۲۰ دیماه سال گذشته و پشت‌بند بارش یک برف، کشور سرمای بی‌سابقه ای را تجربه کرد، که میانگین دمای ۲۰ مرکز استان به زیر ۲۵ درجه سانتیگراد رسید و ماندگاری این سرما حدود ۱۰ روز طول کشید و این اتفاق چالش‌هایی را در حوزه تامین انرژی برای کشور و به خصوص خراسان رضوی در پی داشت.
به گزارش اعتمادساز، در آن ایام، استاندار خراسان رضوی با جمعی از مدیران کل استان در شرکت گاز حضور یافت تا از نزدیک شاهد وضعیت خدمت رسانی به مردم باشد و در ارتباطی ویدئوکنفرانسی با تهران، اعلام شد که با توجه به افت شدید دمای هوا و افزایش مصرف گاز، این شرایط ظرف کمتر از ۷۲ ساعت اثر خود را به صورت افت فشار و یا قطعی گاز بر منطقه تربت جام، که در انتهای شبکه گاز واقع است، نشان خواهد داد.
این رخداد باعث شد تا برنامه‌ای برای گذر از این چالش در سطح استان به همراه برنامه ریزی برای رفع این مشکل در آینده مورد توجه قرار گیرد، زیرا خراسان رضوی در انتهای خط توزیع گاز در کشور قرار دارد و تامین نیاز این استان با واردات گاز از ترکمنستان و استفاده از ظرفیت پالایشگاه شهید هاشمی نژاد سرخس و منابع ذخیره شده گازی در منطقه شوریجه برنامه ریزی شده است.
این در حالی بود که همسایه شمالی، ترکمنستان هم در سرمای سال گذشته، از قرارداد “سوآپ” خود گذشت و شیر گاز انتقالی خود به ایران را، برای تامین نیاز داخلی خود بست و بدین ترتیب یکی از منابع تامین گاز شمال شرق کشور از دسترس خارج شد.
این اتفاق باعث شد تا با کاهش فشار گاز و در کمتر از سه روز شهرستان مرزی تربت‌جام با ۲۳۰ هزار نفر جمعیت، که در ۱۶۰ کیلومتری جنوب شرقی مشهد و هم مرزی با افغانستان واقع شده است، با مشکلاتی رو به رو شود و برخی برنامه‌های اجرایی در استان از جمله تعطیلی مدارس، دورکاری کارمندان و ایجاد پویش‌های مردمی در کاهش مصرف نیز نتوانست این ناترازی تولید تا مصرف را متعادل کند.
از روز پنجشنبه ۲۲ دیماه ۱۴۰۱ و با قطع شدن گاز در تربت جام، قیمت عرضه کپسول های گاز نیز در این منطقه برای مصارف پخت و پز و گرمایش در آن سرمای استخوان سوز، به شدت بالا رفت که با انعکاس این مطلب در رسانه های استان و کشور، روز یکشنبه وزیر نفت با دستور رییس جمهور راهی خراسان رضوی شد تا با حضور در شهرستان تربت جام، برای رفع این مشکل، چاره‌ای بیندیشد.
وزیر نفت که برای بررسی وضعیت پایداری انتقال شبکه گاز به استان خراسان رضوی سفر کرده بود، قبل از عزیمت به تربت جام در نشست فوق العاده ستاد انرژی استان خراسان رضوی شرکت کرده و در ارتباط تلفنی با رییس جمهور، که در محل دیسپاچینگ شرکت ملی گاز حضور یافته بود، گفت: از روز پنجشنبه صبح واردات گاز ترکمنستان به ایران قطع شد و کشور تمام توان خود را برای تامین گاز به کار بست و به یک رکورد بی نظیر در این حوزه دست پیدا کرد.
جواد اوجی افزود: قطع گاز ترکمنستان به واسطه مشکل پیش آمده در این کشور است و حتی بر اساس اخبار رسیده شهر عشق آباد، پایتخت و دیگر استانهای مجاور آن در پایداری شبکه گاز و برق دچار مشکل شده اند و متاسفانه به همین دلیل در برخی از نقاط جنوب استان خراسان رضوی دچار قطعی گاز شدیم و برای جبران نیاز مردم، با شتاب گاز مایع در اختیار ساکنان این نواحی قرار گرفت و بخاری نفتی و گازی نیز بین آنان توزیع شد.
وی ادامه داد: در این مدت سعی شد تا با تغییر آرایش در بخش تولید و مصرف برای پایداری شبکه انتقال گاز به صورت لحظه ای تصمیم گیری شود تا دچار کمترین میزان قطع گاز در کشور و استان خراسان رضوی باشیم.
وعده تقویت خط انتقال گاز
وزیر نفت بلافاصله به شهرستان تربت جام سفر کرد و در نشست ستاد مدیریت بحران این شهرستان حضور یافت و گفت: جنوب خراسان رضوی از نظر خطوط انتقال گاز دارای شبکه ضعیفی است و ای کاش در سال‌های گذشته این خطوط تقویت می‌شد تا امروز شرمنده مردم این منطقه نباشیم.
