عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت: یکی از مشکلات سیاست خارجی دولت سیزدهم ناکامی در برجام بود که نتوانست آن را احیا کند که دلیل عمده آن هم تیم مذاکره کننده برجام بود.
جلیل رحیمی جهان‌آبادی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در خصوص سیاست خارجی ایران گفت: من فکر می‌کنم، سیاست خارجی ما در سه محور قابل تفکیک است. محور اول رابطه ما با کشورهای بزرگ و عمدتاً کشورهای غربی است. ما در قیاس با کشورهای غربی خیلی تلاش کردیم تا تنش‌زدایی‌کنیم و مشکل خود را در قالب برجام حل کنیم؛ ولی بدفهمی آمریکایی‌ها و درک نادرست آنها از مسائل، ما را در این زمینه ناکام گذاشت و الان هم تلا‌ش‌ها برای احیای برجام هنوز به نتیجه نرسیده است.
حوزه دوم سیاست خارجی ایران را رحیمی جهان‌آبادی مربوط به تنش‌زدایی با همسایگان و نگاه آسیایی دانست و بیان کرد: در این حوزه به نظرم دولت موفق بوده است. در قالب تنش‌زادیی در ترکمنستان، تاجیکستان، عربستان، بحرین، اردن و مصر اقدامات سازنده‌ای انجام شده است. در این مدت نیز نتایج مثبتی به بار آورده‌اند که نمونه آن آمار و ارقام صادرات و واردارت ما به بعضی کشورهای همسایه و بازگشایی روابط با عربستان است.
این نماینده اظهار کرد: حوزه سوم بحث اصلاحات در سیاست‌های کلی و ساختاری وزارت امور خارجه است. به نظر من در این قسمت کاری صورت نگرفته است. یعنی ساختار وزارت امور خارجه ما هنوز یک ساختار ایدئولوژی‌زده و ناکارآمد است. هنوز نگاه اقتصادی، علمی و فرهنگی بر روابط ما با جهان در این وزارتخانه حاکم نیست. این ساختار منطبق با نیازهای ما تعریف نشده است. بررسی کنید که ما در چند سفارتخانه در خارج از کشور رایزن اقتصادی و علمی داریم؟ یا در چند سفارتخانه فعالیت‌های اثربخش صورت می‌گیرد؟ و یا در چند سفارتخانه کاری انجام می‌شود که آثار آن در داخل کشور ملموس است.
وی در ادامه توضیح داد: متاسفانه در این قسمت به نظر من خیلی خوب کار نشده و باید هم ساختار و هم سیاست‌های کلی وزارت امور خارجه را اصلاح کنند و منطبق با نیاز زمان باشد. روابط جهانی، ما را با اقتصاد، فرهنگ و کشورهای جهان پیوند داده است؛ ولی ما یک نوع ترس شدیدی در پیوند خوردن با دیگران داریم. ایزوله و منزوی کردن خودمان را هنر تلقی می‌کنیم و این کار را درست میدانیم. جهان امروز جهان پیوند فرهنگی، اقتصادی و سیاسی است.
در نهایت عضو کمیسیون امنیت ملی بیان کرد: حال این سه حوزه را در سیاست‌های کلی و ساختاری خودمان باید مد نظر بگیریم.
رحیمی جهان‌آبادی در مورد مشکل سیاست خارجی دولت سیزدهم گفت: یکی از مشکلات سیاست خارجی دولت سیزدهم ناکامی در برجام بود که نتوانست آن را احیا کند. دلیل عمده آن هم تیم مذاکره کننده برجام بود. به نظر من آنها یک تیم ملی نبود، چرا که ما می‌توانستیم از ظرفیت‌های عظیم ملی برای حل مشکل برجام استفاده کنیم. اصولگرایان خیلی از مسائل را متاسفانه جناحی دیدند، از جمله برجام!
وی در ادامه اظهار کرد: برجام موضوع جناحی نبود. آقای عراقچی که در برجام فعالیت میکرد، اصولگرا بود و هیچ وقت سابقه اصلاح‌طلبی نداشت. از نظر من دولت روحانی ملی‌تر از دولت رییسی برخورد میکرد. یعنی در قالب برجام از ظرفیت‌های گوناگون کشور استفاده کرد، اما دولت سیزدهم این کار را نکرد. موضوع را به تیم محدودتری واگذار کرد، حتی از تجربیات تیم سابق به خوبی استفاده نکرد.
این نماینده اشاره کرد: ایران ظرفیت‌های زیادی برای کار با جهان دارد. ظرفیت کشور و نهادهای فرهنگی و شخصیت‌هایی که ما داریم، آیا در این حد نیست که در خارج از کشور فعالیت خوبی داشته باشند؟ آیا در کشوری مثل افغانستان و هند یک استاد برجسته دانشگاه تهران در رشته زبان و ادبیات فارسی یا تاریخ رایزن ما باشد، تا چه میزان اثرگذار است؟ اگر به لیست رایزن‌های ایران نگاهی بیندازیم، متوجه میشویم که ما در حد ظرفیت‌های ایران فعالیت نداریم.
جلیل رحیمی جهان‌آبادی در مورد گلایه یکی از سفرای ایران در اروپا گفت: سفیر گلایه داشت که ما کمتر مورد حمایت داخلی هستیم و به امکانات حمایتی نیاز داریم تا بتوانیم کار کنیم. او می‌گفت ما برای برگزاری یک هفته فرهنگی ایران پول نیاز داریم، ولی پولی که در اختیار یک سفارتخانه قرار می‌گیرد، در حد حقوق ماهانه کارمندانش هم نیست. ما دیپلمات‌های شایسته‌ای داریم، ولی این دیپلمات‌ها امکانات ندارند. ما رایزن‌های غیر مرتبط بسیاری داریم، رایزن هایی که اصلاْ تخصص لازم را ندارند.
این نماینده در مورد سفرهای پارلمانی اظهار کرد: در سفرهای پارلمانی بخشی از سوءتفاهم‌ها، نگرانی‌ها و دلخوری‌ها معمولاً رفع می‌شود. وقتی نمایندگان به نمایندگی از دو ملت صحبت میکنند خارج از عرف دیپلماتیک، بسیاری از موضوعات حل می‌شود. خیلی از راهکارها که در عرف دیپلماتیک مطرح نمیشود، در این دیدارها راجع به آنها صحبت می‌شود. ظرفیت سفرها و روابط پارلمانی فوق‌العاده بالا است و متاسفانه از این ظرفیت استفاده نمیشود.