هجدهمین نشست از دوره نهم هیات نمایندگان اتاق ایران با میزبانی از سیدعزت الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی برگزار شد.
استفاده از فرصت‌های گردشگری نیازمند قوانین نوین و ساختارشکن است
رئیس کمیسیون گردشگری و کسب‌وکارهای وابسته اتاق ایران در این نشست با بیان اینکه با پایان ذخایر نفتی در آینده نزدیک گزینه‌ای بهتر از گردشگری وجود ندارد گفت: ۱۱ درصد کل اشتغال جهان در حوزه گردشگری و نزدیک به ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی را در حوزه گردشگری داریم و ورود هر گردشگر نزدیک به هزار دلار ارزآوری دارد با توجه به بیانیه گام دوم انقلاب، ایجاد کارگروه ملی پیشران اقتصاد گردشگری و صنایع‌دستی نیاز دیروز، ضرورت امروز و التزامی برای فرداست که با استفاده از ظرفیت‌های اتاق ایران به‌عنوان محور مقاومت اقتصادی ممکن خواهد بود.
علی‌اکبر عبدالملکی افزود: یکی از فرصت‌های بالقوه و مغفول برای جهش اقتصادی در حوزه گردشگری و مقابله با ایران هراسی استفاده از ظرفیت ایرانیان خارج از کشور است. ایرانیان در طول تاریخ نشان داده‌اند نسبت به وطن خود وفادار هستند. این حس ایران‌دوستی را می‌توان در قالب رصدخانه گردشگری ایرانیان تعریف کرد. می‌توان از این ظرفیت برای معرفی ایران و حذف سرمایه‌گذاران و مقابله با ایران هراسی استفاده کرد. این نکته را باید یادآوری کنم که یکی از ظرفیت‌های تکمیلی در این رصدخانه اتاق‌های مشترک ایران و دیگر کشورهاست که می‌توانند با یک برنامه‌ریزی هدفمند و پیوست رسانه‌ای و گردشگری به این منظور طراحی و اجرا کرد.
او تصریح کرد: با توجه به همزیستی و حضور ادیان مختلف در طول تاریخ در ایران گردشگری مذهبی می‌تواند در ایران ظرفیت‌های بالفعلی ایجاد کند. برای بهره‌گیری از همه فرصت‌های جدید در گونه‌های گردشگری نیازمند قوانین نوین و ساختارشکن هستیم.
عبدالملکی با اشاره به دیدار اخیر خود با برخی علمای قم گفت: پیشنهاد می‌کنم با محوریت وزارت گردشگری، علما و مراجع تقلید، اتاق ایران مجلس وزارت امور خارجه و ارشاد، کمیته فقه گردشگری را ایجاد کنیم و برای بازنگری و ایجاد قوانین شرعی و عرفی راه‌کارهای جدیدی با هدف توسعه پایدار بخش گردشگری ارائه نماییم.
او پیشنهاد کرد: گردشگری به‌عنوان یک صنعت مهم و با توجه به ظرفیت‌های این بخش در آینده با همراهی هیات رئیسه اتاق ایران عنوان گردشگری به نام اتاق ایران اضافه شود و در دوره آینده حضور حداقل یک نفر در هیات نمایندگان اتاق استان‌ها و اتاق ایران از بخش گردشگری از ۵ نفر بخش صنعت در هیات رئیسه اتاق ایران داشته باشیم.
او با بیان اینکه صنعت گردشگری بعد از کرونا تفاوت‌های مهم با قبل از آن خواهد داشت گفت: در دنیای پساکرونا ملزم به راه‌اندازی خلاقانه گونه‌های گردشگری در کشور هستیم. چراکه گردشگران فرهنگی به تنهایی نمی‌توانند پاسخگوی نیازهای متنوع کشور باشند.
عبدالملکی از اقدام برای راه‌اندازی مرکز مشاوره کسب‌وکارهای گردشگری در اتاق ایران خبر داده و ادامه داد: ایجاد فدراسیون گردشگری در اتاق ایران برای هدفمند کردن فعالیت‌ها و یکپارچه کردن نظرات بخش خصوصی در حوزه گردشگری از دیگر اقدامات کمیسیون در این راستاست.
پررنگ کردن نقش اتاق در پژوهش‌های اقتصادی و کشف مسائل و موانع توسعه گردشگری، هماهنگی با آموزش‌وپرورش برای تعیین حداقل یک درس از گردشگری و صنایع‌دستی در پایه‌های آموزشی دانش آموزان، هماهنگی با صداوسیما برای ایجاد کمیته مشترک بین وزارت گردشگری، صداوسیما و اتاق ایران از جمله پیشنهادات عبدالملکی برای توسعه صنعت گردشگری در کشور بود.
سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری سلامت کافی نیست
محمد جهانگیری، رئیس انجمن گردشگری سلامت ایران با تأکید بر اولویت سلامت در جامعه و ظرفیت ایران در حوزه گردشگری سلامت، گفت: ۸ تریلیون دلار گردش مالی حوزه گردشگری در سطح دنیاست و یک‌چهارم آن به خدمات گردشگری سلامت اختصاص دارد. ۱۰ درصد اشتغال دنیا مربوط به گردشگری بوده و مهم‌ترین مقصد برای گردشگری سلامت در دنیا آسیاست و ایران در این بخش فرصت‌های نابی در اختیار دارد.
بر اساس اظهارات او ایران نیروهای کارآمد پزشکی در اختیار دارد و رتبه اول در عمل زیبایی را به خود اختصاص می‌دهد. بنابراین با مدیریت و سرمایه‌گذاری مناسب می‌تواند به یکی از مقاصد اصلی برای گردشگری سلامت تبدیل شود.
این فعال اقتصادی با در نظر گرفتن نقاط مثبت ایران مانند موقعیت جغرافیایی، خدمات پزشکی با بهای مناسب، جاذبه‌های متنوع گردشگری، آب‌وهوای متنوع و غیره تصریح کرد: ایران در رتبه ۴۶ با امتیاز ۳۶ ازنظر جذب گردشگر سلامت در دنیا قرار دارد. هرچند طبق مطالعات انجام شده می‌توان با سرمایه‌گذاری مناسب در این عرصه به‌صورت هدفمند حرکت کنیم و امکانات و خدمات با کیفیتی را ارائه دهیم.
جهانگیری تأکید کرد: بر اساس قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار باید به نظرات انجمن‌های مربوطه ازجمله انجمن خدمات گردشگری سلامت توجه شود. با تمرکز بر پیشنهادها و ایده‌های بخش خصوصی می‌توان قدم‌های جدی در راستای توسعه صنعت گردشگری کشور برداریم.
مدیریت واحد بر دماوند لازم است
در ادامه نشست سهند عقدایی، عضو کمیته گردشگری خلاق کمیسیون گردشگری و صنایع وابسته اتاق ایران درباره کوه دماوند و ظرفیت گردشگری آن گفت که مورد توجه نیست. دماوند یکی از برندهای ملی و اصلی در ایران است. دماوند را با کلیمانجارو مقایسه کنید که در سال ۲۰۲۰، بالغ بر ۳۵ هزار دلار هزینه ورودی آن بود و هر کوهنورد ۲ هزار دلار در کلیمانجارو هزینه کرده و در ایران در سال ۹۵ حدود ۱۷۰۰ گردشگر به دماوند رفته و در سال ۹۸ این حدود ۸۰۰ نفر بوده است. اما هجوم بی‌ضابطه کوهنوردان داخلی به آنجا و روند بدون مجوز و ضابطه به این کوه آسیب جدی زده است.
به گفته او، در دماوند هیچ‌گونه امکانات رفاهی و بهداشتی وجود ندارد.
عقدایی اظهار کرد: چندین دستگاه خود را ذینفع می‌دادند؛ شهرداری، منابع طبیعی و جنگل‌ها، میراث فرهنگی، افراد محلی، فدراسیون کوهنوردی، انجمن‌ها و سمن‌ها و کوهنوردان خود را ذینفع دماوند می‌دانند. اما هیچ‌کدام مدیریت واحدی را بر آن نپذیرفته‌اند. این امکان گردشگری را از ما گرفته است.
او ادامه داد: این را به کل طبیعت، جنگل‌ها، کویرها تعمیم‌دهید که هیچ‌کدام مدیریت واحدی ندارند و کار سازمانها خنثی کردن همدیگر است.
او تصریح کرد: مدیریت واحد با تأسیس پایگاه میراث طبیعی دماوند که تمام ارگان‌ها زیر آن و با هماهنگی فعالیت کنند پیسنهادی است‌که باید مورد توحه قرار گیرد.
استراتژی هوشمند و هدفمند نیاز صنعت گردشگری است
کیان‌پور، عضو هیات نمایندگان اتاق ایران و از فعالان صنعت گردشگری با اعلام آمادگی بخش خصوصی برای حضور افراد خلاق و هوشمند برای تدوین استراتژی مناسب در حوزه گردشگری، از اهمیت تدوین نقشه راه جدید برای رسیدن به نتایج نو و بهتر سخن گفت.
