اگر دولت می‌خواهد و اراده دارد به تولیدکننده کمک کند، می‌تواند در تأمین نقدینگی و سرمایه در گردش با نرخ پائین -که در تمامی کشورهای در حال توسعه و با هدف حمایت از تولید داخلی آن‌ها انجام می‌گیرد- تولیدکنندگان را یاری کند
سوتیتر: قفل‌شدن تبادلات مالی بین شرکت‌های ایرانی و تامین‌کنندگان مواد اولیه در خارج از کشور است. تأمین مواد اولیه برای تولیدکننده، از نان شب ضروری‌تر است و تا وجه خرید به حساب تأمین‌کننده خارجی واریز نشود، مواد اولیه‌ای در کار نخواهد بود. عدم وجود تبادلات بانکی داخل با خارج، تولیدکننده را وادار می‌کند که از طرق مختلف، تحریم‌ها را دور زده و وجه را به حساب تأمین‌کننده واریز کند. استفاده از روش‌های مختلف برای انتقال وجه، خطر را بالا برده و ممکن است اصل پول به مخاطره بیفتد
جواد نیشابوری حسین‌پور، اهل مشهد مقدس رضوی و متولد شهریور 1357 است. از سال 1376 به طور جدی وارد صنعت شده و اکنون چهارده سال است که مدیرعاملی شرکت «حباب کف توس» را بر عهده دارد. اضافه بر این، نایب رئیسی خانه صنعت، معدن و تجارت جوانان کشور و ریاست کمیسیون جوانان خانه صمت خراسان رضوی را نیز به عهده گرفته است. ریاست و عضویت در هیأت مدیره چهار شرکت تولیدکننده مواد شوینده تنها بخشی از فعالیت‌های او به شمار می‌آید. گفت‌وگویی با او داشتیم که می‌خوانید.
- تولید مواد شوینده را چگونه آغاز کردید؟ چرا صابون؟
صابون یکی از اصلی‌ترین محصولات شوینده و بهداشتی است که برای مصارف مختلف، مورد استفاده قرار می‌گیرد. شست و شوی دست وصورت، نظافت بدن واستحمام، شستن لباس‌ها و… از جمله موارد اصلی کاربرد صابون‌ها هستند که بسته به نوع صابون تعیین می‌شوند. خط تولید شرکت «حباب‌کف توس» از ابتدای فعالیت با هدف تولید مواد شوینده به‌ویژه صابون (با برند شکـوه) راه‌اندازی شد،اما از همان روز نخست که تعداد کارکنان ما از تعداد انگشتان یک دست بیشتر نبود، هدف ما،تولید محصولِ صادرات‌محور بود. به‌همین دلیل، هم‌زمان به توسعه تولید و توسعه صادرات، توجه ویژه‌ای معطوف داشتیم. در ابتدای کار، با یک خط تولید صابون لباسشویی با ظرفیت تولید روزانه پنج تن، فعالیتِ شرکت آغاز شد، ولی در حال حاضر خطوط تولیدی ما به دو خط تولید صابون لباسشویی با ظرفیت تولید روزانه 60 تن، دو خط تولید صابون آرایشی و حمام با ظرفیت روزانه 25 تن و یک خط تولید پودر صابون لباسشویی با ظرفیت روزانه 5 تن، افزایش یافته است.
بحمدالله با جذب نیروهای متخصص وکارآمد درسطوح مختلف اپراتوری،تکنسینی وکارشناسی واستفاده از مدیران جوان توانستیم تاحد قابل قبولی این دو هدف مهم را محقق سازیم. امروز آن پنج نفر نیرو با رشد 3000 درصدی به بیش از 150 نفر افزایش یافته است که اگر مشکلات ناشی از تحریم‌های بین‌المللی و خودتحریمی‌های داخلی نبود، قطعا امروز در دو سایتِ ما بیش از 500 جوان ایرانی کارآمد و ماهر، مشغول به فعالیت بودند.
