رئیس آموزش و پرورش استثنایی خراسان رضوی گفت: در حال حاضر ۴۸۴ دانش‌آموز با آسیب بینایی در استان خراسان رضوی تحصیل میکنند که از این تعداد ۴۲۶ دانش آموز در شهر مقدس مشهد هستند.
به گزارش اعتمادساز، نابینایی و یا فقدان بینایی از جمله معلولیت‌هایی است که در بسیاری از افراد به صورت مادرزادی و در عده‌ای بر اثر اتفاقات و حوادث و یا حتی بیماری بروز پیدا می‌کند اما درصد قابل توجهی از افراد را در سطح کشور و حتی خراسان رضوی تشکیل می‌دهند از این رو علاوه بر بهزیستی که متولی اصلی پذیرش و تشکیل پرونده در راستای نیاز‌های آموزشی و مهارتی این افراد است آموزش وپرورش نیز مسئولیت سنگینی بر عهده دارد چرا که همسان‌سازی آموزشی برای اقشارآسیب‌پذیر از جمله نابینایان و کم بینایان نیازمند هزینه آموزشی است.
با این وجود در سراسر کشور مدارسی ویژه دانش‌آموزان کم‌بینا و نابینا احداث شده است از طرفی نیاز‌های آموزشی و مهارتی این دانش‌آموزان نیز در همین مدارس مورد توجه قرار می‌گیرد خرید کتاب‌ها و لوازمی مخصوص دانش‌آموزان نابینا و کم‌بینا از جمله موضوعاتی است که باید مورد توجه جدی مسئولان امر قرار بگیرد تا همه دانش‌آموزان در یک سطح آموزشی و در واقع از فرصت‌های آموزشی برابر استفاده کنند.
در همین راستا جواد روحانی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در مشهد اظهار داشت: آسیب بینایی به هر وضعیت چشمی تشخیص داده شده در چشم یا سیستم بینایی گفته می‌شود که نمی‌تواند در محدوده عادی تصحیح شود و این آسیب دامنه‌ای از فقدان بینایی را پدید می‌آورد که حتی با اصلاح بینایی ممکن است اصلاح نشود و بر عملکرد تحصیلی کودک تأثیر می‌گذارد.
وی با بیان اینکه کودکان و دانش‌آموزان با آسیب بینایی با توجه به میزان و شدت آسیب از دیدگاه آموزشی به دو دسته تقسیم می‌شوند، گفت: کم بینا به افرادی اطلاق می‌شود که میزان باقیمانده بینایی آن‌ها با استفاده از وسایل کمک بینایی به حدی کم و محدود است که قادر به استفاده از خطوط کتاب‌های عادی نبوده و برخورداری آنان از آموزش مستلزم استفاده از کتاب‌های درشت خط است.
مناسب‌سازی کتاب‌های بریل، صوتی و درشت نما
روحانی افزود: کودکان و دانش‌آموزان نابینا به افرادی اطلاق می‌شوند که فاقد بینایی بوده و یا میزان باقیمانده بینایی آن‌ها علی‌رغم استفاده از وسایل کمک بینایی به حدی کم و محدود است که ایجاب می‌کند آموزش آن‌ها از طریق روش‌های آموزشی ویژه و خط بریل صورت پذیرد.
رئیس آموزش و پرورش استثنایی خراسان رضوی در خصوص برنامه‌های آموزشی دانش‌آموزان با آسیب بینایی خاطرنشان کرد: محتوای آموزشی دانش‌آموزان آسیب دیده بینایی منطبق بر برنامه‌ریزی آموزشی دانش‌آموزان عادی است و طول مدت تحصیل در هر یک از دوره‌های تحصیلی ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم مشابه با نظام آموزش و پرورش عادی است، اما به منظور ایجاد فرصت‌های برابر آموزشی با دانش‌آموزان عادی کتاب‌هایی که در اختیار این گروه از دانش‌آموزان قرار می‌گیرد به صورت بریل، صوتی و یا درشت‌نما مناسب‌سازی شده است.