او تولید فکر و ایده و بهره‌گیری از پیشنهادهای نو را ضروری خواند و پیشنهاد داد: با توجه به ظرفیت بالای ایران در حوزه خوراک، نوشیدنی و غذا می‌توان روی گردشگری خوراک تمرکز کرد. برگزاری سوپر لیگ خوراک پیشنهاد دیگری است که در این عرصه قابل اجراست.
این فعال اقتصادی خواستار استفاده هوشمند و هدفمند از ظرفیت رسانه‌ها برای توسعه صنعت گردشگری شد و ادامه داد: ایجاد کارخانه‌های فناور در حوزه صنایع‌دستی را پیشنهاد می‌دهیم و در این رابطه طرحی را آماده کرده‌ایم. اجرای این طرح می‌تواند به توسعه صنعت گردشگری و معرفی صنایع‌دستی کشور در دنیا کارساز باشد.
باید نگرش‌ها را تغییر دهیم
محمد امیرزاده، نایب‌رئیس اتاق ایران با تأکید بر اهمیت دیپلماسی اقتصادی گفت: باید نگرش‌هایمان را تغییر دهیم که بتوانیم گردشگر سلامت، طبیعت و ورزش و … جذب کنیم. باید نگرانی‌های گردشگران خارجی رفع شود تا برای سفر به ایران راغب شوند.
او افزود: دیپلماسی اقتصادی یعنی باید مسیرهایی را طی کنیم که تجار ایرانی دچار آسیب‌های جهانی نشوند و رفتارهای کشور در مسیری قرار بگیرد که زمینه فعالیت‌های اقتصادی برای تجار دنیا در ایران فراهم شود.
او با تأکید بر اینکه دیپلماسی اقتصادی است که می‌تواند اقتصاد ما را با دنیا پیش ببرد گفت: ما یکی از جذاب‌ترین کشورها برای جذب توریست‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در جهان هستیم. اما باید الزامات تصمیمات سیاسی در ایران با رویکرد فعال‌سازی دیپلماسی اقتصادی رعایت شود.
امیرزاده ادامه داد: تورم عراق یک‌ششم و تورم پاکستان یک‌پنجم و تورم ترکیه نصف تورم ماست. به این دلیل که ما تنش بین‌المللی را انتخاب کردیم اما آنها درگیری‌های کمتری در سیاست‌های بین‌الملل خود دارند.
او گفت: بدون تکیه‌بر دیپلماسی اقتصادی نمی‌توان برای تولیدات صنعتی و صنایع‌دستی خود جایگاهی در دنیا بیابیم.
نائب رئیس اتاق ایران اظهار کرد: ما با همه هزینه‌ای که در سوریه داشتیم تنها ۳ درصد تجارت این کشور را مال خود کردیم اما ترکیه ۳۰ درصد اقتصاد این کشور را دارد. بنابراین پیش از آنکه دیر شود باید به تبعات ضعف خود در دیپلماسی اقتصادی بیندیشیم و برای آن چاره کنیم.
زیر میز می‌زنیم
در ادامه هجدهمین نشست از دور نهم هیات نمایندگان اتاق ایران، عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گفت: امروز آخرین روزی است که بودجه سال ۱۴۰۱ بسته می‌شود و امکانی را آقای میر کاظمی گذاشته تا ما از حداقل اعتبار خود برای انجام زیرساخت‌های حوزه گردشگری دفاع کنیم. برای همین باید زودتر جلسه را ترک کنم.
او ادامه داد: چرا نباید مسئولان به حرف کارشناسان گوش کنند و عمل کنند و مدام در نشست‌ها خودشان حرف بزنند؟ من حرف‌های شما را بدون تبصره گوش می‌دهم. باید بخش خصوصی به بخش گردشگری کمک کند. باید به این بیمار در حال اهتزاز برای احیا کمک شود. ما از روز اول شروع کردیم به زیر میز زدن. بسیاری از موانع داخل وزارت خانه است. من اولین همایش مدیران وزارتخانه را برگزار کردم. تحول در نگاه و روش‌های اقدام هدف اصلی من است.
ضرغامی گفت: همه ما می‌توانیم شرایط را متحول کنیم. صد مانع در داخل مطرح می‌کنند ولی الآن برای من نگاه نو و اندیشه نو مطرح است.
او اظهار کرد: مشکل امروز ما فقه، آیین‌نامه و قوانین نیست. مدیریت و پیشرفت را یک قانون و رویه خوب هموار می‌کند و باید بر اساس آن قوانین خوب عمل کنیم. ما رویه‌های جدید را در وزارتخانه شروع کرده‌ایم.
