تأملی بر اهمیت روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه
دانشها میبایست به یاری بشر بیایند و مشکلاتش را از بین ببرند یا از آن بکاهند اما گاهی تاریخ علم خلاف این خواستهی معقول را نشان داده است. انسان معاصر به این نتیجه رسیده که علم برای خدمت به انسانها باید مقید به بازدارندههایی چون اخلاق و فرهنگ ناشد وگرنه میتواند بر رنجهای انسانی بیفزاید.
امروز ۲۰ آبان برابر با ۱۰ نوامبر، روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه (World Science Day for Peace and Development) است. روزی که بنیاد آن در سال ۲۰۰۱ به همت یونسکو (UNESCO) و شورای بینالمللی علوم (ICSU) گذاشته شد.
ظاهرا نهادهای جهانی در آغاز سدهی بیستویکم به درستی، ضرورت پیوند دانش و پیشرفت بشر با صلح میان انسانها و توسعه جوامع را در نظر گرفتهاند. صلخی که معنایش نهتنها آشتی و دوستی حکومتهای مختلف را شامل میشود که بر هماهنگی بخشهای یک جامعه نیز تأکید دارد. دولتها و ملتها برای دست یافتن به پیشرفت و توسعهای که مایهی رفاه و کاستن از درد و رنج اعضای هر جامعه است ناگزیرند به همراهی و همدلی با هم.
تجربههای هولناک سدهی پیش در به کارگیری دانش برای خدمت به شر و پلیدی، بر لزوم توجه به فیدهای صحه میگذارد که علم را به خدمت جوامع در میآورد.. در این باره میشود کارنامهی سیاه حکومتها در سوءاستفاده از دانش و کاربرد سلاحهای کشتار جمعی را یادآور شد.. سود بردن نطامیان آلمان و متفقین از گازهای سمی علیه یکدیگر در نیمهی نخست سدهی بیستم هنوز فراموش نشده و یادآوری بمباران هستهای ناکازاکی و هیروشیما توسط آمریکا همچنان پشت هر انسان باوحدانی را میلرزاند. از این روست که اهمیت نامگذاری روزی به عنوان روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه در سدهی کنونی بیشتر نمایان میشود. علمی که باید به رفاه و پیشرفت و زدودن فقر و بیماری و رویهمرفته زندگی بهتر جوامع بینجامد.
نویسنده: وحید حسینی