به گزارش « تسنیم»، سخنگوی گمرک درباره آخرین آمار مبادلات ایران و اوراسیا گفت: در شش ماه نخست امسال پنج میلیون و ۵۴۹ هزار و ۳۱۱ تن کالا به ارزش دومیلیارد و ۴۸۳ میلیون و ۱۲۹هزار و ۷۸۴ دلار بین ایران و اتحادیه اقتصادی-گمرکی اوراسیا تبادل شد که سهم صادرات یک میلیون و ۱۶۷هزار و ۸۵۸ تن به ارزش ۵۱۴ میلیون و ۳۹۹هزار و  ۳۲۴دلار و سهم واردات نیز چهار میلیون و ۳۸۱هزار و ۴۵۳ تن به ارزش یک میلیارد و ۹۶۸میلیون و ۷۳۰ هزار و ۴۶۰ دلار بوده است. وی افزود: صادرات ایران در شش ماه گذشته به پنج کشور عضو این اتحادیه، از لحاظ وزنی حدود 5 ‌درصد و از لحاظ ارزش ۳۶درصد افزایش داشته است. لطیفی درباره میزان صادرات به اعضای اوراسیا توضیح داد: روسیه با ۵۰۳ هزار و ۷۷۳ تن به ارزش ۲۷۰میلیون و ۳۹۴هزار و  ۸۸۵دلار در رتبه نخست خرید کالای ایرانی در این اتحادیه قرار دارد که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۶درصد در وزن و ۳۲درصد در ارزش رشد داشته است، ارمنستان با خرید ۴۱۲هزار و ۶۲۳ تن به ارزش ۱۲۳میلیون و ۶۷۵هزار و ۲۰۲ دلار، کاهش ۲۰‌درصدی در وزن و رشد ۲۹درصدی در ارزش را نسبت به مدت مشابه داشته است، قزاقستان سومین مقصد صادرات کالاهای ایرانی به این اتحادیه با ۲۲۷هزار و ۲۶۵تن و به ارزش ۷۸میلیون و ۶۲۸هزار و ۴۹۶دلار بود که نسبت به مدت مشابه ۹۵درصد در وزن و ۲۸درصد در ارزش رشد داشته است.   قرقیزستان نیز چهارمین مقصد صادراتی کالاهای ایرانی به این اتحادیه با ۱۹هزار و ۹۲۱ تن و به ارزش ۳۲میلیون و ۱۹۵هزار و ۷۳۷دلار بوده که نسبت به مدت مشابه ۳۴۱درصد در وزن و ۲۵۹درصد در ارزش افزایش داشته است و در نهایت بلاروس با چهار هزار و ۲۷۶ تن به ارزش ۹میلیون و ۵۰۵هزار و 4 دلار آخرین مقصد کالاهای ایرانی با رشد ۷۳درصدی در وزن و ۲۲درصدی در ارزش در این اتحادیه بوده است. لطیفی درباره واردات از اتحادیه اقتصادی-گمرکی اوراسیا گفت: واردات از اتحادیه اوراسیا در شش ماه  نخست امسال، رشد ۵/ ۱۴درصدی در وزن و ۴۱درصدی در ارزش داشته است و روسیه با 3 ‌میلیون و ۵۷۵هزار و  ۲۶۴تن به ارزش یک‌میلیارد و ۷۱۶میلیون و ۷۷۵هزار و ۱۸۲دلار، ۵/ ۸۱ درصد وزن و ۸۷ درصد کل واردات از اوراسیا را به خود اختصاص داده است و نسبت به مدت مشابه نیز 3 درصد در وزن و ۳۴درصد در ارزش افزایش را نشان می‌دهد. بعد از روسیه، قزاقستان با ۸۰۲ هزار و ۲۳ تن به ارزش ۲۳۴میلیون و ۷۷۰هزار و ۹۸۸ دلار قرار دارد که رشد ۱۳۵درصدی در وزن و ۱۳۷درصدی در ارزش را در فروش کالا به ایران در نیمه نخست، نسبت به مدت مشابه داشته است. بلاروس با 3 هزار و ۷۰تن کالا به ارزش ۱۲میلیون و ۱۸۳هزار و ۸۸۰ دلار و کاهش ۴۲درصدی در وزن و ۲۸درصدی در ارزش در رتبه سوم و ارمنستان با صادرات ۸۶۴ تن کالا به ارزش چهار میلیون و ۶۲۷هزار و ۹۶۹دلار و کاهش ۷۴درصدی در وزن و افزایش ۲۶درصدی در ارزش، چهارمین شریک کشورمان در تامین کالاها و قرقیزستان با ۲۳۲ تن کالا به ارزش ۳۷۲هزار و ۴۴۱دلار پنجمین فروشنده کالا به ایران با کاهش ۷۸درصدی در وزن و ۶۷درصدی در ارزش کالای صادراتی به ایران نسبت به مدت مشابه بوده است.