کمک به استقلال دانش‌آموزان آسیب دیده بینایی
وی با بیان اینکه دانش‌آموزان با آسیب بینایی قبل از ورود به دوره ابتدایی موظف به گذراندن دوره پیش دبستانی از بدو تولد تا 6 سال هستند، گفت: رویکرد اصلی این دوره تربیت و تقویت حواس شنوایی، لامسه، بویایی و چشایی و باقیمانده بینایی نوآموزان است و آموزش مقدمات مهارت جهت‌یابی و حرکت و آشنایی با مقدمات خواندن و نوشتن بریل از مهمترین سرفصل‌های این دوره تحصیلی است.
رئیس اداره آموزش و پرورش استثنایی خراسان رضوی ادامه داد: در دوره ابتدایی علاوه بر آموزش مهارت‌های اساسی خواندن، نوشتن و حساب کردن، آشنایی با علوم و مهارت‌های اجتماعی و خدمات توان بخشی متناسب با نیاز این دانش‌آموزان از جمله آموزش جهت‌یابی و آموزش بریل خوانی با هدف ایجاد مهارت‌های حرکتی و سازگاری با محیط ارائه می‌شود. حرکت یکی از اهداف اساسی و حائز اهمیت برنامه‌های آموزشی دانش‌آموزان آسیب دیده بینایی است تا فرد نابینا بتواند بدون احتیاج به دیگران برای خود زندگی مستقلی داشته باشد.
روحانی به روش‌های آموزشی دانش‌آموزان آسیب دیده بینایی اشاره کرد و گفت: روش‌های آموزشی این دانش‌آموزان شامل بریل، استفاده از باقیمانده بینایی با کتب درشت خط و تقویت شنوایی است.
رئیس آموزش و پرورش استثنایی خراسان رضوی در خصوص تجهیزات مورد نیاز دانش‌آموزان با آسیب بینایی تصریح کرد: تجهیزات آموزشی در امر آموزش افراد با آسیب بینایی به مثابه بال پروازی است که به منظور تفهیم مطالب آموزشی همواره باید در اختیار این دانش‌آموزان قرار بگیرد و مهمترین این تجهیزات، لوح و قلم، حساب‌افزار، کیت تقویت لامسه، کیت‌های آموزشی در حوزه علوم، ریاضی و جغرافیا، ماشین تحریر بریل، برجسته‌نگار هوشمند و تجهیزات توانبخشی و کمک بینایی به دید و ذره بین است.
روحانی گفت: در حال حاضر 484 دانش‌آموز با آسیب بینایی در استان خراسان رضوی تحصیل میکنند که از این تعداد آمار 197نفر در مقطع متوسطه، 230 نفر در مقطع ابتدایی و 57 نفر درمقطع پیش دبستانی هستند و در مجموع 426دانش‌آموز در مشهد تحصیل میکنند.
کمبود نیرو‌های توانبخشی و بینایی‌سنجی
وی گفت: در سال 1401 اتاق چند حسی در دبستان مهندس عمرانی و مرکز تخصصی پیش دبستانی طراوت سزاوار رحمت به بهره‌برداری رسید و در سال 1402 اتاق چند حسی چند معلولیتی در دبستان کوشا افتتاح شد و در هفته جاری به مناسبت هفته جهانی نابینایان دو اتاق چند حسی در مدارس امام علی(ع) و وکیلی 4 نیشابور افتتاح خواهد شد.
روحانی، مهمترین چالش‌های گروه دانش‌آموزان با آسیب بینایی استان را کمبود نیرو‌های توان بخشی و بینایی سنجی، کمبود کاغذ بریل و تجهیزات تخصصی، کمبود نیروی متخصص نابینایان و کمبود کتاب‌های درشت خط عنوان کرد.
