چرا مذاکرات وین نباید طولانی شود؟

 دکتر عبدالرضا فرجی راد

استاد ژئوپلیتیک و کارشناس مسائل بین المللی

مذاکرات احیای برجام در وین دچار وقفه ای شده است که اگر ادامه پیدا کند روند این گفت و گوها را دچار فرسایش می کند. مذاکرات تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری ایران با سرعت پیش می رفت اما با نزدیک شدن به این رویداد و بروز چند تحول با وقفه رو به رو شد. کنار رفتن بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر سابق اسرائیل تحول مهمی بود که با کمک امریکا ممکن شد؛ یعنی این کشور تلاش کرد نتانیاهو کنار برود و دولت جدیدی شکل گیرد که گرچه اعضای آن تفکرات بسیار متفاوتی با یکدیگر دارند اما در عین حال با امریکا تفاهم کردند که درباره هر اقدامی بویژه علیه ایران با آن هماهنگ باشند. از سوی دیگر کشورهای عربی هم به موازات مذاکرات برجام در وین کوشیدند که فشارها را علیه ایران بیشتر کرده و با اسرائیل هماهنگی بیشتری داشته باشند. بن سلمان به نخست وزیر جدید اسرائیل نامه نوشت و امارات هم وزیر امور خارجه این رژیم را به دوبی دعوت کرد و هماهنگی های خود را انجام داد.

از طرف دیگر در داخل امریکا درباره اقدامات این کشور در رابطه با ایران فشارها حتی از درون حزب دموکرات افزایش یافته است که خواهان دریافت امتیازاتی برای امضای توافق جدید با ایران هستند و یکی از این امتیازات ادامه این گفت و گوها پیرامون موضوعات دیگر اختلافی با کشورمان است. علاوه بر همه اینها انتخابات ریاست جمهوری ایران باعث شد تا امریکا به این نتیجه برسد که دستیابی به توافق را به دوره دولت جدید ایران موکول کند و ادامه این کار را در دولت بعدی انجام دهد.

این در حالی است که در این سو ایران هم می خواهد که امریکا به طور قوی تعهد دهد که هر دولت دیگری روی کار آمد دیگر نتواند از برجام خارج شود چنان که ترامپ اعلام کرده است سه سال دیگر کاندیدا می شود احتمال برنده شدن او هم وجود دارد؛ یعنی ایران می خواهد که به عنوان مثال امریکا همراه با ۱+۴ تعهدی بدهد که اگر بار دیگر از برجام خارج شد خسارت دهد و بقیه هم شریک باشند. حالا در کنار این موارد چند موضوع اختلافی دیگر از جمله تحریم چند فرد  یا از میان بردن تاثیر تحریم های کاتسا و غیره هم مطرح است. همه موارد اشاره شده به دو موضوع اصلی مربوط است؛ یک آنکه امریکا می خواهد این مذاکرات ادامه پیدا کند و مقداری تنش ها کم شود و ثبات در منطقه ایجاد شود و به برنامه های دیگر خود در شرق دور و رقابت با چین بپردازد. دوم مساله ایران است که خواسته اصلی خودش را مطرح می کند مبنی بر اینکه طرف امریکایی تعهدی دهد که مجددا از برجام خارج نشود و خسارت ها را تجدید نکند.

موضوع اختلاف نظر آژانس بین المللی انرژی اتمی و ایران هم دقیقا به مذاکرات وین گره خورده است. ایران کاهش همکاری با آژانس را در قبال کم کردن تعهدات برجامی خودش می بیند. حال آنکه مهلتی را به آژانس داده بود و این مهلت سه ماهه را یک ماه تمدید کرد اما الان معتقد است اگر بخواهد همین طور امتیاز بدهد و توافق موقت را تمدید کند، روند مذاکرات طولانی می شود بنابراین اگر در مذاکرات پیشرفتی حاصل و کار نهایی شود مساله آژانس هم حل می شود یعنی اگر مذاکرات و آنچه در وین می گذرد حاد و تند شود آژانس هم علیه ایران فعال می شود و با توجه به ادعاهایی که درباره غنی سازی در ۳ مرکز در ایران مطرح کرده است، ممکن است گزارشی را تهیه کند و اروپایی ها به دلیل عدم نتیجه گیری در مذاکرات وین با آن همراهی کرده تا این گزارش به شورای امنیت ارجاع داده شود. این در حالی است که دفعه پیش آژانس تصمیم داشت گزارشی تهیه کند اما اروپایی ها موافقت نکردند چون معتقد بودند بر مذاکرات اثر منفی می گذارد بنابراین اگر مذاکرات جاری تند شود این بار با آژانس همکاری می کنند. بنابراین نباید اجازه داد که مذاکرات وین طولانی شود زیرا در این صورت گره هایی ایجاد می شود که با همکاری اعراب و اسرائیل پیچیده تر شده و فشارها را بر ایران افزون خواهد کرد.

روزنامه ایران

دیدگاهتان را بنویسید