در این گزارش عملکرد اقتصادی خراسان رضوی به عنوان دروازه تجاری با اتحادیه اقتصادی اوراسیا را بررسی می کنیم.

به گزارش خراسان رضوی، مهر 98 بحث های ورود ایران به اوراسیا با حضور رئیس جمهور وقت در اجلاس اوراسیا آغاز شد و از همان ابتدا «خراسان رضوی» به عنوان دروازه ورود ایران به اوراسیا مطرح شده و در همه دیدارهای پس از آن نیز نقش پررنگ مسئولان استان و فعالان اقتصادی خراسان رضوی در مسائل مرتبط با اوراسیا به چشم می خورد و محصولات کشاورزی، مواد غذایی، خشکبار، مصالح ساختمانی، انواع شیرینی، ماشین آلات، ادوات صنعتی و منسوجات جزو کالاهایی بود که بهترین هدف برای تجارت خراسان رضوی بوده و کیفیت محصولات این استان و قیمت رقابتی آن برای صادرات به اوراسیا بهترین انتخاب بوده و هست .

«عضویت ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا فرصت جدیدی برای توسعه تجارت خراسان رضوی به دلیل روابط اقتصادی آن با برخی کشورهای عضو این اتحادیه و موقعیت جغرافیایی آن است. عضویت ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا تاثیری جدی بر شرایط اقتصادی این استان می گذارد زیرا کشورهای هدف صادراتی خراسان رضوی مانند قرقیزستان و قزاقستان عضو اوراسیا هستند. »

این ها صحبت های همان روزهای علی رسولیان، معاون وقت هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی است که زمزمه ها اقدامی شگرف را نوید می داد. او در ادامه همین توضیحات گفته بود: کشورهای قزاقستان و قرقیزستان با خراسان رضوی روابط اقتصادی زیادی دارند به طوری که ۸۰ درصد کالاهای وارداتی به قرقیزستان توسط این استان انجام می گیرد و خراسان رضوی با کشور قزاقستان نیز مبادله کالا دارد.

رسولیان همچنین در نشست شورای توسعه روابط اقتصادی وزارت امور خارجه به عنوان نماینده خراسان رضوی خواستار راه اندازی پرواز مستقیم بین مشهد و مراکز کشورهای ازبکستان و قرقیزستان و رفع مشکلات حمل و نقل ریلی در استان شد که نماینده وزارت راه و شهرسازی در همان نشست برای برطرف کردن این مشکلات  قول مساعد به او داد ، هرچند این موضوع تاکنون بر زمین مانده است.

پس از وی ،غلامحسین شافعی که این روزها رئیس اتاق بازرگانی ایران است نیز بر اهمیت خراسان رضوی در مقابل اوراسیا تاکید کرده بود: تمامی کسانی که به تجارت خارجی در منطقه اوراسیا می اندیشند باید توجه داشته باشند که خراسان رضوی ظرفیت های گسترده ای در این زمینه دارد.

