رسیدن به شرایط بهتر در هر حوزه‌ای نیاز به تغییر دارد، چرا که اگر مسیر بر اساس همان رفتار گذشته طی شود، همان نتایج گذشته حاصل می شود و بر این اساس بسیاری از دولت ها برای اصلاح شرایط سعی در ایجاد تحول با تغییر در حرکت و یا استفاده از دانش و علم برای به دست آوردن نتایج جدید دارند.
به گزارش اعتمادساز، طرح تحول اقتصادی در بخش کشاورزی خراسان رضوی یک برنامه راهبردی است که به منظور افزایش بهره‌وری و توسعه پایدار کشاورزی، تولیدات محلی و صنایع کشاورزی و همچنین ایجاد اشتغال در این استان برنامه ریزی شده است تا با ایجاد تعادل در توسعه بین شهر و روستا، بهره وری از زمین‌های کشاورزی با توجه به کمبود آب و در نهایت توسعه فرآوری و بسته‌بندی محصولات کشاورزی به امنیت غذایی منجر شود.
البته لازم است تا در ادامه این مسیر توجه به توسعه زیربنایی شامل احداث و توسعه شبکه آبیاری و کنترل تلفات آب، توسعه راه‌ها و محورهای برقراری ارتباط و حمل و نقل و همچنین ساخت پارک‌های صنعتی با هدف افزایش کیفیت و یافتن راههای کاهش هزینه تمام شده محصول، شرایط رقابت در بازار بین المللی نیز فراهم شود.
افزایش قیمت تمام شده محصول مانع اصلی صادرات
یکی از اهداف این طرح رسیدن به جایگاه صادراتی مناسب است و این در حالی است که وقتی قیمت محصول تولید شده بالا باشد حتی در داخل کشور هم مشتری چندانی نخواهد داشت و این موضوع باعث متضرر شدن کشاورز به دلیل فروش نرفتن محصول و مشتری در ناتوانی از خرید آن خواهد بود.
بر همین اساس باید روشی به دست آید تا قیمت محصول توانایی رقابت با محصولات کشاورزی تولیدی در خارج از کشور را داشته باشد، تا این موضوع جدای از تاثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و کشاورزی، باعث افزایش تولید و در نهایت کاهش تورم موجود در کشور شود.
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی در این خصوص گفت: اکنون بهره‌وری کمی در زمینه تولیدات کشاورزی و دامی وجود دارد و باید همراه با توسعه عمودی کشاورزی و افزایش راندمان تولید در سطح، برای افزایش ضریب تولید حصولات زراعی، باغی و دامی نیز برنامه داشته باشیم.
غلامرضا قنبری افزود: با اینکه خراسان رضوی به عنوان یکی از قطب های کشاورزی کشور شناخته می شود و با ایفای نقشی ممتاز در زمینه امنیت غذایی، تامین کننده نیاز شماری از دیگر استان های کشور است ولی می توان با برنامه ریزی مناسب، میزان برداشت محصول را افزایش داد.
وی ادامه داد: کشور ما به دلیل ضایعات محصولات کشاورزی در دنیا رکورد دار است و بر همین اساس شاهد پرداخت هزینه مادی بسیاری برای کشت محصولاتی هستیم که اصولا برداشت نمی‌شوند و بدون شک طرح تحول کشاورزی استان می‌تواند سرآغاز حرکتی بزرگ در تمام کشور باشد که در آن سعی شده است تا با برنامه ریزی، شاهد افزایش محصولات اساسی و مورد نیاز استان در کنار محصولات مزیت دار استان همچون زعفران، زیره سبز و پسته باشیم.
این مسوول با اشاره به اینکه در موضوع صادرات علاوه بر کیفیت محصولات، قیمت تمام شده آن نیز نقش بسیار مهمی دارد، بیان کرد: اکنون از هر هکتار زمین حدود ۳.۵ تن گندم برداشت می شود، حال آنکه با هزینه پرداخت شده باید رقمی معادل ۶ تن برداشت شود و بدین ترتیب شاهد افزایش قیمت تمام شده آن هستیم.
قنبری افزود: از سوی دیگر اکنون برای تهیه یک کیلوگرم گوشت دام سبک حدود ۱۲ کیلوگرم علوفه مورد استفاده قرار می‌گیرد و این در حالی است که برخی دامداران توانسته اند تنها با مصرف هفت کیلوگرم علوفه، همان میزان گوشت تولید کنند.
وی خاطرنشان کرد: باید با توجه به تحریم ها، خشکسالی و کمبود بسیاری از منابع مورد نیاز، بتوان راندمان ضعیف خود را در تولید محصولات کشاورزی و دامی بهبود ببخشیم تا برای امنیت زنجیره غذایی و تامین آن، شاهد خروج ارز از کشور نباشیم و در عین حال صرفه جویی ریالی منجر به افزایش تولید محصول هم بشود.