19هزار و 173 نفر دارای آسیب بینایی تحت پوشش بهزیستی خراسان رضوی
حمیدرضا علیزاده رضایی، معاون امور توانبخشی بهزیستی خراسان رضوی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار داشت: در خراسان رضوی 19 هزار و 173 نفر دارای آسیب بینایی تحت پوشش بهزیستی هستند که 7هزار و 492 نفر از آن‌ها در مشهد تشکیل پرونده داده‌اند. بیش از 15 هزار نفر از این افراد از مستمری ماهیانه با توجه به بعد خانوار برخوردار می‌شوند.
راه‌اندازی کارگاه تولیدی، حمایتی ویژه نابینایان
وی با بیان اینکه پیام اصلی روز عصای سفید، شنیدن صدای نابینایان و درک مطالبات بر حق آنان برای دستیابی به یک زندگی سالم، پویا و شکوفا است، گفت: بهزیستی در تلاش است تا با سنجش دقیق سطح نیاز‌های افراد دارای معلولیت بینایی و انطباق نوع خدمات با سطح عملکرد و میزان محدودیت‌های این افراد، فرآیند خدمات‌رسانی به افراد نابینا و کم‌بینا را بر اساس نیاز‌های روز آنان گسترش دهد. به همین منظور یک کارگاه تولیدی، حمایتی ویژه نابینایان در راستای حمایت از اشتغال برای این گروه در حال راه‌اندازی است.
علیزاده رضایی افزود: بهزیستی به عنوان متولی پیگیری حقوق افراد دارای آسیب بینایی همواره تمام تلاش خود را جهت رایزنی با دستگاه‌های اجرایی و نهاد‌های نظارتی جهت طرح مسائل نابینایان و پیگیری خواسته‌های آنان به عمل می‌آورد، اما بدون شک عزم ملی برای ساختن زندگی بهتر برای این افراد مستلزم همکاری تمامی بخش‌های جامعه و تغییر نگرش عمومی نسبت به توانمندی‌های افراد دارای معلولیت بینایی و حمایت از این گروه است.
معاون توانبخشی بهزیستی خراسان رضوی با اشاره به اینکه دریافت به‌موقع خدمات توانبخشی مستلزم تشخیص به موقع نقص بینایی و ارجاع صحیح فرد مبتلا است، گفت: در بهزیستی با بهره‌گیری از تیم‌های تخصصی نسبت به شناسایی نوع و شدت آسیب‌های بینایی و تشکیل پرونده پزشکی برای افراد دچار آسیب بینایی اقدام می‌شود تا این افراد در چرخه خدمات توانبخشی و حمایتی قرار گیرند.
افزایش قیمت تجهیزات توانبخشی
وی خاطرنشان کرد: توانمندسازی فرد نابینا مستلزم ارائه خدمات توانبخشی، بلافاصله پس از تشخیص آسیب متناسب با نیاز‌های اوست. از این رو ارائه خدمات مشاوره، آموزش مهارت‌های زندگی مانند تحرک، جهت‌یابی و مهارت‌های پرورش حواس جایگزین، بریل‌آموزی، مهارت استفاده از امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزار و… به این افراد ارائه می‌شود. این فعالیت‌ها بخش عمده‌ای از خدماتی است که در مراکز خانواده و کودک نابینای زیر شش سال و سایر مراکز تخصصی توانبخشی ارائه می‌شود.
علیزاده رضایی افزود: افزایش قیمت تجهیزات توانبخشی در سال‌های اخیر مشکلات زیادی را برای افراد دارای معلولیت به وجود آورده که نابینایان نیز از این امر مستثنی نیستند. هر ساله به افراد دارای معلولیت بینایی با توجه به پرونده‌های آن‌ها و تشخیص مددکار، تجهیزاتی مانند عصا، بهدید، درشت‌نما، ذره‌بین، لوح و قلم، اسپیکر قرآنی، دستگاه فشارسنج و قند خون گویا و… توسط حوزه توانبخشی ارائه می‌شود.
تسنیم