مهدی پازوکی اقتصاددان و استاد دانشگاه علامه طباطبایی تهران در در واکنش به اظهارات شب گذشته رئیسی جمهور به دیده بان ایران گفت: دولت سیزدهم برنامه‌ای برای اقتصاد ندارد . یکی از اشکالات دولت آقای رئیسی این است که از نیروهای کارآمد و جوانان تحصیل کرده در دانشگاه‌های درجه یک داخلی و خارجی استفاده نکردند. اکثر مدیرانی که در این دولت مسئولیتی به آن‌ها داده شده است در دانشگاه‌های درجه 5 تحصیل کرده‌اند! این روند در درازمدت قطعا در نظام تصمیم‌گیری کشور تاثیر می‌گذارد.
شب گذشته ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور دولت سیزدهم در گفت‌وگو با صداوسیما گزارشی ۱۰۰ روزه از عملکرد دولت خود ارائه داد؛ گفت و گوی تلویزیونی رئیس دولت بیشتر حول مباحث اقتصادی می گذشت. رئیس جمهور شب گذشته مدعی شد، “اقتصاد کشور از رکود خارج شده و ثبات اقتصادی فراهم شده است” دیده بان ایران اظهارات مطرح شده توسط حجت الاسلام رئیسی را با کارشناسان، اساتید دانشگاه و فعالان اقتصادی به بحث گذاشت.
مهدی پازوکی، اقتصاد دان در گفت و گو با دیده بان ایران به تشریح عملکرد صد روزه دولت سیزدهم و تحلیل اظهارات مطرح شده توسط ایشان در گفت و گوی تلویزیونی پرداخت. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
*آقای پازوکی! عملکرد 100 روزه دولت ابراهیم رئیسی را به چه شکل تحلیل می‌کنید؟
بنده هنوز عملکردی از دولت سیزدهم ندیده‌ام. دولت آقای رئیسی برنامه واحدی برای اقتصاد ندارد. کما اینکه برای بودجه 1401 امسال سال آخر برنامه ششم بوده اما ما مشاهده می‌کنیم برنامه هفتم هنوز شروع هم نشده است.
من نمی دانم آیا برای بودجه 1401 برنامه‌ای وجود دارد یا نه؛ بنابراین قضاوت کردن در این باره زود است. یکی از انتقادهایی که به دولت آقای رئیسی وارد است این است که آقای رئیسی و تیم‌اش به شدت به دولت قبلی انتقاد داشتند و می گفتند ما اگر بیایم وضعیت را بهبود می بخشم! الان شما وضعیت ارز را نگاه کنید! مدیرانی که در دولت آقای رئیسی مسئولیتی را بر عهده گرفتند از ضعیف‌ترین مدیران تاریخ این مملکت هستند.
اگر احمدی‌نژاد و مشایی قرار است در اقتصاد کشور تحول ایجاد کنند که باید بگویم این افراد قبلا امتحان خودشان را پس داده‌اند و بنده به‌عنوان یک ناظر آگاه تحولی در برنامه آن‌ها نمی‌بینم. بنابراین یکی از اشکالات دولت آقای رئیسی این است که از نیروهای کارآمد و جوانان تحصیل کرده در دانشگاه‌های درجه یک داخلی و خارجی استفاده نکردند. اکثر مدیرانی که در این دولت مسئولیتی به آن‌ها داده شده است در دانشگاه‌های درجه 5 تحصیل کرده‌اند! این روند در درازمدت قطعا در نظام تصمیم‌گیری کشور تاثیر می‌گذارد. یکی از وجه تمایز آقای رئیسی با احمدی‌نژاد این است که آقای رئیسی فعلا به غرب توهین نکرده است. بنده امیدوارم آقای رئیسی با توجه به هماهنگی که با بیت رهبری دارد بتواند سیاست خارجی را در خدمت توسعه و پیشرفت ایران قرار دهد. اقتصاد ایران به شدت در گرو سیاست خارجی است.
اگر احمدی‌نژاد و مشایی قرار است در اقتصاد کشور تحول ایجاد کنند که باید بگویم این افراد قبلا امتحان خودشان را پس داده‌اند / رئیسی اگر رویه احمدی‌نژاد را در پیش بگیرد قطعا محکوم به شکست است
*آقای رئیسی دیشب در بخشی از سخنانشان اذعان داشتند که تورم کنترل و رکورد متوقف شده است. نظر شما در این باره چیست؟
ما که هنوز چیزی از کنترل شدن تورم ندیده‌ایم. اگر تورم کنترل شده چرا قیمت‌ها روز به روز در حال افزایش است؟ دولت آقای رئیسی دلش می‌خواهد که اقتصاد به ثبات برسد اما باید بداند که اقتصاد فرمان و دستور نمی‌پذیرد. وقتی دولت رئیسی بر سرکارآمد ارز 24 هزار تومان بود الان ارز هر دلار 30 هزار تومان است! اگرآقای رئیسی بتواند ثبات را به اقتصاد ایران برگرداند و در واقع به‌جای سیاست تقابل، سیاست تعامل با دنیا را اصل قرار داده و سیاست خارجی را در خدمت اقتصاد قرار دهد بنده مطمئن هستم که موفق خواهد شد. اما اگر از یک طرف به جای استفاده از مدیران کارآمد و تحصیلکرده از افراد بله قربان‌گو استفاده کند یعنی رویه دولت احمدی‌نژاد را در پیش بگیرد قطعا محکوم به شکست است.
