انتقادات به فهرست وزرای پیشنهادی پزشکیان، بیشتر جنبه جناحی دارد
پس از مدتها گمانه‌زنی و بررسی احتمالات از سوی رسانه‌ها، سرانجام روز یکشنبه مسعود پزشکیان، لیست وزرای پیشنهادی خود را تقدیم مجلس کرد. انتظار می‌رود مجلس نهایتا ظرف یک هفته این لیست را تعیین تکلیف کند. فهرستی که در همان ساعات اولیه انتشار با واکنش‌ها و البته انتقادات زیادی همراه شد، غالب منتقدان البته اصلاح‌طلبان بودند. در نگاه اول شاید فاصله بین وعده‌های شورای راهبری و افرادی که برای کابینه دولت چهاردهم انتخاب شده‌اند یکی از مهمترین انتقادات مطروحه باشد، ولی اغلب پرسش‌ها در این خصوص است که چرا محمدجواد ظریف که با شعار برای ایران، دوشادوش مسعود پزشکیان به سفر‌های استانی رفت و تبلیغ کرد، به این زودی تصمیم به استعفا گرفته است؟ ظریف البته در پستی در صفحه اینستاگرام خود صراحتا گفته که دلیل استعفایش پشیمانی بابت حمایت از پزشکیان نبوده و بیشتر تردید در مفید بودن خودش را علت اصلی معرفی کرده است. البته که این برای افکار عمومی کافی نیست و قطعا در روزهای آینده اطلاعات بیشتری در این رابطه منتشر می شود که تا آن موقع بهتر است بحث اصلی، یعنی انتقادات به وزرای پیشنهادی را دنبال کنیم. موج گسترده انتقادات اصلاح طلبان در شرایطی است که پزشکیان، از همان دوران تبلیغات انتخاباتی، مسائلی را مطرح می‌کرد که نشان از تاکید او بر فعالیت فراجناحی داشت. او مدام می‌گفت که قرار نیست فقط با یک گروه خاص همکاری کند و صحبت‌هایش عمدتا مبتنی بر لزوم همکاری با همه جریان‌ها بود. پزشکیان به شدت معتقد بود که باید با همکاری همه جناح ها، گروه‌ها و جریان‌های سیاسی، کابینه تشکیل داد. ضمن اینکه بر این موضوع هم تاکید داشت که با هیچ گروهی دعوایی ندارد و باید همه با هم همکاری و اتفاق نظر داشته باشند و این انسجام کابینه است که اهمیت دارد. به همین دلیل ساده می‌توان گفت که کابینه پیشنهادی مسعود پزشکیان مبتنی بر همان سخنانی است که پیش از انتخابات مطرح می‌کرد. پزشکیان در هیچ یک از مناظره‌ها چنین عنوان نکرد که لزوما همه کابینه خود را از جناح اصلاحات معرفی خواهد کرد. حالا این حقیقت کاملا آشکار شده که او قرار نیست تک جناحی عمل کند و آن عده‌ای که توقعی به جز این داشته اند، اشتباه کرده اند.
کابینه‌ای متفاوت از دولت روحانی و رئیسی
محمد جواد ظریف دو روز قبل از انتشاز لیست وزرا اعلام کرده بود که لیست را برای استعلام، ارائه داده ایم و منتظر پاسخ استعلام‌ها از مراجع قانونی هستیم. اینکه از آن زمان تا یکشنبه تغییری در لیست‌ها رخ داده باشد یا پزشکیان چگونه به جمع بندی نهایی رسیده باشد را نمی شود با قطعیت گفت. آنچه واضح است؛ با نگاه واقع بینانه از همان ابتدا توقعات در مورد کابینه در همین حد بود. کابینه پزشکیان نه شبیه کابینه دولت سیزدهم است و نه شبیه کابینه دولت دوازدهم. این کابینه ترکیبی است و به نحوی فراجناحی تنظیم شده است؛ بنابراین می‌توان امیدوار بود که افراد بر حسب توانمندی انتخاب شده باشند نه بر حسب دوستی‌های جناحی. طرز تفکر فراجناحی پزشکیان در صورتی که از مسیر درست حرکت کند می‌تواند پاسخگویی و رقابت را همزمان بالا برده و سطح رسیدن به مطالبات مردم را بهبود ببخشد.