ضرغامی گفت: گردشگری کوهنوردی، سلامت و غیره مهم است. ما با سرمایه‌گذارهای هزار میلیارد تومان شخصاً جلسه می‌گذارم.
او تأکید کرد: باید غول نقدینگی هدایت شود به سرمایه‌گذاری. دولت‌ها نباید زحمت چاپ پول بکشند و باید با نقدینگی خلق ثروت شود. در دولت از سرمایه‌گذاری استقبال می‌کنند. او تصریح کرد: ما توانمندی و مرض را می‌شناسیم و ان‌شاءالله زیر میز می‌زنیم.
الگوهای سرمایه‌گذاری را پیشنهاد کنید
علی‌اصغر شال‌بافیان، معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با بیان این مطلب که سیاست‌های جاری در بخش گردشگری نمی‌تواند محرک سرمایه‌گذاری جدید در این حوزه باشد، تصریح کرد: یک‌راه برای تشویق به سرمایه‌گذاری، تمرکز بر مجتمع‌های گردشگری با چند کاربری متفاوت است. در این حوزه باید چارچوب‌های مشخصی تعریف کنیم تا به‌صورت منسجم کار را جلو ببریم.
او از اتاق ایران خواست: الگوهای سرمایه‌گذاری در دیگر حوزه‌ها را پیشنهاد کند، شاید بتوان از آنها نیز در این عرصه بهره ببریم. از سویی می‌توان از مزیت‌های سایر بخش‌ها به نفع گردشگری استفاده کرد.
این مقام مسئول رفع موانع تولید را مورد توجه قرار داد و با توجه به آشنایی بخش خصوصی با جوانب کار در این عرصه، تأکید کرد: اتاق ایران در این بخش هم می‌تواند کمک‌کار دولت باشد و موانع شناسایی شده را با دولت در میان بگذارد.
شال‌بافیان، همکاری و همراهی دولت و بخش خصوصی را خواستار شد و ادامه داد: یکی از اولویت‌های دولت، توسعه فعالیت واحدهایی است که در حوزه گردشگری سلامت، دارای مجوز بوده و ظرفیت و توان فعالیت در این عرصه را دارند.
به باور معاون وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، عملکرد اتاق‌ها در سراسر کشور در حوزه مسئولیت اجتماعی قابل تسری به حوزه گردشگری است. در این رابطه اتاق اصفهان از فرصت کرونا استفاده و ایده‌هایی را مطرح کرد که از منظر گردشگری نیز قابل‌استفاده است. این الگو در سایر استان‌ها نیز باید پیاده شود.
او ایفای نقش مسئولیت اجتماعی در حوزه گردشگری از سوی اتاق‌ها را مورد تأکید قرار داد.
اعلام آمادگی ایران برای مشارکت در ایجاد مراکز جهانی کشاورزی ICC
محمد خزاعی، دبیر کل کمیته ایرانی اتاق بازرگانی بین‌الملل نیز در این نشست، با اشاره به ایجاد مراکز جهانی صنایع غذا و کشاورزی از سوی اتاق بازرگانی بین‌الملل (ICC) و اعلام آمادگی ایران برای مشارکت در این طرح، گفت: کلیه اتاق‌ها، بانک‌های خصوصی، شرکت‌های بیمه خصوصی و غیره در ایران عضو ICC هستند و از غیرخصوصی‌ها هیچ شخصیت حقوقی نمی‌تواند عضو آن باشد. دو ماه قبل ICC برای توسعه صنعت غذا و کشاورزی ستادی را تشکیل داد و مقرر شد در ۵ یا ۱۰ نقطه دنیا هاب کشاورزی و غذا تأسیس شود و هر کمیته ملی که داوطلب است، باید آمادگی خود را اعلام کند. در این حوزه ایران نیز آمادگی خود را اعلام کرد و این درخواست در مرحله اول پذیرفته شد.
او ادامه داد: هر هاب باید با استفاده از ۵ موسسه به‌عنوان شریک و ۱۰ شرکت در حوزه صنایع غذایی، کشاورزی و بسته‌بندی، طرح‌هایی را برای ارتباط و تعامل با سایر هاب‌ها در سطح دنیا تدوین کنند و این‌گونه می‌توانند فعالیت‌های جهانی خود را در عرصه کشاورزی گسترش دهند. دراین‌باره با کمیسیون کشاورزی اتاق ایران همکاری را آغاز کردیم.
خزاعی، تصریح کرد: ۸ آذر وبیناری برگزار می‌شود و هر کمیته ملی باید طرح اولیه، ۵ موسسه و ۳۰ شرکت موردنظر خود را تشریح و معرفی کند. بنابراین لازم است هر شرکت و یا هر موسسه‌ای که توان و ظرفیت کار در این حوزه را دارد، اعلام آمادگی کند تا مقدمات کار انجام شود.