دولت رئیسی نباید تحت تاثیر سیاست چین و روسیه قرار گیرد / عدالت یکسان بودن شرایط برای همه است، نه کاهش قیمت کالاهای اساسی! / رئیسی باید سیاست خارجی را در خدمت اقتصاد قرار دهد
*به نظر شما برجام و تحریم‌ها به اقتصاد ما گره خورده است؟
بله کاملا گره خورده است. یکی از اشکالات تندروها این است که فکر می کنند تافته جدا بافته در دنیا هستیم در حالی که اینطور نیست. بنده با قطعیت می گویم برجام به نفع اقتصاد مردم ایران است. وقتی ما سال 1394 برجام را پذیرفتیم، همه شاخص های اقتصاد ما مثبت شد! به طوری‌که در سال 1395 نرخ رشد اقتصادی ایران دو رقمی شد و یک امیدی برای سرمایه‌گذاری ایجاد شد. اداره کردن جامعه با سبک “طالبانی” و “قلقلک میرزا “قطعا کشور را با مشکل جدی روبه‌رو خواهد کرد. اگر آقای رئیسی می‌خواهد نام نیک از خود به یادگار بگذارد، باید سعی کند به‌جای سیاست تقابل با دنیا سیاست تعامل با دنیا را در پیش بگیرد و سعی نکند تحت تاثیر سیاست کشورهای شرق نظیر چین و روسیه قرار گیرد. ما باید به‌دنبال منافع ملی خود باشیم نه منافع غرب و شرق!
آقای رئیسی اگر می‌خواهد عدالت را برقرار کند باید این را بداند عدالت به معنای کاهش دستوری یا بخشنامه ای قیمت کالاهای اساسی نیست، عدالت این است که شرایط مسابقه برای همه یکسان باشد، مردم باید احساس کنند که هر کسی استعداد دارد به آن جایگاهی که لایق‌اش است می‌رسد. شما نگاه کنید ژاپن بهترین نیروهای متخصص‌اش جذب دولت می‌شوند اما به ادارات ما نگاه کنید پارتی‌بازی نقش عظیمی در استخدامی‌ها دارد. آقای رئیسی باید مکانیسم روابط بر ضوابط را از بین ببرد.
ما در جامعه مشاهده می کنیم یک کسی کار نمی‌کند اما روزی 70 ساعت اضافه کاری می‌گیرد اما یک کسی تلاشگر است چون پارتی ندارد از بسیاری از مریت ها محروم می‌شود! بنابراین به اعتقاد بنده باید سیاست داخلی در خدمت استعدادها ، عقل و برخورد علمی با معضلات قرار گیرد در این صورت قطعا موفق خواهند شد. بنده در بسیاری از جابه‌جایی مدیران شاهد ضعیف‌تر شدن این استخدامی‌ها هستم و این روند قطعا در بلندمدت کشور را دچار خسران خواهد کرد.
اگر مذاکرات به نتیجه نرسد قطعا اقتصاد ایران از این بیشتر به سمت فروپاشی حرکت می‌کند / مقامات ما باید بدانند دنیای اقتصاد با آمال و آرزو و دستور کاری ندارد
*پس دلیل اظهارات مقامات تندرو در خصوص اینکه نباید اقتصاد کشور را به برجام و تحریم گره زد چیست؟ چون دیشب آقای رئیسی هم بدین امر اشاره کردند!
این برای زمانی است که اقتصاد ما توان بالایی داشته باشد که در حال حاضر ما از این توان برخوردار نیستیم. من یک سوال از آقای رئیسی دارم، چرا قیمت ارز از زمانیکه ایشان به ریاست جمهوری رسیده‌اند حدود 6 هزار تومان افزایش قیمت داشته است؟ قبل از مذاکرات وین قیمت دلار 28 هزار تومان بود اما بلافاصله بعد از این مذاکرات قیمت دلار به 30 هزار تومان افزایش پیدا کرد! بنابراین اقتصاد ما به شدت تحت تاثیر برجام و تحریم‌ها است. دنیای واقعی با آمال و آرزوها متفاوت است. مقامات متاسفانه با آمال و آرزوها سروکار دارند و متوجه این قضیه نیستند که دنیای اقتصاد کاری به آرزو و دستور ندارد. اگر مذاکرات به نتیجه نرسد قطعا اقتصاد ایران از این بیشتر به سمت فروپاشی حرکت می‌کند. شما بروید گزارش رسمی سازمان برنامه بودجه را ببینید که ما وقتی برجام را پذیرفتیم، همه شاخص‌های کشور مثبت شد و برعکس وقتی اردیبهشت 1397 ترامپ از برجام خارج شد همه آن شاخص‌ها منفی شد. ما شیفته غرب نیستیم اما باید این واقعیت را بپذیریم بدون تعامل نمی‌توانیم به توسعه برسیم. حق مردم مکا است که با دنیا تعامل داشته باشند. شما الان کره جنوبی و شمالی را ببینید کاملا به عمق قضیه پی خواهید برد کره جنوبی به یکی از ده کشور برتر دنیا تبدیل شده اما در مقابل کره شمالی به ده کشوری که به لحاظ اقتصادی در حال فروپاشی است تبدیل شده است این کشور بمب اتم هم دارد اما چه فایده وقتی مردم علف می‌خورند!