به طور متوسط از هر هکتار حدود سه و نیم تن گندم برداشت شده است و حال آنکه با هزینه پرداخت شده باید رقمی معادل ۶ تن گندم برداشت شود. بر همین اساس شاهد افزایش قیمت تمام شده محصول هستیموی ادامه داد: بر همین اساس باید موضوع گفتمان سازی در کشاورزی مورد توجه باشد تا با تلاش کشاورزان و رفع نیازهای آموزشی آنان در کنار پژوهش های لازم در این خصوص، شاهد توسعه کشاورزی و دامداری با راندمان بالا باشیم.
رییس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی اظهار کرد: برای سال زراعی که از ۲ ماه قبل آغاز شده است ۱۷ گروه محصولی در واحدهای کشاورزی و دامی در نظر گرفته شده است تا با یک برنامه ریزی منسجم بخش بزرگی از نیاز خوراکی انسانی و دامی تامین شود.
تاکید بر امنیت غذایی به عنوان اولویت اصلی کشور
با شدت گرفتن درگیری میان ۲ کشور روسیه و اوکراین، موضوع عدم توانایی در خرید محصولات کشاورزی اوکراین توسط کشورهای مختلف بسیار به گوش رسید زیرا به واسطه درگیری این ۲ کشور، شاهد افزایش قیمت محصولات کشاورزی به علت از میان رفتن زمین های کشاورزی و همچنین عدم امنیت مناسب برای انتقال این محصولات به کشورهای هدف بودیم.
رییس موسسه آموزش و ترویج کشاورزی در خصوص امنیت غذایی و نقش محصولات کشاورزی گفت: موضوع امنیت غذایی، اولویت درجه یک کشور ما است و در این خصوص ضمن فراهم بودن کمیت و کیفیت غذایی، موضوع اقتصادی بودن و پایداری آن نیز دارای اهمیت است.
محمدمهدی قاسمی افزود: در شرایطی که تغییرات اقلیمی و عدم قطعیت به دلیل کمبود بارندگی و یا سیل آسا بودن بارش باران وجود دارد باید از علم، دانش، نوآوری و فناوری بهره برد تا شاهد افزایش بهره‌وری در محصولات کشاورزی باشیم.
وی ادامه داد: با وجود همه مشکلات، می توان رکوردهای فعلی در تهیه محصولات کشاورزی را نیز جا به جا کرد و باید از تجارب گذشتگان و همچنین با استفاده از نوآوری و علم، ضمن حفظ منابع خدادادی موجود، برای تامین امنیت غذایی گام برداشت.
اصلاح اقتصاد کشاورزی
برای اجرای این طرح نیاز به تلاش کشاورزان است و اگر آنان در این مسیر هیچ هدف مشخص و معینی نداشته باشند، بسیاری از طرح های ترسیمی توسط مدیران کشوری و استانی به نتیجه نمی رسد زیرا دولتمردان وظیفه راهبردسازی و حمایت را بر عهده دارند و اصل کار، بر دوش کشاورزان و مردم در خط مقدم این جبهه اقتصادی است.
یکی از مشکلات مهم کشاورزان برای این موضوع تامین آب، با توجه به خشکسالی و کاهش بارش ها است و لازم است تا در این خصوص تدبیری اندیشیده شود.
استاندار خراسان رضوی هفته گذشته در همایش طرح تحول کشاورزی استان با تاکید بر ضرورت صرفه جویی در مصرف آب، گفت: ۸۰ درصد آب استان، در حوزه کشاورزی مصرف می‌شود، بر همین اساس لازم است تا به صرفه‌جویی، به عنوان مهمترین موضوع در مدیریت مصرف آب توجه شود.
یعقوبعلی نظری افزود: روش های سنتی آبیاری نتیجه بخش نیست و شاهد هدرروی و افراط در مصرف آب هستیم و این در حالی است که در تابستان موضوع تامین آب و برق برای تمام مردم و اصناف و به خصوص بخش کشاورزی یک چالش بزرگ است و لازم است تا تدبیری در این خصوص با توجه به مشارکت مردم اندیشیده شود.
وی ادامه داد: باید به جای افزایش سطح زیر کشت، از همان مقدار زمین موجود بتوان محصول بیشتری برداشت کرد و باید با همکاری هم برای رفع مشکلات تلاش کنیم.
یکی از مشکلات مهم کشاورزان برای این موضوع تامین آب مورد نیاز خود با توجه به خشکسالی و عدم بارش مناسب است و لازم است تا در این خصوص تدبیری اندیشیده شودنماینده مشهد و رییس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی نیز گفت: اگر اقتصاد کشاورزی اصلاح نشود، اقتصاد کلان کشور نیز اصلاح نمی‌شود و این در حالی است که اکنون روستاها، تفرجگاهی برای شهرنشین‌ها و یا خوابگاهی برای افرادی است که در شهرهای نزدیک روستا مشغول به کار هستند.
حجت الاسلام نصرالله پژمانفر که در همان همایش سخن می گفت، افزود: چالش دیگر بخش کشاورزی استان، خرد شدن اراضی است، شاید کشاورزی که زمین خود را می‌فروشد، به ارزش مالی مناسبی دست پیدا کند ولی این هیچ توجیه اقتصادی برای کلان کشور ندارد.