اوجی گفت: خط تقویتی انتقال گاز به شهرستان تربت‌جام به طول ۶۵ کیلومتر و با تامین اعتباری افزون بر پنج هزار میلیارد ریال اجرا می‌شود تا در زمستان سال آینده دیگر شاهد قطعی گاز در این منطقه نباشیم.
وزیر نفت با اشاره به شبکه بی‌نظیر انتقال گاز در کشور، افزود: بیش از ۱۸۰ هزار کیلومتر شبکه گازرسانی در کشور وجود دارد که افزون بر ۳۶ هزار روستا و هزار و ۲۲۴ شهر را زیر پوشش برده است و این در حالی است که دیگر کشورهای تولید کننده گاز چنین سابقه لوله کشی را ندارند و این به برکت جمهوری اسلامی ایران رخ داده است.
وی با بیان اینکه سرمای بی سابقه هوا برای تمامی مناطق کشور مشکل آفرین شده است، ادامه داد: تربت جام در آخرین نقطه شبکه انتقال گاز قرار دارد و کاهش فشار گاز به دلیل مصرف بالای کشور، باعث بروز اختلال و قطعی گاز مردم این منطقه شده است، که تلاش کردیم در این مقطع با توزیع رایگان ۴۷ هزار لیتر نفت سفید و تامین ۲۵ تن گاز مایع در این منطقه، این وضعیت را مدیریت کنیم.
اوجی خاطرنشان کرد: همچنین ۱۷ هزار دستگاه بخاری نفتی و گازی توسط فرمانداری تربت جام در حال توزیع است و این در حالی است که هزینه برق مصرفی افرادی که دچار قطعی گاز شده‌اند، در این مدت توسط شرکت گاز پرداخت خواهد شد.
تحقق وعده وزیر نفت در کمتر از ۲ ماه
اوجی اضافه کرد: از سوی دیگر و در راستای الحاقیه مصوبات سفر رییس جمهور به استان خراسان رضوی، مبلغ ۱۰۰ میلیارد ریال برای اجرای طرح های عام المنفعه این شهرستان منظور شده است.
۲ روز پس از این سفر به خراسان رضوی، مدیرعامل شرکت گاز خراسان رضوی از وصل گاز تمام ۱۷ هزار مشترک شهرستان تربت جام خبر داد و افزود: برای اتصال هر چه زودتر گاز مشترکان، ۵۰ گروه کاری از شهرهای تربت‌حیدریه، فریمان و شهرستان تربت جام و دولت آباد فعالیت داشته اند.
حسن افتخاری همچنین در بهمن پارسال از تکمیل مطالعات پایه‌ای برای تقویت خط انتقال گاز به تربت‌جام سخن گفت و بیان کرد: کار مطالعات پایه‌ای اجرای خط تقویت گاز تربت‌جام با به کارگیری گروه های متعدد و در سه نوبت کاری در کمتر از ۲ هفته به پایان رسید و حال آنکه در حالت معمولی این کار به ۶ ماه زمان نیاز داشت.
وی گفت: خط انتقال گاز صالح آباد به تربت جام به صورت مستقیم از مسیر پالایشگاه خانگیران به منطقه می رسد؛ پیش از این برای تقویت خط انتقال گاز ۶۵ کیلومتری، هزینه پنج هزار میلیارد ریالی با قُطر لوله ۱۰ اینچی مد نظر بود که در طرح انتقال مستقیم گاز از پالایشگاه خانگیران قُطر لوله ۱۶ اینچ و هزینه آن هشت هزار میلیارد ریال برآورد شده است.
اسفند سال گذشته وعده وزیر نفت، مبنی بر تقویت خط انتقال گاز تربت جام، با آغاز عملیات اجرایی طرح تقویت خط انتقال گاز ۱۶ اینچی با سفر استاندار خراسان رضوی به این شهرستان و با حضور ویدئوکنفرانسی وزیر عملیاتی شد.
چند طرح اصلی به‌منظور تقویت شبکه گاز به مناطق شمال شرق ایران در دستور کار وزارت نفت قرار گرفت و این در حالی بود که برای پایداری گازرسانی به این مناطق طرح احداث خط لوله گاز ۳۶ اینچی دوراهی دشتک – نهبندان نیز در دست اقدام قرار داشت و آغاز عملیات خط انتقال گاز لوله یازدهم و ساخت ایستگاه تقویت فشار آرادان هم که در تقویت شبکه گاز شمال شرق کشور بسیار اثربخش است در حال بررسی و اقدام بود.
خط تقویتی انتقال گاز به شهرستان تربت‌جام به طول ۶۵ کیلومتر و با تامین اعتباری افزون بر پنج هزار میلیارد ریال ایجاد شد وزیر نفت نیز در ارتباطی مجازی گفت: همکارانم با اقدام‌های جهادی و مدیریت مناسب، توانستند با کمترین قطعی گاز، زمستان امسال را پشت سر بگذارند.
