ایران جزو ۱۰ کشور در دنیاست که به چرخه فضایی دست پیدا کرده است و یکی از گام‌های مهم دولت سیزدهم برگزاری جلسات شورای‌عالی فضایی، تدوین و ابلاغ برنامه ۱۰ساله صنعت فضایی کشور بود و ایران در ۱۰ سال آینده به یک قطب منطقه‌ای در توسعه فناوری‌های فضایی و ارائه خدمات پرتاب‌های فضایی تبدیل می‌شود.
به گزارش ایرنا، جلسات مربوط به شورای‌عالی فضایی تا پیش از دولت سیزدهم برای حدود ۱۰ سال برگزار نشده بود و یکی از اولین قدم‌هایی که رئیس جمهوری دولت سیزدهم در حوزه فضایی برداشت، تشکیل این جلسات بود که دستاوردهای بسیار مهمی داشت.
برنامه ۱۰ ساله صنعت فضایی که به واسطه این جلسات تدوین شده، سند مهمی است که تحقق آن برای کشور از ضریب اهمیت بالایی برخوردار است. توسعه زیرساخت‌های پرتاب و ایستگاه‌های زمینی، سرعت بخشیدن به روند طراحی و ساخت ماهواره‌های مخابراتی، پرتاب ماهواره‌های سنجشی با دقت یک متر و کمتر، حرکت در مسیر تعاملات بین‌المللی و اجرای پروژه‌های مشترک، اجرای طرح‌های اکتشافاتی با تمرکز بر توسعه زیرساخت‌ها، برنامه‌ریزی جهت رسیدن به پرتاب محموله‌هایی با وزن بالا از جمله سرفصل‌های برنامه ۱۰ساله فضایی کشور است.
طبق این برنامه، جمهوری اسلامی ایران در ۱۰ سال آینده تبدیل به یک قطب منطقه‌ای در توسعه فناوری‌های فضایی و ارائه خدمات پرتاب‌های فضایی می‌شود که این هدف‌گذاری باید با تکیه بر توانمندی داخلی و دانش متخصصان کشور باید محقق شود.
طراحی و ساخت منظومه‌های مخابراتی
یکی دیگر از برنامه‌های صنعت فضایی، طراحی و ساخت منظومه مخابراتی است که زیرساخت‌های مربوط به باند باریک و اینترنت اشیا را فراهم می‌کند. منظومه‌های ریزماهواره‌ای کوچک و زیر ۵۰ کیلوگرم است.
اواخر سال گذشته در حالی که کمتر از یک ماه از تصویب برنامه ۱۰ساله فضایی می‌گذشت، پروژه شهید سلیمانی که یکی از مهم‌ترین بندهای آن بود به مرحله اجرا درآمد. با شروع فرایند مناقصه و شناسایی شرکت یا شرکت‌های مجری، فاز اجرایی این پروژه رسماً کلید زده شد.
ساخت منظومه ماهواره‌ای در کشور ما به‌صورت انفرادی جلو نخواهد رفت. برای رسیدن به این هدف باید برای ارتفاعات مختلف چند ۱۰۰ و چند هزار ماهواره در زمان کوتاه به مدار موردنظر پرتاب شوند. در اهداف این‌چنینی باید کنسرسیوم بین‌المللی شکل بگیرد. نقشه راه این است که ایران همراه با چند کشور علاقه‌مند دیگر که در گذشته با آن‌ها رایزنی شده، برای ساخت منظومه ماهواره‌ای همراه شویم.
با روی کار آمدن دولت سیزدهم، برگزاری منظم جلسات شورای‌عالی فضایی باهدف برطرف‌کردن این نقایص به همراه فعال‌سازی دبیرخانه شورا به‌منظور پایش تحقق مصوبات آن در دستور کار دولت و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار گرفت.
با برگزاری این جلسات اولویت‌های راهبردی این حوزه نظیر تثبیت توانمندی دستیابی به مدار لئو، دستیابی اولیه به مدار ۳۶ هزارکیلومتری، راه‌اندازی مرکز تجمیع و آزمون ماهواره‌ها و ماهواره‌برها و راه‌اندازی فاز اول پایگاه پرتاب فضایی چابهار با هماهنگی حداکثری تمامی بازیگران حوزه فضایی در دستور کار قرار گرفت.