- چه چالش‌ها ومشکلاتی درمسیر گسترش راه این شرکت و به طورکلی تولید صابون‌های آرایش و بهداشتی در استان وجود دارد؟
یک چالش، ایجاد موانع توسط مراکز و سازمان‌هایی است که فلسفه وجودی آن‌ها «رفع موانع تولیدی» است. این‌ها کار را به جایی رسانده‌اند که هر کارآفرین و تولیدکننده در هرگروه کالایی، در پاسخ به این سوال خواهد گفت ما انتظاری از هیچ سازمان و مسئولی نداریم که برای ما کاری انجام دهد. فقط کاری به کار ما نداشته و برای ما مانع جدیدی ایجاد نکنند.
- راهکار پیشنهادی شما به دولت برای مرتفع نمودن این چالش‌ها چیست؟
اگر دولت می‌خواهد و اراده دارد به تولیدکننده کمک کند، می‌تواند در تأمین نقدینگی و سرمایه در گردش با نرخ پائین -که در تمامی کشورهای در حال توسعه و با هدف حمایت از تولید داخلی آن‌ها انجام می‌گیرد- تولیدکنندگان را یاری کند. برای تکمیل پاسخ باید گفت که استان خراسان رضوی در حال حاضر قطب تولید مواد شوینده و به‌ویژه صابون است که اگر مسئولان امر در استان به این موضوع توجه کنند، می‌توانند با ایجاد تسهیل در صدور مجوزها، ثبت سفارشات، جلوگیری از خام‌فروشی مواد اولیه این صنعت و تأمین نقدینگی و سرمایه در گردش برای تولیدکنندگان این حوزه که طی سالیان متمادی، توانمندی خویش را اثبات کرده‌اند در حفظ و گسترش این صنعت در استان سهیم باشند.
- چه شدکه به فکر صادرات محصولات‌تان افتادید و امروز محصولات شما به چه کشورهایی صادر می‌شود؟
نگاه ما از ابتدای تأسیس شرکت، بیش از بازار داخل، به بازار کشورهای همسایه به ویژه افغانستان بود. برای تحقق این هدف، تحقیقات وسیعی مبتنی بر شرایط اقلیمی و جغرافیائی کشورها صورت گرفت. حاصل آن تحقیقات، برنامه‌ریزی و ایجاد تغییرات لازم در فرمول و کیفیت محصولاتی بود که امروزه به کشورهای افغانستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قرقیزستان، قزاقستان، ارمنستان، عراق، آذربایجان و… صادر می‌شود. ضمنا شرکت «حباب‌کف توس»، بزرگترین صادرکننده صابون کشور است و 48% از مجموع صادرات صابون ایران با برندهای شکــوه، مراقب، پونک، کاکتوس و … متعلق به این شرکت است.
- ایران چه جایگاهی از لحاظ کیفیت محصولات آرایشی و بهداشتی در بین کشورهای منطقه دارد؟
با توجه به فراوانی تولیدکنندگان انواع شوینده در کشور و کیفیت محصولات، ایران از قطب‌های این صنعت در منطقه به‌شمار می‌رود. اما باید توجه داشت که ترکیه، حرف‌های زیادی برای گفتن در این صنعت دارد. برای ما همواره در شرکت «حباب کف توس» انتخاب و استفاده از مواد اولیه و فرمولاسیونی که بتوانند از پوست در برابر آسیب‌های احتمالی محافظت کنند، در اولویت بوده است و همین ویژگی بسیار مهم، موجب شده است که محصولات ما در جایگاهی مطلوب در نظر مشتریان قرارمی‌گیرد و به همراه محصولات تُرک، از مرغوب‌ترین محصولات منطقه به شمار آید.
- چه مشکلات و موانعی در مسیر صادرات محصولات‌تان وجود دارد؟
مهمترین، جدیدترین و جدی‌ترین مشکل صادرات مواد شوینده، طی یکسال گذشته و آن‌هم به دلیل تصمیمات غیرتخصصی و دستورالعمل‌های غیرکارشناسانه ایجاد شد. یک تصمیم به‌ظاهر دلسوزانه بود، ولی در عمل نابودکننده تولید و مغایر با دستور سال مقام معظم رهبری مبنی بر «جهش تولید» شد. قضیه از آن‌جا آغاز شد که ستاد مقابله با کرونا بدون اخذ نظرات تولیدکنندگان و بدون بررسی میزان تولید و مصرف داخلی مواد شوینده و بهداشتی، به بهانه‌ی تامین نیاز داخل به مواد شوینده، صادرات این محصولات را ممنوع اعلام کرد. این ممنوعیت در حالی اعلام شد که بیش از 60 درصد ظرفیت کارخانجات تولید مواد شوینده، به دلیل اشباع بازار داخل، سال‌هاست که معطل و متوقف مانده و برخی کارخانجات نیز به کلی تعطیل هستند. این دستورالعمل‌ها در سه نوبت و مجموعا شش ماه، مرزها را به روی صادرات مواد شوینده بست.