اوجی افزود: در سال ۱۴۰۱ رکورد تولید یک میلیارد متر مکعبی گاز ترش در کشور ثبت و ۱.۸ میلیارد لیتر فرآورده نفتی تولید و توزیع شد و نیز افزایش تولید روزانه ۲۰ میلیون مترمکعب گاز طبیعی نسبت به سال ۱۴۰۰ را شاهد بودیم.
وی با اشاره به اقدام‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت برای استمرار پایداری گاز در کشور تصریح کرد: ذخیره‌سازی گاز طبیعی فشرده‌شده (سی‌ان‌جی) و اس‌ان‌جی، ذخیره سازی گاز در مخزن شوریجه دی، احداث ایستگاه تقویت فشار گاز آرادان و خط لوله محمدیه در منطقه پارچین از جمله اقدام‌هایی است که برای پایداری گاز در استانهای خراسان، سمنان و گلستان در حال اجراست.
ناپایداری انرژی در شرق کشور باید برطرف شود
استاندار خراسان رضوی نیز امسال در حاشیه بازدید خود از مسیر لوله گذاری خط لوله تقویتی انتقال گاز به تربت جام گفت: لوله‌گذاری خط انتقال گاز تربت‌جام تاکنون پیشرفت ۷۰ درصدی دارد و این طرح تا ۲ ماه دیگر به بهره‌برداری کامل می‌رسد.
یعقوبعلی نظری افزود: این طرح به دنبال رفع ناپایداری انرژی از جمله سوخت مایع و گاز در شرق کشور انجام شده است، چنانکه وضعیت کمبود گاز شهری که در مقطع کوتاهی از سال گذشته در شهرستان تربت جام رخ داد و مشکلاتی را ایجاد کرد، همه به خاطر داریم.
وی ادامه داد: با اجرای خط تقویتی انتقال گاز به تربت‌جام، کاهش یا ضعف فشاری که پارسال رخ داد، امسال دیگر تکرار نخواهد شد.
استاندار خراسان رضوی گفت: همه اقدامات انجام شده است تا به زودی از خط لوله تقویتی انتقال گاز به تربت‌جام بهره برداری شود.
او با بیان اینکه ناپایداری انرژی در شرق کشور موضوع مهم و خطرناکی است که باید به سرعت برطرف شود، افزود: عملیات اجرایی خط ۱۱ انتقال گاز در سال ۱۳۹۰ آغاز ولی در دولتهای یازدهم و دوازدهم متوقف شد، با اجرا و تکمیل خط ۱۱ انتقال گاز مناطق بیشتری در کشور به جریان گاز متصل می شود تا مسوولان در زمان بارش برف و سرما و یخبندان ناشی از آن برای جلوگیری از قطع گاز خانگی مجبور به قطع گاز واحدهای تولیدی نشوند.
مدیرعامل شرکت گاز خراسان رضوی نیز در این بازدید اظهار کرد: طرح ضربتی خط تقویتی گاز ۱۶ اینچ صالح آباد به تربت جام توسط قرارگاه خاتم الانبیا(ص) با سرعت مناسب و با ثبت یک رکورد در حال اجرا است.
افتخاری افزود: خط انتقال گاز به طول ۷۳ کیلومتر با اعتباری افزون بر ۶ هزار میلیارد ریال در حد فاصل صالح آباد به تربت جام از اواخر پارسال و اوایل امسال با هدف افزایش پایداری خطوط انتقال گاز این شهرستان به اجرا درآمده است.
وی بیان کرد: این طرح با فعالیت بیش از ۷۰ دستگاه خودرو سنگین عملیاتی در مسیرهای سخت گذر یا سنگلاخی با حجم حدود ۲ میلیون متر مکعب عملیات خاکی انجام شده است.
مدیرعامل شرکت گاز خراسان رضوی گفت: مطالعات پایه ای اجرای این خط انتقال توسط مهندسان مشاور و حوزه خدمات فنی و مهندسی شرکت گاز استان اواخر پارسال در کمترین زمان ممکن انجام شد و پس از اخذ مجوزهای زیست محیطی و پدافند غیرعامل، اجرای عملیات این طرح در سال جاری فراهم شد.
فرماندار تربت جام در ۲۳ آذر امسال از تکمیل طرح ۷۳ کیلومتر لوله گذاری گاز از صالح آباد به تربت جام خبر داد و گفت: هم اکنون این خط لوله ۱۶ اینچی آماده تست تزریق گاز است تا جوانب ایمنی این طرح مورد بررسی قرار گیرد.
حسین جمشیدی افزود: به زودی این طرح مهم، که برای تقویت گاز شهرستان تربت جام اجرا شد، با حضور یکی از مسوولان ارشد کشور افتتاح خواهد شد.
اکنون همه منتظر به نتیجه رسیدن رسمی این خط لوله هستند، خطی که سرمای زمستان را برای رسیدن گاز به یکی از نقاط محروم کشور، شکست داد تا گرمای لبخند بر لبان مردم این خطه از کشور بنشیند.
ایرنا