ناهید ۱ در صف پرتاب
ماهواره ناهید ۱، نخستین گام از راهبرد توسعه ماهواره‌های مخابراتی ایران است که فناوری‌های مهمی مانند مکانیزم پنل‌های خورشیدی بازشونده، برقراری ارتباط در باند KU در آن به کار گرفته شده است. نمونه پروازی این ماهواره قرار است به‌زودی با ماهواره‌بر قائم ۱۰۰ به فضا پرتاب شود.
ماهواره ناهید ۱ بر اساس سازگاری با پرتابگر سفیر B۱ طراحی شده بوده؛ اما این پرتابگر به دلایلی خیلی زود بازنشسته شد و پرتاب این ماهواره تا زمان آماده‌شدن نسل بعدی پرتابگرهای فوق‌سبک به تعویق افتاد. اکنون ماهواره‌بر قائم ۱۰۰ که توسط نیروی هوافضای سپاه ساخته شده، به‌عنوان یک پرتابگر فوق‌سبک آماده اولین آزمون پرتاب مداری خود شده است. این فرصتی است تا در اولین پرتاب این ماهواره‌بر، ماهواره ناهید به مدار تزریق شود.
ماهواره ناهید ۲، نیز گام دوم صنعت فضایی کشور در حوزه مخابرات فضاپایه به‌منظور توسعه و بلوغ گام‌به‌گام فناوری فضایی است. گام‌های بعدی نیز بر اساس همین برنامه‌ریزی مدون پیش خواهد رفت. این ماهواره دارای زیرسیستم پیش‌رانش جهت انجام مانور انتقال مداری، محموله رله تلفنی جهت برقراری تماس تلفنی فضایی در ایستگاه‌های زمینی، محموله ذخیره و ارسال داده و سیستم موقعیت‌یابی مستقل ماهواره‌های ناوبری است.
اقدامات مهم حوزه فضایی در سال ۱۴۰۱
با برگزاری جلسه شورای‌عالی فضایی اهداف دولت و گام‌هایی که برای تحقق آن‌ها باید برداشته می‌شد، مشخص شد.
بر اساس این گزارش، از جمله اقدامات مهمی که در یک سال گذشته در حوزه صنعت فضایی انجام شده می‌توان به پرتاب ماهواره ققنوس با ماهواره‌بر سیمرغ، آزمون موفق حمل و جدایش هم‌زمان ۳ ماهواره (دی ۱۴۰۰)، سامانه آفاق برای پایش آنلاین گردوغبار و آلودگی هوا با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای (بهمن ۱۴۰۰)، تحویل سه سامانه کاربردی پایش ماهواره‌ای به نهادهای بهره‌بردار، تزریق مداری موفق ماهواره نور ۲ توسط ماهواره‌بر قاصد (اسفند ۱۴۰۰)، پرتاب نمونه کیفی ماهواره ناهید ۱ با ماهواره‌بر ذوالجناح (خرداد ۱۴۰۱)، پرتاب ماهواره خیام با ماهواره‌بر سایوز (مرداد ۱۴۰۱)، آغاز عملیات عمرانی پایگاه فضایی چابهار، بزرگ‌ترین پایگاه پرتاب ماهواره غرب آسیا (شهریور ۱۴۰۱)، افتتاح مرکز کنترل و عملیات ماهواره‌های سنجش از دور، پرتاب موفق زیرمداری بلوک انتقال مداری سامان (مهر ۱۴۰۱)، اتمام طراحی و ساخت نمونه کیفی کپسول زیستی، تثبیت عملکرد بهینه و اتمام فرآیند کالیبراسیون ماهواره خیام، دستیابی کشور به تصاویر رنگی ماهواره‌ای با قدرت تفکیک یک متر برای نخستین بار در کشور (آبان ۱۴۰۱)، آزمون موفقیت‌آمیز زیرمداری ماهواره‌بر قائم ۱۰۰، امضا تفاهم‌نامه همکاری مشترک با آژانس فضایی روسیه، ثبت ماهواره خیام در سازمان ملل متحد (آذر ۱۴۰۱)، تکمیل نمونه پروازی ماهواره سنجشی طلوع ۳، تکمیل نمونه کیفی ماهواره مخابراتی ناهید ۲، تکمیل ماهواره GTO، تکمیل سه سامانه کاربردی پایش ماهواره‌ای محصولات استراتژیک، برگزاری دومین جلسه شورای‌عالی فضایی در دولت سیزدهم و تصویب و ابلاغ برنامه ۱۰ساله صنعت فضایی کشور (دی ۱۴۰۱) اشاره کرد.