محمدعلی امیرفخریان، مدیر بازرگانی خارجی صمت خراسان رضوی با ارائه آماری از وضعیت صادرات استان به اوراسیا وضعیت استان در پنج ماه نخست  امسال را مثبت ارزیابی و خاطرنشان کرد: اقلام صادراتی خراسان رضوی به کشورهای عضو پیمان اوراسیا پسته، خشکبار، خرما، میله آهنی، فروکروم، مصالح ساختمانی، مغز پسته، پلی استیرن، رنگ، خامه شیر، آلبومین شیر ، رب، سیب زمینی، میوه، کف پوش ، تابلو و پنل برق و لوازم خانگی بوده و اقلام وارداتی استان نیز شامل روغن دانه های روغنی، ذرت دامی، جو و نهاده های دامی و پنبه بوده که همگی مواد اولیه تولیدات استان بوده است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا ما به اهدافمان از عضویت در اوراسیا رسیده ایم؟ نیز گفت: ما پس از پیمان اوراسیا درگیر بیماری کرونا شدیم که این بیماری کل دنیا را درگیر خود کرد و تجارت دنیا با کاهش روبه رو شد و ما هم به همین مشکلات گرفتار شدیم و به دلیل محدودیت های کرونا مثلا در کشور ترکمنستان حتی برای بارها و تردد کامیون هم با ممنوعیت روبه رو بودیم و در کشورهایی مثل روسیه و … هم به دلیل مشکلات روادید به کندی کار می شد اما با این شرایط به نسبت سال گذشته شاهد رشد هستیم .امیرفخریان همچنین  در پاسخ به این سوال که با توجه به مسدود بودن برخی مرزهای زمینی در سال گذشته رقمی که به عنوان رشد اعلام می شود چه میزان در سال گذشته بوده است، بیان کرد: صادرات به روسیه 560 هزار دلار ، قرقیزستان 4838000 قزاقستان 7369000 و ارمنستان 1000000، آمار بیشتر از این است.

وی افزود: در برنامه های ما و انتظاراتی که برآورده نشده افتتاح نمایشگاه های تخصصی ایران در کشورهای اوراسیا و نمایشگاه های توانمندی های اوراسیا در مشهد   و همچنین اعزام هیئت های تجاری به این کشورها بوده  است که به دلیل کرونا امکان انجام آن نبود.

امیرفخریان ادامه داد: البته جلسات و نشست های مجازی با تجار کشورهای عضو برگزار کردیم. یکی دیگر از اقداماتی که انجام شده صدور مجوز مرکز ایرانیان در قرقیزستان برای یکی از فعالان اقتصادی استان بوده است که در حال انجام کارهای نهایی آن هستیم تا در ماه های آینده شاهد بهره برداری آن  باشیم.

وی در توضیح وضعیت استان خراسان رضوی که همواره از آن به عنوان دروازه ورود به اوراسیا یاد می شده است، خاطرنشان کرد: از نظر جغرافیایی مسیرهای تجارت کشور ما با اوراسیا از خراسان رضوی با کشور ترکمنستان، از دریای خزر و استان های شمال غربی کشور است که با توجه به محدودیت های موجود در کشور ترکمنستان عمده حضور تجار از راه بندر امیرآباد و دریای خزر با کشور روسیه بوده و دلیل افزایش صادرات در پنج ماه گذشته از استان خراسان رضوی هم بهبود شرایط مراوده با ترکمنستان است پس نمی شود به طور کامل اعلام کرد که وضعیت استان به چه شکل بوده چون ممکن است از گمرکات دیگر استان ها این صادرات انجام شده باشد.