وی گفت: تقطیع اراضی کشاورزی، ریشه کشاورزی را از بین می‌برد و حال آنکه یکپارچه سازی و گسترش زمین های کشاورزی در بزرگ مقیاس، موجب توسعه کشاورزی و افزایش بهره‌وری می‌شود.
برنامه چیست؟
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی در خصوص اجرای طرح تول کشاورزی استان گفت: بر اساس برنامه ریزی انجام شده ۱۴ طرح در حوزه های زراعت، باغبانی و دام و طیور برای محصولات راهبردی و اساسی استان در نظر گرفته شده است.
غلامحسین ساربان با اشاره به برنامه تحول در حوزه زراعت بیان کرد: سال گذشته ۱۲۷ هزار هکتار زمین استان زیر کشت گندم رفته بود که از هر هکتار سه هزار و ۷۵۰ کیلوگرم محصول برداشت شد و حال آنکه بر اساس برنامه ریزی انجام شده درا ین طرح، قرار است ۳۸ هزار هکتار زمین در ۱۳ شهرستان استان زیر کشت گندم رفته و از هر هکتار ۶ هزار کیلوگرم گندم به دست آید که شاهد رشدی ۶۰ درصدی در تولید این محصول خواهیم بود.
وی ادامه داد: همچنین برای تولید جو آبی ۱۲۷ هزار هکتار زمین در سال گذشته زیر کشت رفت و از هر هکتار سه هزار و ۵۰۰ کیلوگرم محصول برداشت شد و در برنامه جدید قرار است ۲۹ هزار هکتار زمین در ۳۰ شهرستان استان زیر کشت رفته و با برداشت پنج هزار تن جو از هر هکتار، رشدی ۴۳ درصدی را رقم بزنیم.
معاون سازمان جهاد کشاورزی استان بیان کرد: پارسال ۱۸ هزار هکتار در استان زیر کشت چغندر قند رفت که از هر هکتار ۵۵ هزار تن محصول به دست آمد و حال آنکه طبق برنامه جدید در سطح سه هزار و ۶۰۰ هکتار زمین در ۱۱ شهرستان استان، از هر هکتار ۷۰ هزار تن محصول برداشت می شود که رشدی ۲۷ درصدی را شاهد خواهیم بود.
او در خصوص تولید ذرت علوفه ای نیز گفت: سال گذشته از ۲۴ هزار هکتار کشتزار استان که به کشت این محصول تعلق گرفته بود ۴۹ هزار تن محصول ذرت برداشت شد، اما با اجرای برنامه تحولی از هفت هزار هکتار زمین ۶۰ هزار تن محصول به دست خواهد آمد.
ساربان با اشاره به کشت پنبه در سطح ۱۸ هزار هکتار از زمین های استان و برداشت ۲ هزار و ۵۰۰ کیلوگرم محصول از هر هکتار در سال گذشته، یادآور شد: قرار است در برنامه جدید ۶ هزار هکتار کشتزار استان زیر کشت این محصول رفته و از هر هکتار سه هزارو ۵۰۰ کیلوگرم پنبه برداشت شود.
بیش از ۳۳۸ هزار بهره بردار در بخش کشاورزی خراسان رضوی فعالیت دارند و حجم تولید سالانه انواع محصولات باغی، زراعی و دامی این استان هشت میلیون تن است. همچنین ۲ میلیون و ۱۳۸ هزار هکتار عرصه مستعد کشاورزی در خراسان رضوی وجود دارد و سالانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار زمین در این استان زیر کشت ۸۳ نوع محصول می رود که ۹۰۰ هزار هکتار از این سطح مربوط به زراعت و ۳۰۰ هزار هکتار آن باغ است.
بخش کشاورزی ۱۸.۳ درصد اشتغال و ۴۰ درصد صادرات غیرنفتی خراسان رضوی را به خود اختصاص داده است. درآمد سالانه بخش کشاورزی استان خراسان رضوی بیش از ۱۴۰ هزار میلیارد ریال است. همچنین ۱۰ درصد جمعیت دام کشور به ظرفیت ۱۵ میلیون راس متعلق به خراسان رضوی است که این ظرفیت رتبه‌های اول تا سوم تولید گوشت قرمز، گوشت سفید و تخم‌مرغ کشور را در این استان فراهم آورده است.
این بخش در خراسان رضوی سالانه ۷.۵ میلیون تن محصولات کشاورزی با ارزش بیش از ۵۰ هزار میلیارد تومان تولید می‌کند و بر این اساس ۱۸.۳ درصد اشتغال استان در بخش کشاورزی قرار دارد.
خراسان رضوی در تولید هفت محصول کشاورزی و دامی رتبه اول و در تولید ۹ محصول رتبه دوم، در تولید ۶ محصول رتبه سوم و در تولید چهار محصول رتبه چهارم را در میان استانهای دیگر کشور دارد.
ایرنا