انتخاب بر حسب توانمندی
در نگاه واقع گرایانه ترکیب اعلام شده از لحاظ اجتماعی، سیاسی و طرز فکر، غافلگیرکننده نبود. این ترکیب چندان رنگ و بوی جناحی ندارد و از افرادی که شاخص جناح‌ها باشند نیز استفاده نشده است. افرادی که صرفا کارشناس و مدیر بوده اند مورد توجه قرار داشته اند. خط مشی فکری پزشکیان این است که می‌بینیم و او به زعم خودش این ترکیب را انتخاب کرده که نه رنگ و بوی جناحی داشته باشد و نه رنگ و بوی دولت قبلی و فعلی را. به نظر می‌رسد تاکید او عمدتا روی عمل‌گرا بودن افراد است.
ظریف البته در پستی در صفحه اینستاگرام خود صراحتا گفته که دلیل استعفایش پشیمانی بابت حمایت از پزشکیان نبوده و بیشتر تردید در مفید بودن خودش را علت اصلی معرفی کرده است.
آیا اصلاح طلبان دولت پزشکیان را می‌پذیرند؟
آنچه هم اکنون بسیار مهم است، مسئله منتقدان و البته اکثریت آنها یعنی اصلاح طلبان است. در گذشته هم اینطور بوده که در مواقعی هم اصلاح‌طلبان و هم اصولگرایان روشن عمل نکرده‌اند. به عنوان مثال اصولگرایان هیچوقت مسئولیت دولت دوم محمود احمدی‌نژاد را نپذیرفتند و اصلاح طلبان هم همین رویکرد را در خصوص دولت دوم حسن روحانی داشتند. اصلاح طلبان یا باید شفاف و صریح، مسئولیت این دولت را بپذیرند و یا نپذیرند. در حالت گنگ و حد وسط نمی‌توان بازی کرد چراکه خلاف توسعه یافتگی سیاسی است. بالاخره اصلاح‌طلبان از پزشکیان حمایت کرده‌اند، آن هم به طور کامل و همه جانبه و حالا که او کابینه خود را معرفی کرده، شروع به انتقاد از دولت و افراد کابینه کرده‌اند. پس بالاخره موضع اصلاح طلبان چیست؟ آیا مسئولیت عملکرد این دولت را می‌پذیرند یا نمی‌پذیرند؟
کابینه پزشکیان وعده صادق اوست
به بیان ساده کابینه فعلی، کابینه وفاق ملی است و رئیس جمهور، وفاق ملی را در چنین ترکیبی می‌بیند. پیشتر و در دوران مناظره‌ها بارها پزشکیان، صحبت از وفاق ملی کرده بود و شاید باید همان زمان اصلاح طلبان از او می‌پرسیدند که منظور از این وفاق ملی دقیقا چیست؟ و اگر علاقه‌ای به این نوع کابینه نداشتند، حمایت از ایشان را لغو می‌کردند. پس وقت آن رسیده که بهانه گیری را کنار گذاشته و تکلیف خود را مشخص کنند که آیا قرار است در کنار دولت مسعود پزشکیان بمانند و مسئولیت عملکرد آن را به جان بخرند، یا همین ابتدای کار ترجیح می دهند راه خود را عوض کنند؟
به نظر می رسد اکثریت قریب به اتفاق وزرای پیشنهادی، به جز یک یا دو نفر، رای اعتماد بگیرند. رئیس جمهور با شناخت از مجلس فعلی سعی کرده افرادی را انتخاب کند که رای اعتماد مجلس را بگیرند، اما برای اظهار نظر درباره موفقیت احتمالی این کابینه بسیار زود است. قطعا بخشی از عملکرد وزرا به مجموعه دولت و پویایی آن مرتبط است یعنی اگر وزیر خوب را در دولت غیرفعال بگذاریم نمی‌تواند موفقیتی را کسب کند.