا فیلمهای خوبی از نظر فروش به شبکه سینمایی کشور تزریق شود و در کنار آن دست سینماها را در تنوع بخشی به برنامه ها باز بگذارند، شاهد رونق بیش از پیش سینماها خواهیم بود.دبیرزاده اضافه کرد: با توجه به مشکلات اقتصادی کنونی، ارزان ترین تفریح سینما است، لذا اگر متولیان همراهی کنند تا فیلم های خوبی از نظر فروش به شبکه سینمایی کشور تزریق شود و در کنار آن دست سینماها را در تنوع بخشی به برنامه ها باز بگذارند، شاهد رونق بیش از پیش سینماها خواهیم بود.
مدیر پردیس سینمایی سیمرغ گفت: از آنجا که خراسان رضوی بعد از استان تهران از نظر میزان فروش سینماها در جایگاه دوم قرار دارد، می توان زمینه برگزاری برنامه ها و اتفاقاتی که در سینماهای تهران می افتد را در سینماهای این استان نیز فراهم کرد.
دبیرزاده اظهار داشت: سینماهای مشهد پراکنده هستند و تقریبا کل شهر را پوشش می دهند، رویکرد این انجمن ایجاد ظرفیتهای جدید برای سینماها از طریق افزایش نمایش های مردمی، نمایش فیلم خارجی، پخش مستقیم بازیهای فوتبال و نمایش فیلم های جشنواره فیلم فجر در شهرهای دیگر استان به جز مشهد از طریق رایزنی با مسوولان و پیگیری آن در دستگاه اجرایی مربوطه است.
وی اضافه کرد: این انجمن همچنین تلاش دارد با همکاری اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی در ۶ ماهه دوم امسال برنامه نمایش فیلم در سینماها را برای دانش آموزان داشته باشد.
خراسان رضوی به دنبال افزایش سینما
تمرکز دولت سیزدهم در عرصه سینمای خراسان رضوی بر افزایش سالنهای سینمایی بویژه در شهرستانها بوده است، در چند سال گذشته ساخت پردیس‌های سینمایی در مجتمع های تجاری مشهد رونق گرفته است و فعالان بخش خصوصی یا نهادهایی مانند شهرداری به سمت احیای سینماهای از بین رفته یا تعطیل شده شهرستانها پیش رفته اند.
به گفته مسوول گروه سینمایی و سمعی – بصری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی، تعداد سینماهای استان از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا تا پایان ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۲ به میزان ۱۰۰ درصد افزایش یافته است.
سوسن محمدزاده گفت: در این مدت تعداد سالن های سینما ۷۹ درصد و تعداد صندلی های سینما در خراسان رضوی ۵۳ درصد افزایش داشته است، در مجموع خراسان رضوی تا سال ۱۴۰۰ هفت باب سینما با ۴۳ سالن و ۶ هزار و ۷۵ صندلی داشته است که اکنون این تعداد به ۱۴ باب سینما با ۷۷ سالن و ۹ هزار و ۲۷۱ صندلی تبدیل شده است.
مسوول گروه سینمایی و سمعی – بصری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی سینماهای کنونی مشهد را شامل پردیس اطلس با ۱۲ سالن و هزار و ۵۸ صندلی، پردیس سینمایی گلشن با چهار سالن و ۳۳۸ صندلی، پردیس سینمایی سیمرغ با پنج سالن و هزار و ۲۲۰ صندلی، پردیس سینمایی هویزه با هشت سالن و هزار و ۱۴۶ صندلی، سینما آفریقا با سه سالن و ۹۴۴ صندلی، پردیس سینمایی برفی با ۶ سالن و ۳۶۰ صندلی، پردیس سینمایی پارک بازار با هشت سالن و ۸۲۷ صندلی، پردیس سینمایی مهر کوهسنگی با ۹ سالن و ۷۹۸ صندلی ذکر کرد.
محمدزاده افزود: همچنین پردیس سینمایی ویلاژتوریست در طرقبه شاندیز با ۱۰ سالن و هزار و ۲۹ صندلی، “سینماشهر” گناباد با یک سالن و ۳۴۰ صندلی، سینما مهدوی نیشابور با چهار سالن و ۳۸۰ صندلی، سینما مهر سبزوار با پنج سالن و ۴۹۰ صندلی، سینما قدس تایباد با یک سالن و ۱۸۰ صندلی و سینما ایران کاشمر با یک سالن و ۱۷۰ صندلی فعال است.
به گفته وی قرار است شهرستان گلبهار نیز در پاییز امسال صاحب سینما شود، ضمن اینکه سینماهای سه بعدی یا پنج بعدی در مشهد نیز در حال سر و سامان گرفتن هستند، در مجموع تمرکز خراسان رضوی بر توسعه سینماها مبتنی بر تقویت جنبه تفریحی و فرهنگی آن است، امید آن که فیلم ها نیز توسط فیلمسازان، مخاطب پسند ساخته شوند تا شاهد رونق دوباره سینمای استان باشیم.
بنا به گزارش سامانه مدیریت فروش و اکران سینما “سمفا”، پرفروش ترین فیلم های خراسان رضوی در سال جاری به ترتیب “فسیل”، “شهر هرت” و “آهنگ دونفره” بوده اند.
ایرنا