به گزارش اقتصاد آنلاین برای آنکه بدانیم اخراجی‌های ۹۹ چه کسانی بودند باید نگاهی به شغل‌های ایجاد شده سال‌های قبل بیندازیم. از پاییز ۹۳ تا پاییز ۹۸ بر اساس بررسی‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سه میلیون شغل ایجاد شده بود. این شغل‌ها بیشتر در بخش غیررسمی و خوداشتغالی آن هم در بخش خدمات بودند.

بیشتر شغل هایی که در این پنج سال ایجاد شده بودند به تقاضای خانوار و حضور آنها در اجتماع وابسته بود. به همین دلیل با تعطیلی‌های گسترده و کم شدن عبور و مرورها، این شغل‌ها نیز از بین رفت.

بخشی از این شغل‌ها متعلق به جوانان متولد دهه ۷۰ بود که از پیدا کردن شغل رسمی ناامید شده بودند و در بخش غیررسمی کار پیدا کرده بودند یا شغل‌های خویش فرما داشتند.

ویژگی دیگر شغل هایی که بین سال‌های ۹۳ و ۹۸ ایجاد شده بود غیرشرکتی بودن است. یعنی این شغل‌ها اغلب در بخش خدمات و توسط بخش غیرشرکتی ایجاد شده و کمتر دولتی، شرکتی و کارخانه‌ای بودند.

این شغل‌ها با نام کارکن مستقل شناخته می‌شوند. این‌ها عمدتا شغل‌های ناپایدار و پاره وقت هستند و معمولات بیمه ندارند. به همین دلیل در دوره کرونا آسیب بسیار جدی دیدند.

تفاوت تعداد کل شاغلان سال ۹۹ نسبت به فصل مشابه سال ۹۸

در این دوره گروه بیمه نشدگانی که به جمعیت بیکار پیوستند افزایش داشته در حالی که برای گروه بیمه شدگان این درصد تقریبا ثابت بوده است.

در اثر شوک‌های بازار کار شاغلان بیمه بیشتر به جمعیت بیکار و شاغلان غیربیمه بیشتر به جمعیت غیرفعال اضافه می‌شوند لذا معیار نرخ بیکاری برای تنظیم سیاست‌های حمایتی بازار کار معیار مناسبی نیست و سیاست‌های حمایت از شاغلان بخش رسمی در شرایط کرونا کافی نیست.

بازار کار در فصل بهار ۹۹ بیشترین تاثیر از شیوع کرونا را داشته و به‌تدریج تا پایان سال ۹۹ برخی از مشاغل مجدد وارد فعالیت شدند. به طور کلی در بین بیمه شدگان نه تنها شغلی از دست نرفته بلکه تعدادی شغل نیز برای این گروه ایجاد شده است. در نهایت بررسی داده‌های بازار کار در سال ۹۹ نشان می‌دهد که در مجموع حدود یک میلیون شغل در سال ۹۹ از بین رفته به طوری که تعداد شغل از دست رفته در بخش رسمی صفر بوده و این مشاغل کاملا مربوط به بخش غیررسمی یعنی بیمه نشدگان بوده‌اند.

نکته مهم دیگر اینکه هرچند درصد خانوارهای دارای عضو شاغل در دهک‌های مختلف تقریبا برابر است اما خانوارهای دارای عضو شاغل تحت پوشش بیمه در دهک‌های پایینی کمتر و در دهک‌های بالایی بیشتر است. بنابراین شغل‌های از دست رفته با احتمال بیشتری به گروه‌های پایین جامعه تعلق دارند. این مسئله آسیب‌پذیری بیشتر فقرا از نوسانات و شوک تحریم و کرونا را نشان می‌دهد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد تنها بخش کوچکی از ۱.۵ میلیون شغل از دست رفته در بهار توانست در تابستان احیا شود. این شغل‌ها عمدتا غیررسمی بودند و اغلب متعلق به خانوارهایی بودند که در دهک‌های پایین درآمدی قرار داشتند. به این ترتیب در سال ۹۹ خانوارهای دهک پایین درآمدی که تنها منبع درآمدی شان، درآمد حاصل از شغل است با مشکل از دست دادن شغل مواجه بوده و بنابراین وضعیت آنها به لحاظ شاخص‌های فقر بدتر شده است.

رشد اقتصادی در سال ۹۹ در بهترین حالت در حدود صفر درصد بود. از این رو در اقتصاد سال ۹۹ ثروت بیشتری نسبت به قبل توزیع نشد تا در بین خانوارها توزیع شود در نتیجه در حالی که خانوارهای گروه‌های پایین درآمدی نیز شغل خود را از دست داده‌اند و تولید ناخالص داخلی نیز افزایش نداشته؛ نمی‌توان انتظار داشت که سهم گروه‌های پایین درآمدی از ثروت تولید شده در سال ۹۹ بیشتر از سایر گروه‌ها باشد.

در این سال تورم خوراکی‌ها آشامیدنی‌ها نسبت به سال ۹۸ رشد بسیار بیشتری داشته یعنی نرخ تورم خوراکی‌ها در سال ۹۹ بسیار بیشتر بوده بنابراین انتظار می‌رود تا کالری دریافتی خانوارها و به خصوص گروه‌های پایین درآمدی در سال ۹۹ نیز در ادامه مسیر قبلی، کاهش یابد.

همچنین از آنجایی که سهم خوراکی‌ها از کل هزینه خانوار در دهک‌های پایین درآمدی نسبت به دهک‌های بالای درآمدی بیشتر است، پیش‌بینی می‌شود که این گروه‌ها نسبت به سایرین رفاه بیشتری از دست داده باشند.