مدیر بازرگانی خارجی صمت استان درباره تعرفه های ترجیحی صادرات و واردات بین ایران و اوراسیا نیز گفت: توافقی که ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا انجام داده یک توافق موقت بوده است که شامل حدود 800 قلم کالا می شود که از این تعداد بیش از 300 قلم کالا از طرف ایران و بیش از 500 قلم نیز از طرف اوراسیا تعرفه های ترجیحی دریافت کرده ، پس این توافق شامل همه کالاها نبوده و تعرفه همه آن ها نیز صفر نبوده و با تخفیفات ویژه درنظر گرفته شده که البته مواردی مانند نهاده ها یا انواع روغن از این کشورها تامین شده که رویکرد ما برای تاثیرپذیری کمتر از تحریم ها استفاده از این کالا بوده است. افت و خیز هم در بحث تجارت وجود دارد چون گاهی مثلا شرایط ابتدای سال میلادی یا شمسی است، فصل برداشت محصول است یا فصل سرد است که همه این ها بر  صادرات ما تاثیرگذار است.

محمدحسن روشنک ، رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی خراسان رضوی نیز با اشاره به نقش مهم پیمان های تجاری تاکید کرد: این گونه پیمان های تجاری زمان بر است و تا نتیجه مشخصی داشته باشد کمی طول می کشد، این طور نیست که مثلا ما این ماه به عضویت پیمان تجاری شانگهای درآمدیم و از فردا همه چیز زیر و رو شود ما نمی توانیم این اتحادیه های اقتصادی را مثلا با برجام مقایسه کنیم چون اگر تحریم ها برداشته شود بلافاصله تاثیر آن را می بینیم اما در این معاهده های تجاری تا رسیدن به یک نتیجه مشخص زمان می برد.

وی افزود: اما چیزی که مهم است این است که همه این پیمان های اقتصادی و تجاری قطعا موثر است و نتیجه خوبی دارد و در مراودات تجاری هم کاملا مشهود است که مثلا با کشورهای اوراسیا روان تر شده است اما این اتحادیه اقتصادی ظرفیت هایی دارد که ما نمی توانیم از صددرصد این ظرفیت ها استفاده کنیم چون تحریم ها اجازه این کار را نمی دهد.

روشنک تصریح کرد: یکی از موانع مهم حضور ما در کشورهای اوراسیا مثل تاجیکستان کشور ترکمنستان بود که اجازه تجارت راحت و آسان را به ما نمی داد البته در چند هفته گذشته اتفاقات مثبتی نیز افتاده است و امیدواریم با عضویت ایران در شانگهای این شرایط بهبود یابد.

وی توضیح داد: ما تاکنون در هیچ پیمان اقتصادی و تجاری حضور نداشتیم و فکر کردیم می توانیم بدون این پیمان نامه ها در دنیا کار کنیم، در صورتی که مسلما در اقتصاد بین المللی حضور و عضویت در این اتحادیه ها بسیار مثبت است، تا همین چند وقت قبل از این که طالبان افغانستان را به هم بریزند، زعفران ما به این کشور قاچاق می شد و از آن جا به هر کشوری که می خواستند صادر می شد چرا که آن  ها از طرف همین مجامع بین المللی حمایت می شدند.

رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی استان تاکید کرد: امضای یک کاغذ این طور نیست که ما دستمان را در یک مخزن طلا فروکنیم اما مسیرمان هموار می شود   این کار ساده نیست و من قبول دارم و شکی نیست که ما در استفاده از این ظرفیت ها بسیار کند هستیم و همین طور که در داخل کشور برای ایجاد کسب و کار و یک کارخانه دو سال زمان می برد درصورتی که مثلا در  ترکیه می توان در یکی دو  هفته این کار را انجام داد ، در همین پیمان های اقتصادی هم به همان اندازه کند و زمان بر کار می کنیم.