- این محدودیت‌ها چه نتایجی را به دنبال داشت؟
ابتدا کاهش تولید تمامی شرکت‌های تولیدکننده مواد شوینده را رقم زد و تعدیل نیرو، سپس توقف و تعطیلی خطوط تولیدی شرکت‌های تولیدی صادرات‌محور و بیکاری کارگران را به دنبال داشت. بعد از آن از دست‌رفتن بازارهای بین‌المللی و واگذاری سهم بازار به رقبای خارجی به‌ویژه ترک ودر نهایت سرازیرشدن بخشی ازسرمایه تولیدکنندگان به بورس را شاهد بودیم که با هدف تامین حقوق معوقه پرسنل و استهلاک و بدهی‌ها این اقدام را انجام دادند بعد از آن هم که زیان مضاعف ناشی از بازار بورس برای تولیدکنندگان رقم خورد.
این اتفاقات در شرایطی است که صادرات باید رکن اصلی اقتصاد ایران باشد، اما تجربه این تصمیم غلط و سایر تصمیمات خلق‌الساعه مشابه و غیرکارشناسی مراکز تصمیم‌گیری، موجب عدم ثبات در تعامل با کشورهای هدف صادراتی شده و در کنار موارد متعدد دیگری مثل غیرممکن بودن تبادلات بانکی با مشتریان به دلیل تحریم‌ها و…، صادرات را با چالش جدی روبرو کرده است.
- به عنوان یک مجموعه فعال در بخش خصوصی در افق پیش‌رو، چقدر فضای پیشرفت دارید و چه موانعی را پیش‌بینی می‌کنید؟
اجازه می‌خواهم پاسخ این سوال را به عنوان یک کارآفرین بدهم، نه به‌عنوان یک تولیدکننده. «موفقیت» یک تعریف درونی دارد و یک تعریف بیرونی. معمولا بیشتر افراد روی جنبه‌های بیرونی موفقیت صحبت و تمرکز می‌کنند (موقعیت شغلی، ازدواج، خریدخانه، ملک، باغ، ویلا، اتومبیل، کسب سودهای کلان و…)، ولی از نظر یک کارآفرین؛ «موفقیت درونی» مهم‌تر از «موفقیت بیرونی» است. اینکه ما از درون، چقدر خوشحال و راضی هستیم.
همین توجه به موفقیت درونی است که باعث می‌شود یک کارآفرین به محض کسب حداقل سود خالص، آن را به تعهدی جدید برای خویش تبدیل کند. این تعهد جدید، چیزی جز توسعه فعالیت با هدف توسعه اشتغال نخواهد بود. به عبارت دیگر؛ نیاز کارآفرین به موفقیت درونیِ بیشتر، باعث توسعه فعالیت‌ها برای توسعه اشتغال خواهد شد. به همین علت است که معمولا کارآفرینان (به جز آن‌هایی که انگیزه لازم را از دست داده‌اند)، همواره پروژه‌های جدید را شروع می‌کنند، پروژه‌های ایجادی و یا توسعه‌ای. امیدوارم که با این توضیح توانسته باشم پاسخ شما را بدهم، یعنی پیشرفت نامحدود در فضای کسب وکار. اما در پاسخ به اینکه با چه موانعی برای پیشرفت و توسعه روبرو هستیم، باید گفت فقط یک مانع؛ «از بین رفتن انگیزه». در کشورهای توسعه‌یافته مانند چین وکره جنوبی؛ تمامی تلاش دولت‌ها در یک راستا است؛ «ایجاد انگیزه». چرا که «انگیزه» موجب «کارآفرینی» می‌شود و «کارآفرینی» نیز منجر به تولید شغل ودرآمد برای مردم وثروت (ناشی از مالیات) برای دولت خواهد شد. اما معمولا در ایران، این چرخه بالعکس است. هم دولت و هم افراد، ابتدا به دنبال درآمد و ثروت هستند و این نگاه؛ باعث از بین رفتن «انگیزه» و پیدایش وضع موجود گردیده است.