موج جدیدی از مهاجرت نیروهای متخصص با به جریان افتادن طرح صیانت آغاز شده است
در ادامه نشست، افشین کلاهی رئیس کمیسیون کسب‌وکارهای دانش‌بنیان اتاق ایران با اشاره به اینکه با کنار رفتن تفکر ۸ سال پیش که معتقد به پایین بودن پهنای باند در کشور بود تفکری روی کار آمد که پهنای باند را افزایش داد و اینترنت به همه نقاط کشور رفت، اظهار کرد: در ۸ سال گذشته با پیشرفت در این حوزه کم‌کم سرمایه‌گذاری خارجی پیدا شد و خلاقیت‌های نیروهای ما در ایران موجب شد تا بخشی از کسب‌وکارها متحول شود و نوآوری در آنها نمود پیدا کند. بر همین اساس امروز شاهد فعالیت پلتفرم‌های بسیار موفق بومی هستیم.
او ادامه داد: با تغییر سیاست‌ها شاهد رشد و توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان بودیم. نتیجه آنکه هم این شرکت‌ها صادرکننده شدند و هم این شرکت‌ها موفق شدند در زمان کرونا مشکلات ما را حل کنند.
کلاهی با بیان اینکه در حال حاضر باوجود تأکید حاکمیت و رهبری به توسعه و رشد شرکت‌های دانش‌بنیان متأسفانه به شکل غیر شفاف و با استفاده از اصل ۸۵ قانون اساسی طرحی با عنوان حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی در کمیسیون و نه در صحن مجلس در حال بررسی است گفت: به نظر می‌رسد این طرح به اسم صیانت از کاربران و فعالان اقتصادی به مجلس رفته اما در عمل به‌عکس هدف آن حمایت از حاکمیت در مقابل کاربران فضای مجازی است.
او تأکید کرد: با تصویب این طرح پلتفرم‌های خارجی حذف می‌شوند و پلتفرم‌های داخلی با حمایت‌های اشتباه و محدودسازی به سرنوشت صنعت خودرو دچار خواهند شد. با این طرح سیاست‌گذاری در حوزه فاوا با چالش جدی مواجه می‌شود. یک کمیسیون به‌عنوان کمیسیون عالی تنظیم مقررات به وجود می‌آید که به هیچ نهادی اعم از مجلس یا دولت و یا حتی نهاد رهبری پاسخگو نیست.
کلاهی گفت: با این طرح نقاط تبادل اطلاعات با خارج از کشور به دست نیروهای مسلح خواهد افتاد. نمایندگان توجیه می‌کنند که مرزهای کشور هم در اختیار نیروهای مسلح است اما توجه نمی‌کنند که اگرچه مرزها در اختیار نیروهای مسلح است اما کالاهای ما به گمرک مربوط است و نیروهای مسلح در آن دخل و تصرفی ندارند. طبیعتاً درباره دیتا هم باید همین قاعده باشد اما با این طرح همه‌چیز دگرگون می‌شود.
او با تأکید ب اینکه اجرای این طرح موفق نخواهد بود گفت: ایران درزمینهٔ فیلترینگ در دنیا مقام پنجم را دارد. در موارد دیگر هم شاهد بودیم که هر وقت فناوری جدیدی وارد کشور شده ما با شیوه محدودسازی با آن مواجه شدیم اما هیچ‌کدام موفق نبوده است.
کلاهی ادامه داد: در شرایط تحریمی پاسخگو کردن پلتفرم‌های خارجی غیرممکن است و این طرح حتی در ترکیه هم موفق نبوده است. بعضی از پلتفرم‌ها از بازار ترکیه خارج شدند و برخی دیگر هم بر اساس قوانین بین‌المللی پاسخگو هستند و نه قوانین ترکیه. ما به‌جای اینکه برای پاسخگو کردن پلتفرم‌های خارجی از قوانین بین‌المللی استفاده کنیم خودمان به فکر تدوین قانون جدید افتاده‌ایم.
او تأکید کرد: از وقتی این طرح جدی شده است شاهد موج جدیدی از مهاجرت نیروهای متخصص هستیم. یکی از مشکلات ما در این فضا نیروی انسانی است و به‌واقع نیروهای انسانی ما در حال مهاجرت هستند. بنابراین مشکلات زیادی برای ما با اجرای این طرح اتفاق خواهد افتاد درحالی‌که حمایت از حاکمیت هم با این طرح محقق نخواهد شد. تصویب این طرح یک اشتباه بزرگ تاریخی است.