اشرفی ، معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی با رد ادعای روشنک در کندی تجارت بین الملل بیان کرد: شکی در ظرفیت و فرصت بالای اوراسیا برای کشور و استان وجود ندارد همه می دانیم که بخشی از تحریم ها با همین فرصت ها بی اثر می شود بعد از تهران تولیدات استان خراسان رضوی دومین استان اعمال کاهش تعرفه ها در سال 98 به بعد بوده که اقدامی مهم در جهت رشد صادراتی و تجاری استان به شمار رفته است.

وی افزود: اما بعد از همان سال پیشنهادهای زیادی برای اقدامات مختلف  مطرح شد اما به دلیل حساسیت های بالای برخی کشورها عملا در دوران کرونا مسیرها قفل شد و نتوانستیم کاری را که باید انجام دهیم .

معاون استاندار توضیح داد: اما اقداماتی که تا کنون پیش بردیم تدوین کتاب جامع طلایی با اطلاعات کامل شرکت های تجاری و ظرفیت های استان، نمایشگاه های مشترک، تشکیل میز اختصاصی به صورت چندین وبینار تخصصی و ایجاد مرکز تجاری ایرانیان در بیشکک قزاقستان است  که آخرین مراحل خود را سپری کرده است و با 70 غرفه تجاری برای نمایشگاه و فروش محصولات ایرانی در آبان ماه به بهره برداری می رسد .

وی خاطرنشان کرد: برای بررسی وضعیت تجارت استان و کشور در حوزه اوراسیا باید تا انتهای  امسال صبر کرد تا محدودیت ها برداشته شود و در وضعیت مشابه با قبل مشخص شود که می تواند چه کمک هایی انجام دهد.

اشرفی همچنین تصریح کرد: در بحث بررسی پیمان های تجاری بخش های زیرساختی نیز مهم است و باید به آن توجه کرد، ما در استان شرایط خوبی از نظر حمل و نقل ریلی ، زمینی و هوایی داریم  اما بین کشورهای عضو اوراسیا همگرایی لازم در این زمینه وجود ندارد، همچنین ارتباطات بانکی و انتقال پولی و ارتباطات بیمه ای یکی دیگر از مسائل مهم مرتبط در این زمینه است که در آن کشورها مشکلی وجود ندارد اما باز در کشور ما مشکلاتی موجود است که خیلی هم به استان ارتباطی  ندارد و در سطح کلان باید به آن توجه شود که در این زمینه پیگیری های زیادی هم داشتیم اما بخشی از آن  هنوز به نتیجه لازم نرسیده است .

وی ادامه داد: در مقایسه بین آمار 98 و 99 ارتباط معناداری نمی توان پیدا کرد و مباحث کرونا در برخی کشورها حساسیت ویژه ای ایجاد کرد و به شدت تجارت با مشکل روبه رو شد و کاهش چشمگیری داشت اما باز هم ما امکانات ضدعفونی و رعایت مسائل بهداشتی را فراهم کردیم اما در کشورهایی حساسیت بسیار بالا بود و اجازه فعالیت داده نمی شد اما به طور متوسط در چهار ماه نخست امسال حدودا 8 تا 10 درصد رشد خالص نسبت به این دو سال را شاهد بودیم .

معاون اقتصادی استاندار خراسان رضوی در پاسخ به این سوال که سرنوشت پرواز مستقیم مشهد به این کشورها نظیر قرقیزستان و ازبکستان به کجا رسید ، بیان کرد: ما تمام تمهیدات لازم را برای این کار فراهم کرده بودیم و همه چیز برای برقراری پرواز آماده بود اما محدودیت های کشورها به دلیل کرونا  مانع اجرایی شدن بود چند بار در همین ایام به صورت آزمایشی پروازهایی انجام شد اما حجم مسافری و تجاری در این مسیرها فعلا به حد مناسبی نبود که همین موضوع  برای شرکت های هواپیمایی به صرفه نبوده است ، به همین دلیل فعلا اجرا نمی شود تا در شرایط بهتر این پروازها برقرار شود اما مشکلی در این زمینه وجود ندارد.