تجربیات ما در گذشته و در دوران تغییر هر دولت ثابت کرده که فقط سختی بیشتر به تولید کننده و تجار وارد شده است
کشورهای عربی از بهترین و پولدارترین مشتریان ما در سال‌های گذشته بودند ولی امروز متاسفانه هیچ خبری از آنان نیست و به نظر می‌رسد آن‌ها را از دست داده‌ایم
محمدعلی چمنیان کارآفرینی متولد مشهد و دانش‌آموخته مهندسی برق و ارشد مدیریت اجرایی از دانشگاه فردوسی همین شهر است. او از سال 1374 شرکت نیان الکترونیک را راه‌اندازی کرد و امروز علاوه بر مدیر عاملی این شرکت در تشکل‌های بخش خصوصی هم نقش پر رنگی دارد؛ ریاست کمیسیون سرمایه‌گذاری و بازار و پول اتاق بازرگانی خراسان رضوی، عضویت در هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران و ریاست هیئت مدیره انجمن تخصصی صنایع همگن برق و الکترونیک خراسان بخشی از مسئولیت‌های اوست. تنها یکی از موفقیت‌های او را می‌توان تامین 80 % نیاز اپراتورها به تجهیزات تغذیه نیروی مخابراتی در داخل کشور دانست.عنوان برترین فن آفرین کشور، منتخب جشنواره ملی فن آفرینی شیخ بهایی، برترین فناور صنعت‌ساز کشور، منتخب معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری، صادر کننده نمونه دانش بنیان و… نیز از دیگر عناوینی است که این کارآفرین نمونه کسب کرده است.
در شرایط سخت اپیدمی کرونا این شرکت توانست با افزایش تیراژ، قیمت تمام‌شده تولید را کاهش دهد و با استفاده از ارزش‌افزوده دانش به کاهش نرخ طراحی و تولید محصول کمک کند. گفت‌وگوی ما با او درباره فرصت‌ها و چالش‌ها در سال 1400 و انتقال بخش کوچکی از تجربیاتش، به شکل زیر پیش رفت.
- برنامه شما برای کارآفرینی و توسعه فعالیتهای تولیدی در سال ۱۴۰۰ چیست؟
اصولا در کشور ما برنامه‌ریزی برای سال‌های آینده کار بسیاری سختی است چون هیچ چیز معلوم نیست که ما بتوانیم با وجود تحریم‌ها و نرخ بی‌ثبات ارز و در شرایط کرونا به فعالیت درست بپردازیم. در کنار همه این‌ها دلیل دولتی بودن اقتصاد ما یک مسئله اصلی است که هربار با روی کار آمدن یک دولت جدید و تغییر سیاست‌های دولت قبلی منجر به تغییر بسیار از شاخصه‌های اقتصادی می‌شود. در کشور ما بر خلاف تمام دنیا اقتصاد به سیاست سوبسید و هزینه می‌دهد. به عنوان مثال، برای اینکه تحریم‌ها را تحمل کنیم اقتصاد باید به کمک سیاست بیاید تا به مشکل برنخوریم. تجربیات ما در گذشته و در دوران تغییر هر دولت ثابت کرده که فقط سختی بیشتر به تولید کننده و تجار وارد شده است.
- با تغییر دولت‌ها چه اتفاق‌هایی رخ می‌دهد؟
متاسفانه یک مشکل دیگر در بحث تغییر دولت‌ها مچ‌گیری است که دولت بعد با بررسی فعالیتهای دولت قبل می‌خواهد مچش را بگیرد. متاسفانه در این پروسه بسیاری از قراردادها و پرونده‌ها و مدارک و… ممکن است لغو شود چون دولت بعد ممکن است معتقد باشد دولت قبل زد و بند کرده است! تغییر دولت‌ها تاثیر بسیار شدید‌تری حتی نسبت به بحث کرونا و تحریم‌ها بر فعالیتهای اقتصادی تولیدکنندگان وتجار دارد تا جایی که آن‌ها نمی‌دانندکه باید در آینده چگونه فعالیت کنند وچگونه برای خود نقشه راه ترسیم کنند.
- با وجود این دستکاری‌ها در ساختارهای اقتصادی آیا هنوز کار کردن در حوزه تولید به هزینه‌های آن می‌ارزد؟
نه متاسفانه. کار کردن در تولید به هیچ عنوان در کشور ما نمی‌ارزد. مثل راه رفتن بر لبه تیغ یک کارد بسیار پر ریسک و خطرناک است و حتی ممکن است فعالیت در برخی از حوزه‌ها به باور افراد و جامعه هدف نزدیک نباشد. همین مساله باعث شود مشکلات و تعارضات مختلفی به وجود آید. اگر امروز تولیدکننده سودی هم می‌کند این سود تنها با ضرر بخشی از جامعه ممکن است و یا ممکن است تنها تقسیم ثروت خلق شده توسط او باشد. فعالیت اقتصادی در کشور ما مانند قمار یا یک جنگ سخت است و به عبارت دیگر عواقب تداوم شرایط فعلی می‌تواند بسیار وخیم باشد.
- آیا رفع احتمالی تحریم‌ها می‌تواند به اصلاح برخی از مشکلات منجر شود؟
تعریف رفع تحریم‌ها از دید یک فرد اقتصادی و یک سیاست‌مدار و یا مردم عادی متفاوت است. آن چیزی که بخش اقتصادی ما از باز شدن تحریم‌ها انتظار دارد گسترش ارتباطات بین‌المللی و یک نوع افزایش حسن همجواری و برداشته شدن موانع مالی است. بخش اقتصادی امیدوار است که درآمد دولت از سایر بخش‌ها صرف ارتقای بخش اقتصادی شود.
کشورهای عربی از بهترین و پولدارترین مشتریان ما در سال‌های گذشته بودند ولی امروز متاسفانه هیچ خبری از آنان نیست و به نظر می‌رسد آن‌ها را از دست داده‌ایم. چرا باید صادرات امروز ما تنها به دو کشور افغانستان و عراق محدود شود که خود آن‌ها در فعالیتهای اقتصادی‌شان متحیر مانده‌اند.
- آیا دولت متوجه این مشکلات نیست؟
تصور و انتظار دولت و بخش اقتصادی از برطرف شدن تحریم‌ها کاملا متفاوت است ود ولت باید در تصمیم‌گیری‌هایش بیشتر به بخش اقتصاد توجه داشته باشد تا مسائل حاشیه‌ای. امیدوارم با وجود همه این سختی‌ها در آینده، تولیدکننده معنای واقعی خود را دوباره باز یابد و بتواند به درستی فعالیت کند.
- برای افرادی که امروز قرار است وارد عرصه تولید شوند چه نکاتی را گوشزد می‌کنید؟
روزی که من وارد کار تولیدی شدم مسئولیت‌هایی را قبول کردم و اگر به این قول‌ها عمل نمی‌کردم انسانی و شایسته نبود. من برای هرکسی که قرار است وارد این کار شود خطرات و مشکلات و مزایای این کار را مطرح می‌کنم و این را نیز به او می‌گویم که باید حداقل ۲۵ تا۳۰ سال بر سر تعهدش به خود و جامعه بایستد و با شرافت فعالیت کند چون اگر درست فعالیت نکند حلقه‌ای از زنجیره اقتصاد پاره می‌شود و با این اتفاق بسیاری از افراد بیکار می‌شوند و اقتصاد هم ضربه می‌خورد. بنابراین شناخت پیامدهای تولید یکی از مهمترین نکاتی است که باید افراد جدیدالورود به این عرصه به آن توجه کنند.