- چشم‌اندازی که برای مجموعه خود در آینده و به ویژه سال آتی پیش بینی می‌کنید، به چه صورت است؟
قطعا کسب وکارهای موفق، آن‌هایی هستندکه برای بقا، به تعالی وتوسعه می‌اندیشند. حالِ خوب امروز نمی‌تواند تداوم این حال در آینده را تضمین کند و ضرورت دارد برای بودن در کوران رقابت و حفظ اشتغال، به توسعه فرآیندها و فعالیت‌ها پرداخت. برای رسیدن به این هدف، شرکت «حباب کف توس» چشم‌اندازهای چندساله‌ای داشته وداردکه آخرین آن‌ها حضور در جمع سه برند برترکشور ومنطقه درسال 1403 در حوزه تولیدکنندگان صابون است. این حضور به معنیِ داشتن محصولاتی با استانداردهای جهانی است. البته توجه ویژه به ارتقای فرایندها درحوزه منابع انسانی (به‌عنوان مهمترین سرمایه‌های شرکت)، توسعه درتنوع محصولات، ارائه محصولات جدید و… نیز در برنامه‌های شرکت قرار داردکه تلاش می‌کنیم به‌مرور آن‌ها را محقق کنیم.
در سال گذشته من و همکارانم، با وجود تعطیلی شش‌ماهه صادرات، با تلاش فراوان توانستیم میزان تولید را نسبت به سال گذشته افزایش دهیم که همین امر موجب افزایش 26 درصدی اشتغال در سال جهش تولید در شرکت «حباب‌کف توس» گردید. حفظ این اشتغال؛ نیازمند کسب مجدد بازارهایی است که طی شش ماه تعطیلی صادرات از دست رفت. به همین علت؛ مهمترین برنامه سال 1400 شرکت «حباب کف توس» بازپس‌گیری سهم قبلی در بازارهای بین‌المللی و ورود به بازارهای جدید است تا در کنار توسعه فروش داخل، بتوانیم زمینه اشتغال بیشتری را برای جوانان استان فراهم آوریم.
- بزرگترین معضل تولید امروز چیست؟
تحریم‌ها موجب شده است که تولیدکنندگان برای تامین مواد اولیه خارجی (که در داخل کشور وجود ندارد)، سراغ منابع غیررسمی بروند و این جریان موجب خرید مواد اولیه با حداقل دو برابر قیمت می‌شود. افزایش 100 درصدی نرخ ارز در یکسال گذشته نیز موجب دو برابر شدن قیمت مواد اولیه‌ای شده است که به دلیل تحریم‌ها قیمت آن دو برابر شده بود.
یکی دیگر از مشکلات بزرگ که خطر از دست‌رفتن «سرمایه در گردش» را بالا برده است، قفل‌شدن تبادلات مالی بین شرکت‌های ایرانی و تامین‌کنندگان مواد اولیه در خارج از کشور است. تأمین مواد اولیه برای تولیدکننده، از نان شب ضروری‌تر است و تا وجه خرید به حساب تأمین‌کننده خارجی واریز نشود، مواد اولیه‌ای در کار نخواهد بود. عدم وجود تبادلات بانکی داخل با خارج، تولیدکننده را وادار می‌کند که از راه‌های مختلف، تحریم‌ها را دور زده و وجه را به حساب تأمین‌کننده واریز کند. استفاده از روش‌های مختلف برای انتقال وجه، خطر را بالا برده و ممکن است اصل پول به مخاطره بیفتد.
تولیدکنندگان و کارآفرینان – که سرمایه‌های خود را در این کشور به زمین پیچ و مهره کرده‌اند تا برای جوانان این مرز و بوم اشتغال ایجاد شود- تمامی سختی‌ها و موانع فوق را در تامین مواد اولیه، پشت سر می‌گذارند و از دولت و حاکمیت در مواجهه با تحریم‌ها، توقعی ندارند. تنها انتظار ما این است که تحریم‌های داخلی را برطرف کنند و از صدور دستورالعمل جدید و غیرمنطقی اجتناب کنند